Hide
Show all
Email this article Neuroticism and the Sense of Efficacy of a Special Education Teacher
Abstract
The work of teachers in special schools can be particularly emotionally and motivationally demanding. Neuroticism and a sense of efficacy are important psychological resources in the teaching profession, especially for teachers who work only with students with special educational needs. The aim of the study was to explore whether neuroticism is a predictor of the sense of efficacy of teachers from special schools and whether there is any differentiation in terms of seniority. Sample consisting of 210 female teachers aged 25–65 (M = 43.23, SD = 8.35) was examined. The following questionnaires were applied: NEO-FFI Personality Inventory; Generalized Efficacy Scale GSES. The predictor of self-efficacy is decreasing neuroticism. Teachers with more than 15 years of experience do not have significantly lower neuroticism and self-efficacy compared to teachers with less than 15 years of experience. It is possible to predict a decrease in the sense of effectiveness of teachers of special schools if their neuroticism increases. These conclusions can be used in occupational psychology and in psychoeducational interactions with teachers of special schools in the area of their soft skills.
Keywords
Full Text:
PDFReferences
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The Exercise of Control. New York: Freeman.
Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bakker, A.B., Demerouti, E. (2017). Job demands-resources theory: taking stock and looking forward. Journal of Occupational Health Psychology, 22(3), 273–285. https://doi.org/10.1037/ocp0000056
Bańka, A. (2005). Poczucie samoskuteczności: Konstrukcja i struktura czynnikowa Skali Poczucia Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej. Poznań–Warszawa: Print-B.
Bernacka, R.E., Pufal–Struzik, I., Gierczyk, M. (2019). Osobowość nauczyciela w ujęciu psychologicznym. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia – Psychologia, 32(4), 97–115. http://dx.doi.org/10.17951/j.2019.32.4.97-115
Chmielewska, E. (2021). Wypalenie zawodowe nauczycieli jako problem zdrowotny XXI wieku. Zeszyty Naukowe WSKM, 8, 25–48.
Costa, P., McCrae, R.R. (1995). Domains and Facets: Hierarchical Personality Assessment Using the Revised NEO Personality Inventory. Journal of Personality Assessment, 64, 21–50. DOI: 10.1207/s15327752jpa6401_2.
Cuprjak, M., Szmalec, J. (2021). Poczucie skuteczności nauczycieli szkół specjalnych oraz ogólnodostępnych w sytuacji pandemii Covid-19. Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika, 41(1), 253-278.
Dawda, D., Hart, S. (2000). Assessing emotional intelligence: reliability and validity of the Bar–On Emotional Quotient Inventory (EQ–i) in university students. Personality and Individual Differences, 38, 1353–1364. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(99)00139-7
Fatemi, A.M, Sazegar, Z. (2016). The Relationship between Teachers’ Personality Traits and Doing Action Research. Journal of Applied Linguistics and Language Research, 3(1), 144–154.
Gasiul, H. (2020). Psychologia osobowości. Warszawa: Difin.
Gaś, Z. (2001). Doskonalący się nauczyciel. Lublin: UMCS.
Gaś, Z. (2002). Poczucie skuteczności profesjonalnej nauczycieli o rożnym stażu w zawodzie. Przegląd Psychologiczny, 45(1), 57–74.
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Poznań: Media Rodzina.
Göncz, L. (2017). Teacher personality: a review of psychological research and guidelines for a more comprehensive theory in educational psychology. Open Review of Educational Research, 4(1), 75–95. https://doi.org/10.1080/23265507.2017.1339572
Grabowiec, P. (2013). Znaczenie inteligencji emocjonalnej w pracy nauczycieli. Edukacja Humanistyczna, 1(28), 59–65.
Grzegorzewska, I. (2012). Emocje w procesie uczenia się i nauczania. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja: kwartalnik myśli społeczno – pedagogicznej, 1(57), 39-48.
Jaworowska, A. (2012). Podręcznik do skal osobowości Eysencka (EPQR dla dorosłych). Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Juczyński, Z. (2000). Poczucie własnej skuteczności teoria i pomiar. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, 4, 11-23.
Kokkinos, C.M. (2011). Job stressors, personality and burnout in primary school teachers. Educational Psychology, 77(1), 229–243. https://doi.org/10.1348/000709905X90344.
Kozicka, K. (2004). Poczucie własnej skuteczności – czynnik sprawczy i jego implikacje dla profilaktyki i teorii pedagogicznej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 17, 27–38.
Kurowicka, E. (2015). Syndrom wypalenia zawodowego w pracy nauczycieli – przyczyny, symptomy, przeciwdziałanie. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 3, 47–54.
Kwiatkowski, S.T. (2018). Stopień awansu zawodowego nauczycieli szkół podstawowych a poziom ich inteligencji emocjonalnej i kompetencji społecznych. Studia z Teorii Wychowania, 3(34), 105–153.
Kwiatkowski, Ł. (2020). The Sense of Self-efficacy in People Sentenced to Imprisonment. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 33(1), 133–147. https://doi.org/10.17951/j.2020.33.4.133-147.
Locke, E. A., Latham, G.P. (1990). A theory of goal setting & task performance. Prentice-Hall, Inc.
Manlove, E.E. (1993). Multiple correlates of burnout in child care workers. Early Childhood Research Quarterly, 8(4), 499–518. https://doi.org/10.1016/S0885-2006(05)80082-1
McCrae, R., Costa, P. (2005). Osobowość człowieka dorosłego. Poznań: WAM.
Niewiadomska, I., Chwaszcz, J. (2010). Jak skutecznie zapobiegać karierze przestępczej? Lublin: Tekst.
Nowosad, K. (2023). Nadzieja na sukces nauczycieli a ich poczucie kontroli i własnej skuteczności. Szkoła - Zawód - Praca, 25, 257-289. https://10.34767/SZP.2023.01.10
Ogińska-Bulik, N., Kaflik-Pieróg, M. (2006). Stres zawodowy w służbach ratowniczych. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej.
Oleś, P. (2008). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Scholar.
Paszkiewicz, A. (2014). Skuteczna praca wychowawcza nauczyciela z uczniem. Warszawa: Difin SA.
Petrides, K., Furnham, A. (2001). Trait emotional intelligence: psychometric investigation with Reference to established trait taxonomies. Journal of Personality, 15, 425–448. https://doi.org/10.1002/per.416
Piedmont, R.L. (1993). A Longitudinal Analysis of Burnout in the Health Care Setting: The Role of Personal Dispositions. Journal of Personality Assessment, 61(3), 457–473. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa6103_3
Poraj, G. (2009). Osobowość jako predyktor zawodowego wypalania się nauczycieli. Medycyna Pracy, 60(4), 273–282.
Przybylska, I.B. (2006). Inteligencja emocjonalna jako kluczowa kompetencja współczesnego nauczyciela. Chowanna, 1, 88.
Pyżalski, J. (2010). Skutki oddziaływania warunków pracy na polskich nauczycieli. W: J. Pyżalski, D. Merecz (red.), Psychospołeczne warunki pracy polskich nauczycieli. Pomiędzy wypaleniem zawodowym a zaangażowaniem (s. 31–46). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Saklofske, D. H., Austin, E. J., Minski, P. S. (2003). Factor Structure and Validity of a Trait Emotional Intelligence Measure. Personality and Individual Differences, 34(4), 707–721 https://doi.org/10.1016/S0191-8869(02)00056-9
Schwarzer, R., Fuchs, R. (1996). Self-efficacy and health behaviours. W: M. Conner, P. Norman (eds.), Predicting health behaviours (p.163-196). Buckingham–Philadelphia: Open University Press.
Sęk, H. (2000). Wypalenie zawodowe u nauczycieli. Uwarunkowania i możliwości zapobiegania. W: H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe. Przyczyny, mechanizmy, zapobieganie (s. 149-169). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Siuta, J. (2006). Inwentarz Osobowości NEO-PI-R P.T.Costy JR i R.R. McCrae Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Twardowska – Staszek, E., Alberska, M. (2020). Inteligencja emocjonalna i kompetencje społeczne nauczycieli szkół specjalnych. Studia Paedagogica Ignatiana. Raporty z badań, 22, 112–134.
Sterlus, M., Bernacka, R. (2023). Neuroticism and Emotional Intelligence of Polish Teachers. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 42(2), 135–151. http://dx.doi.org/10.17951/ lrp.2023.42.2.135-151
Watson, D., Clark, L.A., Harkness, A.R. (1994). Structures of Personality and Their Relevance to Psychopathology. Journal of Abnormal Psychology, 101(3), 18–31.
Wiatrowski, W. (2007). Nowy etap w pedeutologii polskiej. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 39–53.
Wierzejska, J. (2022). Nadzieja na sukces a poczucie własnej skuteczności pilotów wojskowych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 35(4), 105–116. DOI: 10.17951/j.2022.35.4.105-116.
Zawadzki, B., Szczepaniak, P., Strelau, J. (1995). Diagnoza psychometryczna pięciu wielkich czynników osobowości: adaptacja kwestionariusza NEO-FFI Costy i McCrae’a do warunków polskich. Studia Psychologiczne, 33(1–2), 189–225.
Zawadzki, B., Strelau, J., Szczepaniak, P., Śliwińska, M. (1998). Inwentarz osobowości NEO-FFI Costy i McCrae. Adaptacja polska. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2025.38.2.59-71
Date of publication: 2025-10-28 13:33:46
Date of submission: 2025-04-15 19:01:31
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2025 Marta Izabela Sterlus, Ryszarda Ewa Bernacka
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.