Из творчеството на Жан-Александър Бюшон и Спиридон Палаузов (ХІХ в.): в търсене на национално достойнство

Streszczenie w języku polskim

Z twórczości Jeana Alexandre Buchona i Spiridona Pałauzowa: w poszukiwaniu godności narodowej

W artykule przedstawiono niektóre aspekty twórczości dwóch XIX-wiecznych historyków – Jeana-Alexandre’a Buchona i Spiridona Pałauzowa. Łącznikiem pomiędzy ich dorobkiem naukowym są średniowieczne źródła zachodnioeuropejskie, będące fundamentem do rozwinięcia swoistych tez i podporządkowane wymogom epoki zarówno w społeczeństwie francuskim, jak i Bułgarii – w okresie przed odzyskaniem niepodległości. Pretekstem i wiarygodną podstawą historyczną ich utworów były pisma XVII-wiecznego francuskiego historyka Bizancjum Charlesa du Fresne, sieur du Cange oraz kroniki wypraw krzyżowych i Cesarstwa Łacińskiego, które zostały rozszerzone i wzbogacone przez Jeana-Alexandre’a Buchona (1791–1846) w celu konstruowania nowoczesnej tożsamości francuskiej. Oddany ideom XVIII wieku i ruchowi romantycznemu w historiografii, Buchon badał i publikował kroniki oraz inne źródła średniowieczne. Konceptualna transpozycja tych dokumentów na XIX-wieczny kontekst Bułgarii, okazała się odpowiednią podstawą oświeceniowych poszukiwań „prawdy” historycznej. Przypadek Spiridona Pałauzowa (1818–1872), który korzystał ze średniowiecznych źródeł publikowanych przez Buchona, ukazuje, w jaki sposób dokumenty te można interpretować na korzyść bułgarskiej sprawy narodowej. Unia cara Kałojana (1197–1207) i wspierana przez Pałauzowa propaganda antypapieska, przeniesiona do bułgarskiej rzeczywistości, posłużyła mu jako werbalna obrona prawosławia w poszukiwaniu drogi do niezależnego Kościoła bułgarskiego w latach 60. XIX w.