Mowa jest srebrem a milczenie złotem. Metoda wychowania bez porażek Thomasa Gordona – założenia teoretyczne, odniesienia do praktyki
Streszczenie w języku polskim
Thomas Gordon jest twórcą pedagogii nieautorytarnej. Występuje w niej przeciwko stosunkom władzy, posługiwania się siłą i lękiem w kontaktach wychowawcy (rodzica, nauczyciela) z wychowankiem. Uważa, że podstawową przyczyną konfliktów między wychowawcą a wychowankiem są bariery komunikacyjne (osądzanie, dawanie gotowych rozwiązań, brak empatii). Pragnie, by relacja wychowawcza między wychowawcą a wychowankiem opierała się na poszanowaniu swoich potrzeb, na miłości i odpowiedzialności. Proponuje metodę wychowania bez porażek, bazującą na teorii równoważnych (symetrycznych) stosunków interpersonalnych między dorosłymi a dziećmi i młodzieżą. Metoda ta wyposaża wychowawców w umiejętności, które pomagają im w nawiązywaniu prawidłowych relacji z wychowankiem i w konstruktywnym rozwiązywaniu problemów. Do umiejętności tych Gordon zalicza: wnikliwą obserwację zachowań, aby móc określić potrzeby własne i wychowanków, identyfikowanie i dokładne nazwanie zaistniałego problemu, stosowanie w rozmowie języka akceptacji, aktywne słuchanie, budowanie relacji opartej na wzajemnym szacunku, rozwiazywanie konfliktów metodą bez zwycięzców i przegranych, budowanie autorytetu opartego na wpływie osobistym. Metoda wychowania bez porażek częściowo lub w całości wykorzystywana jest w szkole, między innymi w programach profilaktyczno - wychowawczych, w tutoringu rówieśniczym, w mediacjach. Jest także jednym ze sposobów radzenia sobie z przemocą szkolną.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Aleksander Z. (2003), Komunikacja, [w:] T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 2, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
Czerwińska H. (2019), Szkoła dla rodziców i wychowawców a działania profilaktyczno-wychowawcze szkoły, Warszawa, ORE. https://ore.edu.pl/wp-content/uploads/2019/04/czerwinska_bdp_szkola_dla_rodzicow_wychowawcow.pdf data dostępu: 16.04.2025.
Dobek-Ostrowska B. (2004), Podstawa komunikowania społecznego, Wrocław, Astrum.
Frączek A. (2012), Komunikacja interpersonalna, Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, t. IX, 2012. https://bazhum.muzhp.pl/media/texts/studia-gdanskie-wizje-i-rzeczywistosc/2012-tom-9/studia_gdanskie_wizje_i_rzeczywistosc-r2012-t9-s118-131.pdf data dostępu: 13.03.2025.
Frydrychowicz S. (2004), Specyfika komunikacji interpersonalnej w okresie dorosłości. Aspekty rozwojowe, Psychologia rozwojowa, t. 9, nr 5.
Gordon T. (1994), Wychowanie bez porażek w praktyce, Warszawa, PAX.
Gordon T. (1995), Wychowanie bez porażek w szkole, Warszawa, PAX.
Grabowiec A., Bochniarz A. (2016), O potrzebie/konieczności rozwijania kompetencji komunikacyjnych przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, Lubelski Rocznik Pedagogiczny, t. XXXV, z. 3.
Kolasa D. (2022), Nie metoda, nie technika, ale raczej podejście do pracy z drugim człowiekiem – tutoring oczami tutora, Przegląd Pedagogiczny, nr 2. https://przegladpedagogiczny.ukw.edu.pl/archive/article/551/nie-metoda-nie-technika-ale-raczej-podejscie-do-pracy-z-drugim-czlowiekiem---tutoring-oczami-tutora/article.pdf data dostępu: 25.04.2025.
Konarzewski K. (2004), Sztuka nauczania. Szkoła, Warszawa, PWN.
Kwaśnica R. (2007), Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, Pedagogika. Podręcznik akademicki, t. 2, Warszawa, PWN.
Leszczyńska E. (2011), Mediacje rówieśnicze jako forma rozwiązywania konfliktów w szkole i przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym uczniów, [w:] W. Heller (red.), Czy polska szkoła ceni dobrą rozmowę? Komunikacja interpersonalna w edukacji, Poznań-Kalisz, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Marszałek L. (2022), Nie ma edukacji bez relacji, Forum Pedagogiczne, t.12, nr 2. https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/fp/article/view/11623/10078 data dostępu: 14.03.2025.
Nęcki Z. (1996), Komunikacja międzyludzka, Kraków, Wydawnictwo profesjonalnej Szkoły Biznesu.
Nowak M. (1999), Podstawy pedagogiki otwartej, Lublin, Redakcja Wydawnictwa KUL.
Nowak-Łojewska A. (2023), Komunikacja z dzieckiem w procesie kształcenia. Wielość paradygmatów-odmienność spojrzeń, Colloquium Pedagogika-Nauki o polityce i administracji, nr 3(51). https://colloquium.amw.gdynia.pl/index.php/colloquium/article/view/713 data dostępu: 14.03.2025
Polskie Centrum Edukacji Gordona, https://gordon.edu.pl/ data dostępu: 1.03.2025.
Samborska I. (2014), Kompetencje nauczyciela edukacji elementarnej, Kwartalnik Instytutu Nauk o Wychowaniu Akademii Ignatianum w Krakowie, t. 31, nr 1. https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/eetp/article/view/130/395 data dostępu: 12.03.2025.
Puppel S., Krawczyk M. (2015), Filtrowanie konfliktogenności w przestrzeni publicznej na przykładzie diady”nauczyciel-uczeń”, Scripta Neophilologica Posnaniensia, t. XV. https://pressto.amu.edu.pl/index.php/snp/article/view/13752/13427 data dostępu: 29.03.2025.
Sajdak A. (2013), Paradygmaty kształcenia studentów i wspierania rozwoju nauczycieli akademickich, Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
Sarnat - Ciastko A. (2019), Pedagogika dialogu fundamentem tutoringu szkolnego [w:] J. Gara, D. Jankowska, E. Zawadzka (red.), Pedagogika dialogu. Pomiędzy w intersubiektywnej przestrzeni edukacji, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa.
Skurjat K. (2014), Dialog wychowawczy-szanse i zagrożenia, Kultura i wartości, nr 3 (11). https://journals.umcs.pl/kw/article/viewFile/205/203 data dostępu:12.03.2025.
Sławińska M. (2015), Tutoring rówieśniczy w edukacji, czyli jak uczniowie uczą się od siebie wzajemnie i co z tego wynika, Forum Oświatowe, nr 27. https://www.forumoswiatowe.pl/index.php/czasopismo/article/view/311/0 data dostępu: 1.03.2025.
Sowa J. (2005), Podmiotowość w wychowaniu, [w:] U. Śmietana (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 4, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
Strykowska-Nowakowska J. (2017), Kompetencje komunikacyjne nauczycieli, Studia Edukacyjne, nr 45.
Strykowski W. (2005), Kompetencje współczesnego nauczyciela, Neodidagmata, nr 27/28, Poznań. https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/0a22c249-1652-4c2e-b466-54d1c3846b7e/content data dostępu: 2.03.2025.
Sztobryn S. (2006), Pedagogika Nowego Wychowania, [w:] Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika, podręcznik akademicki, t. 2, Warszawa, PWN.
Śliwerski B. (2005), Wstęp, [w:] H. Retter, Komunikacja codzienna w pedagogice, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Śnieżyński M.(2005), Sztuka dialogu, teoretyczne założenia a szkolna rzeczywistość, Kraków, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Tempczyk-Nagórka Ż. (2017), Między odrzuceniem a akceptacją - w stronę komunikacji inkluzyjnej, Forum Pedagogiczne, nr 1. https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/fp/article/view/1343/2037 data dostępu: 9.03.2025.
Zespół przy MNiSzW (2018), Propozycja nowego modelu kształcenia nauczycieli przedszkoli i edukacji wczesnoszkolnej. https://www.gov.pl/attachment/9bf517dc-c2dd-460f-a322-6bcad6f2700d data dostępu: 14.03.2025.
Zieliński P. (2008), Związki psychologii i pedagogiki humanistycznej z dalekowschodnimi ideałami wychowania, Podstawy edukacji, nr 1. https://bazhum.muzhp.pl/media/texts/podstawy-edukacji/2008-tom-1/podstawy_edukacji-r2008-t1-s133-146.pdf data dostępu: 3.03.2025.
Żydek-Bednarczuk U. (2005), Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków, Universitas.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/pe.2025.9.173-189
Data publikacji: 2025-12-31 15:37:26
Data złożenia artykułu: 2025-04-30 19:36:40
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Krystyna Grzesiak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.