Jacek Idzi Przybylski and the “Young” Poets in Franciszek Morawski’s “Nowy Parnas”

Artur Timofiejew

Abstract


The aim of the article is to explain the fact that Jacek Idzi Przybylski (1756–1819), a translator of classical epic poems and an expert on antiquity, was included in the circle of pre-romantic “young” poets criticized in the satire Nowy Parnas (1818). Such an explanation can be provided by recreating the literary views of the author of the satire – Franciszek Morawski, who on the one hand suggested a new reading of Horace’s and Boileau’s poetics, which was fundamental for classicism, and, on the other, repeated the opinions about poetry expressed by Franciszek Ksawery Dmochowski in the 1780s. In the context of these views, the position of a poet-classicist for the “young” authors, occupied by Przybylski in Nowy Parnas, can be understood both as a perfect manifestation of corrupting good taste and purity of language (that is, the flaws of the poetry of the “young”) and as a perfect, in spite of its linguistic deficiencies, negation of mental and formal shallowness of the works of “the Polish youth”. Making Przybylski an ambivalently understood authority in the field of poetry justifies including his name in the criticism of the “young” writers, and at the same time, it does not allow for identifying him with them.


Keywords


Jacek Idzi Przybylski; Franciszek Morawski; classicism; literary criticism of the 19th century

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


ARCHIWA

Rkps Biblioteki Jagiellońskiej 9302 II, Franciszka Morawskiego bajki i wiersze. Autograf.

Rkps Biblioteki PAU 2033, Listy Franciszka Morawskiego do generała Wincentego Krasińskiego z lat 1824–1830.

Rkps Biblioteki PAU 2035, Listy Andrzeja Edwarda i Kajetana Koźmianów do Franciszka Morawskiego z lat 1824–1830.

LITERATURA

Boileau Despréaux, N. (1989). L’art poétique – Sztuka poetycka. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Dąbrowski, R. (2003). Wstęp. W: R. Dąbrowski (oprac.), Bicz na akademików krakowskich. Antologia. Kraków: Universitas.

Dmochowski, F.K. (1826). Zakus nad zaciekami Wszechnicy Krakowskiej, czyli Uwagi nad niektórymi tej Akademii dysertacjami. W: Pisma rozmaite Franciszka Ksawerego Dmochowskiego, tłumacza „Iliady” (Cz. 2). Warszawa: Drukarnia Natana Glücksberga.

Dmochowski, F.K. (2002). Sztuka rymotwórcza. Poema we czterech pieśniach. Kraków: Universitas.

Dmochowski, F.S. (1959). Wspomnienia literackie z dawnych czasów. W: Wspomnienia od 1806 do 1830 roku. Warszawa: PIW.

Dopart, B. (2011). Dlaczego „neoklasycyzm”? W: R. Dąbrowski, B. Dopart (red.), Długie trwanie. Różne oblicza klasycyzmu. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Kowal, J. (2008). Droga na Parnas. O twórczości poetyckiej Antoniego Goreckiego. Kraków: Collegium Columbinum.

[Koźmian, K.] (1821). Parnas nowy. Do autora wierszy o nim. W: Niesnaski Parnasu z roku 1818 i Jaxiada. Poema bohaterskie roku 1821. Warszawa: Drukarnia Natana Glücksberga.

Kwiatkowska, A. (1997). „Piórowa wojna”. O poetyce i retoryce sporu wokół „Zakusu nad zaciekami Wszechnicy Krakowskiej. Pamiętnik Literacki, nr 4, 123–138.

Kwintus, H.F. (2000). De arte poetica. Sztuka poetycka. W: Dzieła wszystkie. T. 2: Gawędy. Listy. Sztuka poetycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mirek, M. (2010). Wstęp. W: Księgozbiór prywatny Jacka Idziego Przybylskiego w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Kraków: Księgarnia Akademicka.

[Morawski, F.] (1821). Nowy Parnas. W: Niesnaski Parnasu z roku 1818 i Jaxiada. Poema bohaterskie roku 1821. Warszawa: Drukarnia Natana Glücksberga.

Morawski, F. (1841). Klasycy i romantycy polscy w dwóch listach. W: Pisma. T. 1: Poezje. Wrocław: Imprimerie de M. Friedlaender.

[Morawski, F.] (1956a). Bolesław Wtóry. W: Recenzje teatralne Towarzystwa Iksów 1815–1819. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo.

[Morawski, F.] (1956b). Hamlet. W: Recenzje teatralne Towarzystwa Iksów 1815–1819. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich – Wydawnictwo.

Przybylska, R. (2019). O niektórych „dzikich i niesłychanych słowach” Jacka Idziego Przybylskiego. W: R. Dąbrowski (red.), Przybylski i inni. O znaczeniu Krakowa i regionu w kulturze oświecenia. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Przybylski, J.I. (1789). Heautoumastix, czyli Bicz na siebie samego. Kraków: Drukarnia Szkoły Głównej Koronnej.

Pusz, W. (1979). Nowy Parnas przedromantycznej Warszawy. Bruno Kiciński i grono jego współpracowników. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.

Snopek, J. (1992). Prowincja oświecona. Kultura literacka Ziemi Krakowskiej w dobie Oświecenia 1750–1815. Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Snopek, J. (1994). Jacek Idzi Przybylski (1756–1819). W: T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński (red.), Słownik pisarzy polskiego oświecenia (T. 2). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wójcicki, J. (2003). Wprowadzenie. W: Voltaire, Poème sur le désastre de Lisbonne. Poema o zapadnieniu Lizbony. Piła: Muzeum Stanisława Staszica.

Woronicz, J.P. (2002). Rozprawa pierwsza o pieśniach narodowych [1803]. W: Pisma wybrane. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.

Żbikowski, P. (1980). [rec.] Wiesław Pusz, Nowy Parnas przedromantycznej Warszawy. Bruno Kiciński i grono jego współpracowników, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979. Pamiętnik Literacki, nr 4, 415–431.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2022.7.379-394
Date of publication: 2022-12-28 15:44:23
Date of submission: 2021-10-30 03:35:33


Statistics


Total abstract view - 620
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2022 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.