Konceptualizacja rzeczywistości przedstawionej w dziełach współczesnej sztuki malarskiej przez osoby niesłyszące
Streszczenie w języku polskim
Wprowadzenie: Analiza narracji umożliwia poznanie sposobu, w jaki narrator dokonuje konceptualizacji świata, również tego, przedstawionego w dziełach sztuki malarskiej. Badanie sposobu budowania form narracji takich, jak opowiadanie i opis, pozwala wnioskować badaczowi o zdolnościach percepcyjnych i wyobrażeniowych narratora oraz poznać jego perspektywę widzenia rzeczywistości.
Cel badań: Celem badań była analiza językowej reprezentacji świata przedstawionego w dziełach współczesnej sztuki malarskiej ujawniająca się w tworzonych przez osoby niesłyszące opowiadaniach.
Metoda badań: Analiza wyników badań została przeprowadzona w paradygmacie badań jakościowych i polegała na analizie treści, w tym przypadku, analizie jednej z form narracji – opowiadań, utworzonych przez trzy osoby niesłyszące na podstawie dwóch, wybranych dzieł współczesnej sztuki malarskiej, z których jedno reprezentuje nurt malarstwa figuratywnego, a drugie abstrakcyjnego.
Wyniki: Badanie pozwoliło rozpoznać sposoby tworzenia narracji na podstawie dzieł sztuki współczesnej oraz pokazało podobieństwa i różnice zarówno w strukturze opowiadania, jak i procedurach wypełniających strukturę opowiadania w zależności od tego czy odbiorca ma do czynienia z obrazem figuratywnym, czy abstrakcyjnym.
Wnioski: Badania uzupełnią ważny obszar wiedzy na temat percepcji sztuki oraz kreowania konceptualizacji rzeczywistości, której inspiracją pozostają współczesne dzieła malarskie.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Arfé, B. (2015). Oral and written discourse skills in deaf and hard of hearing children: The role of reading and verbal working memory. Topics in Language Disorders, 35(2), 180–197. https://doi.org/10.1097/TLD.0000000000000054
Beijsterveldt van, L.M., & Hell van, J.G. (2009). Evaluative expression in deaf children’s written narratives. International Journal of Language & Communication Disorders, 44(5), 675–692.
Berelson, B. (1952). Content Analysis in Communication Research. The Free Press Publishers.
BIAP. (1996). BIAP Recommendation 02/1: Audiometric Classification of Hearing Impairments. International Bureau for Audiophonology. Retrieved 2, September, 2024 from: https://www.biap.org/en/recommandations/ recommandations/tc-02-classification/213-rec-02-1-en-audiometric-classification-of-hearing-impairments/file
Boons, T., De Raeve, L., Langereis, M., Peeraer, L., Wouters, J., & van Wieringen, A. (2013). Narrative spoken language skills in severely hearing impaired school-aged children with cochlear implants. Research in Developmental Disabilities, 34(11), 3833–3846. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2013.07.033
Bruner, J.S. (1978). Poza dostarczone informacje. Studia z psychologii poznawania. PWN.
Czerni, K. (2000). Jerzy Nowosielski. Wielcy Malarze. Ich życie, inspiracje i dzieło, 105, 14.
Fauconnier, G., & Turner, M. (2006). Conceptual integration networks. In D. Geeraerts (Ed.), Cognitive Linguistics: Basic Readings (pp. 303–371). Mouton de Gruyter.
Francuz, P. (2013). Imagia. W kierunku kognitywnej teorii obrazu. Wyd. KUL.
Gadamer, H.-G. (2013). Prawda i metoda. PWN.
Gołaszewska, M. (1986). Kultura estetyczna. WSiP.
Grabias, S. (2019). Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Wyd. UMCS.
Grabias, S. (2021). Wypowiedź jako narzędzie w diagnozie i terapii logopedycznej. Dialog, opowiadanie, opis. In A. Maciejewska (Ed.), Narracja w diagnozie i terapii logopedycznej (pp. 13–29). Wyd. UPH.
Herder, J.G. (1987). Wybór pism. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Hintikka J. (2014). Eseje logiczno-filozoficzne. PWN.
Humboldt von, W. (2013). O myśli i mowie. PWN.
Ingarden, R. (1958). Studia z estetyki, t. 2. PWN.
Ingarden, R. (1970). Studia z estetyki, t. 3. PWN.
Krakowiak, K. (2012). Dar języka. Podręcznik metodyki wychowania językowego dzieci i młodzieży z uszkodzeniami narządu słuchu. Wyd. KUL.
Labov, W. (1972). Language in the Inner City: Studies in the Black English Vernacular. University of Pennsylvania Press.
Langacker, R. (2009). Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie. Universitas.
Majewski, P. (2015). Ewa Anna Niestorowicz; Przestrzenie sekretne – pomiędzy gestem a kompozycją. Katalog z wystawy w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu. ISP, Wydział Artystyczny UMCS.
Niestorowicz, E., & Szubielska, M. (2017). Maszkary i szkarady. Ocena estetyczna klasycznych dzieł malarskich przedstawiających brzydotę. Kultura i Historia, 32, 228–242.
Peräkyla, A. (2014). Analiza rozmów i tekstów. In N.K. Denzin & Y.S. Lincoln (Eds.), Metody badań jakościowych (pp. 325–349). PWN.
Piaget, J. (1992). Mowa i myślenie u dziecka. PWN.
Piştav Akmeşe, P., & Acarlar, F. (2016). Using narrative to investigate language skills of children who are deaf and with hard of hearing. Educational Research and Reviews, 11(15), 1367–1381. https://doi.org/10.5897/ERR2016.2865
Popek, S. (1999). Barwy i psychika. Wyd. UMCS.
Popek, S. (2010). Psychologia twórczości plastycznej. Impuls.
Sapir, E. (1978). Kultura, język, osobowość. PIW.
Stake, R.E. (2014). Jakościowe studium przypadku. In N.K. Denzin, Y.S. Lincoln (Eds.), Metody badań jakościowych (pp. 623–654). PWN.
Szczepankowski, B. (1998). Wyrównywanie szans osób niesłyszących. WSiP.
Szubielska, M., Niestorowicz, E., & Bałaj, B. (2016). Wpływ figuratywności obrazu i zapoznania się z informacją katalogową na percepcję estetyczną malarstwa współczesnego przez ekspertów i laików. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica, 9(1), 21–34.
Szubielska, M., Francuz, P., Niestorowicz, E., & Bałaj, B. (2018). The impact of reading or listening to a contextual information relating to contemporary paintings on the evaluation by non-experts in the field of art. Polskie Forum Psychologiczne, 23(3), 610–627. https://doi.org/10.146556/PFP20180309
Teruggi, L.A., & Gutiérrez-Cáceres, R. (2015). Narrative skills in written texts by deaf and hearing bilingual adolescents. Reading Psychology, 36, 643–672. https://doi.org/10.1080/02702711.2014.933149
Van Deusen-Phillips, S.B., Goldin-Meadow, S., & Miller, P.J. (2001). Enacting stories, seeing worlds: Similarities and differences in the cross-cultural narrative development of linguistically isolated deaf children. Human Development, 44(6), 311–336. https://doi.org/10.1159/000046153
Whorf, B.L. (2002). Język, myśl i rzeczywistość. Wyd. KR.
Wittgenstein, L. (2012). Tractatus logico-philosophicus. PWN.
Wygotski, L. (1989). Myślenie i mowa. PWN.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2025.44.2.93-110
Data publikacji: 2025-06-26 23:46:53
Data złożenia artykułu: 2024-09-30 11:41:37
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2025 Ewa Niestorowicz, Agnieszka Dłużniewska

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.