Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Bazy programów opartych na dowodach jako narzędzie nowoczesnej profilaktyki zachowań ryzykownych i resocjalizacji
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Poszukiwanie skutecznych metod prowadzenia oddziaływań profilaktycznych i resocjalizacyjnych stanowi dziś jedno z podstawowych zadań dla pedagogów i innych specjalistów zajmujących się tym obszarem praktyki. Jednym z narzędzi, które ten cel może pomóc osiągnąć są bazy programów opartych na dowodach naukowych. Stanowią one rezerwuar sprawdzonych w badaniach propozycji prowadzenia działań, stają się również ważną przestrzenią wymiany doświadczeń, ale również źródłem zmiany. Nie są jednak wolne od dysfunkcji i problemów.
Cel badań: Celem podjętych badań jest z jednej strony popularyzacja idei baz programów profilaktycznych opartych na dowodach, a z drugiej refleksja nad ich funkcjonowaniem wraz z analizą ryzyka oraz potencjałów w nich tkwiących. Tekst jest również próbą odpowiedzi na pytanie, jak zmieniać bazy programów i same programy, by były one jak najbardziej rzetelne i efektywne w działaniach.
Stan wiedzy: Badania nad bazami programów opartych na dowodach naukowych, jak i samymi programami mają już niemal trzydziestoletnią tradycję. Badania te dowiodły, że można je uznać za swego rodzaju „kamienie milowe”, co nie znaczy, że nie ujawniły one różnego rodzaju problemów. W literaturze przedmiotu trwa w tym obszarze dyskusja, odnosząca się zarówno do treści baz, jak i ich funkcjonalności.
Podsumowanie: Podniesienie świadomości znaczenia działań opartych na dowodach naukowych, popularyzacja baz programów zweryfikowanych empirycznie, usprawnienie ich funkcjonalności, staje się dziś kluczowym zdaniem dla pedagogów resocjalizacyjnych i profilaktyków.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Axford N., Morpeth L., Bjornstad G., Hobbs T., Berry V. (2022). What works” registries of interventions to improve child and youth psychosocial outcomes: A critical appraisal, Children and Youth Services Review, 137. 1–16. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2022.106466.
Barczykowska A., Dzierzyńska-Breś S. (2013). Profilaktyka oparta na wynikach badań naukowych (evidence based practice). Resocjalizacja Polska (Polish Journal of Social Rehabilitation), 4 131-152.
Buckley P. R., Fagan A. A., Pampel F. C., Hill K. G. (2020). Making Evidence-Based Interventions Relevant for Users: A Comparison of Requirements for Dissemination Readiness Across Program Registries. Evaluation Review, 44(1). 51–52. https://doi.org/10.1177/0193841X20933776.
Burkhardt, J. T., Schröter, D. C., Magura, S., Means, S. N., Coryn, C. L. S. (2015). An overview of evidence-based program registers (EBPRs) for behavioural health. Evaluation and Program Planning, 48. 92–99. https:/doi.or/ 10.1016/j.evalprogplan.2014.09.006.
Durlak J. A., Du Pre E. P. (2008). Implementation matters: a review of research on the influence of implementation on program outcomes and the factors affecting implementation. The American Journal of Community Psychology, 41(3–4). 327-50. https://doi.org/10.1007/s10464-008-9165-0.
Elliott S. D., Buckley P.R., Gottfredson D.C., Hawkins J.D., Tolan P.H. (2020). Evidence-based juvenile justice programs and practices: A critical review, Criminology & Public Policy, 19(4). 1306–1307. https://doi.org/10.1111/1745-9133.12520
Podręcznik dla specjalistów, decydentów i liderów środowisk opiniotwórczych na temat profilaktyki używania substancji psychoaktywnych opartej na dowodach naukowych. (2022). EMCDDA.
Howell C.J., Lipsey M.W. (2012). Research-Based Guidelines for Juvenile Justice Programs. Justice Research and Policy, 14(1). 7–34. https://doi.org/10.3818/JRP.14.1.2012.17.
James-Burdumy S., Dynarski, M., Deke, J. (2007). When Elementary Schools Stay Open Late: Results From the National Evaluation of the 21st Century Community Learning Centers Program. Educational Evaluation and Policy Analysis, 29(4). 296–318. https://doi.org/10.3102/0162373707309077
Kusztal J. (2021). Evidence based practice w profilaktyce uzależnień. W J. Kusztal, M. Piasecka, A. Nastazjak (Red.), Profilaktyka uzależnienia od hazardu oparta na dowodach naukowych (s. 128–132).Wyd. UJ.
Lipsey M. W. (2009). The Primary Factors that Characterize Effective Interventions with Juvenile Offenders: A Meta-Analytic Overview, Victims and Offenders, 4.124–147. https://doi.org/10.1080/15564880802612573.
Lipsey M. W. (2018). Effective Use of the Large Body Research on Effectiveness of Programs for Juvenile Offenders and the Failure of the Model Programs Approach. Criminology and Public Policy, 17 (1). 189–198. https://doi.org/10.1111/1745-9133.12345.
Lipsey M.W. (2020). Revisited: Effective use of the large body of research on the effectiveness of programs for juvenile offenders and the failure of the model programs approach. Criminology & Public Policy, 19. 1329–1345. https://doi.org/10.1111/1745-9133.12530.
Martinson R. (1974). What works? - questions and answers about prison reform. The Public Interest, 35, 22–54.
https://www.nationalaffairs.com/storage/app/uploads/public/58e/1a4/ba7/58e1a4ba7354b822028275.pdf.
Means S. N., Magura S., Burkhardt J. T., Schröter D. C., Coryn C. L. S. (2015). Comparing rating paradigms for evidence-based program registers in behavioural health: Evidentiary criteria and implications for assessing programs. Evaluation and Program Planning, 48. 100–116. https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2014.09.007.
Mihalic S. F., Elliott D. S. (2014). Evidence-based programs registry: blueprints for Healthy Youth Development. Evaluation and Program Planning, 48. 124–31. https://doi.org/ 10.1016/j.evalprogplan.2014.08.004
Nevo I., Slonim-Nevo V. (2011). The Myth of Evidence-Based Practice: Towards Evidence-Informed Practice, The British Journal of Social Work, 41 (6). 1176–1197. https://doi.org/10.1093/bjsw/bcq149.
Ostaszewski K. (2006). Profilaktyka pozytywna, Świat Problemów, 3 (158), 6-10.
Ostaszewski K. (2019). W kierunku profilaktyki opartej na wiedzy. W Z. Gaś (Red.), Profilaktyka zachowań ryzykownych w teorii i praktyce (s. 35–50). Wyd. WSEiI.
Petrosino A., Turpin-Petrosino C., Hollis-Peel M. E., Lavenberg J. G. (2013). ‘Scared Straight' and other juvenile awareness programs for preventing juvenile delinquency. The Cochrane Database of Systematic Reviews, 30(4). https://doi.org/10.1002/14651858.CD002796.pub2. PMID: 23862186.
Reducing Behavior Problems in the Elementary School Classroom, IES Practice Guide (2008). U.S. Departament of Education, What Works Clearinghouse. https://ies.ed.gov/ncee/wwc/Docs/PracticeGuide/behavior_pg_092308.pdf.
Sackett D. L., Rosenberg W., Muir Gray J. A., Haynes R. B. , Richardson W.S. (1996). Evidence-Based Medicine: What it is and what it isn't. The BMJ, 312. 71-72. https://doi.org/10.1136/bmj.312.7023.71
Sloboda Z., Petras H., Defining Prevention Science. (2014). Springer. https://books.google.pl/books?id=XzO6BQAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false (dostęp: 18.09.2023).
Straus S., Glasziou P., Richardson W., Haynes R. (2011). Evidence-based medicine how to practice and teach it, 4th ed. Churchill Livingstone Elsevier.
Walker S. C., Lyon A. R., Aos S., Trupin E. W. (2017). The consistencies and vagaries of the Washington State Inventory of Evidence-Based Practice: The definition of “evidence based” in a policy context. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 44. 42-54. http://dx.doi.org/10.1007/s10488-015-0652-y.
Zack M. K., Karre J. K., Olson J., Perkins D. F. (2019). Similarities and differences in program registers: A case study. Evaluation and Program Planning, 76. 1–28. https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2019.101676
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2023.42.4.193-206
Data publikacji: 2024-02-14 11:56:51
Data złożenia artykułu: 2023-10-10 12:12:32
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2024 Agnieszka Ewa Barczykowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.