Czy pop psychologia uczy psychologii? Wiedza psychologiczna wśród uczniów szkół ponadpodstawowych

Marlena Modzelewska

Streszczenie w języku polskim


Pop psychologia to zjawisko budzące skrajne emocje. Do ogólnej świadomości przedostają się mity, które działają na niekorzyść odbiorców. Istnieją oczywiście również wartościowe pozycje, które noszą znamiona twórczości pop psychologicznej. Ważna jest zatem umiejętność krytycznego myślenia, wyszukiwania rzetelnej wiedzy. Czy uczniowie to potrafią? W szkołach otrzymują stosunkowo niewiele edukacji psychologicznej, więc jeśli chcą się czegoś z tego zakresu dowiedzieć, muszą posiłkować się wiedzą dostępną poza tradycyjną edukacją. W celu poznania stanu wiedzy psychologicznej adolescentów zostało przeprowadzone badanie ilościowe CAWI z zastosowaniem narzędzia Qualtrics na próbie 204 uczniów szkół ponadpodstawowych. Główny problem badawczy brzmi: Jaki jest stan wiedzy uczniów szkół ponadpodstawowych? Pytania badawcze: Jak dużą wiedzę psychologiczną posiadają uczniowie szkół ponadpodstawowych? Z głównie którego źródła/źródeł uczniowie czerpią wiedzę psychologiczną? Czy uczniowie szkół ponadpodstawowych zgadzają się ze stwierdzeniem, że wiedza psychologiczna jest przydatna w ich życiu? Z badania wynika, że wiedza uczniów jest na stosunkowo dobrym poziomie (średnia wartość wskaźnika na skali 1–3 wyniosła 1,94). Najchętniej wybierane do zdefiniowania pojęcia to: fobia, anoreksja, depresja, narcyzm, empatia. Z kolei pojęcia o najwyższym zadeklarowanym poziomie wiedzy to: depresja, manipulacja, fobia, myślenie pozytywne, orientacja seksualna. Zdecydowana większość uczniów (91%) dostrzega przydatność wiedzy psychologicznej w swoim życiu. Pozyskują ją głównie z internetu (71% ze stron internetowych, 69% z social mediów), znacznie rzadziej zaś ze szkoły (29%). Szkoła ma możliwość wyposażyć uczniów w rzetelną wiedzę psychologiczną w trakcie jednego z najważniejszych (z punktu widzenia rozwoju człowieka) okresów w życiu. Warto więc podjąć systemowe działania, które umożliwią uczniom sprawne poruszanie się po świecie i jak najlepsze zrozumienie siebie.


Słowa kluczowe


uczniowie szkół ponadpodstawowych; pop psychologia; wiedza psychologiczna; edukacja psychologiczna

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Babicki, M., Mastalerz-Migas, A. (2020). Występowanie zaburzeń lękowych wśród Polaków w dobie pandemii COVID-19. Psychiatria Polska, 55(3), 1–13. DOI: 10.12740/PP/OnlineFirst/126230

Cierpiałkowska, L., Sęk, H. (2016). Naukowe i społeczne wyzwania dla psychologii klinicznej. Roczniki Psychologiczne, 19(3), 401–418. DOI: 10.18290/rpsych.2016.19.3-1pl

Czerwińska-Jasiewicz, M. (2015). Psychologia rozwoju młodzieży w kontekście biegu ludzkiego życia. Warszawa: Difin.

Erikson, E.H. (2004). Tożsamość a cykl życia. Poznań: Zysk i S-ka.

Furnham, A., Hughes, D.J. (2014). Myths and Misconceptions in Popular Psychology Comparing Psychology Students and the General Public. Teaching of Psychology, 41(3), 256–261. DOI: 10.1177/0098628314537984

Gibbs, L., Gambrill, E. (2002). Evidence-Based Practice: Counterarguments to Objections. Research on Social Work Practice, 12, 452–476. DOI: 10.1177/1049731502012003007

Jarymowicz, M. (1985). Spostrzeganie samego siebie: porównanie „ja–inni”. W: M. Lewicka (red.), Psychologia spostrzegania społecznego (s. 217–257). Warszawa: PWN.

Johnson, M.H., De Haan, M. (2018). Neurokognitywistyka rozwoju. Wprowadzenie. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia Universalis.

Kizeweter, A. (2016). Szczęśliwy uczeń – szczęśliwy nauczyciel. Dobrostan szkolny wyzwaniem dla edukacji. W: J. Skibska, J. Wojciechowska (red.), Współczesna edukacja. Wielopłaszczyznowość zadań (s. 27–36). Kraków: Wydawnictwo Libron.

Kowalik, K. (2020). Marginalizacja psychologicznych uwarunkowań w szkolnym aplikowaniu wiedzy uczniom szkół podstawowych w Polsce. Z obserwacji rodzica i wykładowcy akademickiego. W: О.І. Klymyshn, S.B. Kuzikova (red.), Metodolohichni, teoretychni ta praktychni problemy psykholohichnoyi nauky (s. 109–117). Drohobych.

Kowalski, J., Litwin, P., Pankowski, D., Cierpka, A. (2016). Mity psychologiczne wśród studentów psychologii. Edukacja, 137(2), 100–112.

Kozielecki, J. (1981). Psychologiczna teoria samowiedzy. Warszawa: PWN.

Kwiatek, P., Wilczewska, K. (2015). Czym jest, a czym nie jest psychologia pozytywna? Poszukiwanie paradygmatu. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 36(4), 135–145.

Lack, C., Rousseau, J. (2022). Mental Health, Pop Psychology, and the Misunderstanding of Clinical Psychology. Comprehensive Clinical Psychology, 11, 47–62. DOI: 10.1016/B978-0-12-818697-8.00052-2

Lilienfeld, S.O., Lynn, S.J., Ruscio, J., Beyerstein, B.L. (2010). Busting Big Myths in Popular Psychology. Scientific American Mind, 21(1), 42–49. DOI: 10.1038/scientificamericanmind0310-42

Lilienfeld, S.O., Lynn, S.J., Ruscio, J., Beyerstein, B.L. (2011). 50 wielkich mitów psychologii popularnej. Półprawdy, ćwierćprawdy i kompletne bzdury. Warszawa–Stare Groszki: Wydawnictwo CiS.

MacDonald, M.G. (2007). Undergraduate Education Majors’ Knowledge about Suicide. Perceptual and Motor Skills, 105(2), 373–378. DOI: 10.2466/pms.105.2.373-378

Maryniak, A., Ondruch, A., Jurkiewicz, E. (2010). Zapomniane więzi: nastolatka z pourazową wybiórczą utratą pamięci autobiograficznej. W: M. Pąchalska, G.E. Kwiatkowska (red.), Neuropsychologia a humanistyka (s. 217–224). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Oboda, M., Nowowiejska-Fosse, M. (2019). O zjawisku poppsychologii. Implantologia Stomatologiczna, 20(2), 86–88.

Obuchowska, I. (2000). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka (s. 163–201). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Oleszkowicz, A., Senejko, A. (2013). Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji. Warszawa: PWN.

Olkusz, K. (red.). (2017). 50 twarzy popkultury. Kraków: Ośrodek Badawczy Facta Ficta.

Piaget, J. (2011). Jak sobie dziecko wyobraża świat. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rihmer, Z. (2007). Pharmacological Prevention of Suicide in Bipolar Patients – A Realizable Target [Editorial]. Journal of Affective Disorders, 103(1–3), 1–3. DOI: 10.1016/j.jad.2007.08.001

Słowik, P. (2015). Rola i znaczenie edukacji psychologicznej nauczycieli w kontekście zmian społeczno-kulturowych w Polsce. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura, 168(6), 183–201.

Szlendak, T. (2008). Historia ewolucyjna kiczu. W: Moda na obciach. Co Polacy robią z kulturą popularną? (s. 127–138). Elbląg: Wydawnictwo Wilk Stepowy.

Szlendak, T., Kozłowski, T. (2008). Naga małpa przed telewizorem. Popkultura w świetle psychologii ewolucyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.

Szpunar, M. (2016). Kultura cyfrowego narcyzmu. Kraków: Wydawnictwa AGH.

Wierusz-Kowalski, M. (2001). Hermetyczność języka a popularyzacja nauki. Studia Medioznawcze, 4(5), 53–63.

Wojciszke, B. (2019). Psychologia społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

NETOGRAFIA

Forum Przeciw Depresji. (b.d.). Statystyki. Pobrane z: https://forumprzeciwdepresji.pl/depresja/o-chorobie/statystyki

Kiełpińska, K. (2020). Pop-psychologia. Pobrane z: https://nowewyrazy.uw.edu.pl/haslo/998-poppsychologia.html

Studia. (2022). Informatyka wciąż nie ma sobie równych − wyniki rekrutacji na studia w roku 2022/2023. Pobrane z: https://studia.gov.pl/kandydaci-na-studia/najpopularniejsze-kierunki

Tomala, L. (2018). Psychiatra: anoreksja to samotność. Pobrane z: https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C29351%2Cpsychiatra-anoreksja-samotnosc.html




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2023.36.1.149-178
Data publikacji: 2023-06-13 12:02:12
Data złożenia artykułu: 2022-08-18 10:13:30


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1422
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 830

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Marlena Modzelewska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.