Рецепция пьесы Тадеуша Слободзянека “Наш класс: история в XIV уроках” в постсоветском пространстве

Piotr Baleja

Streszczenie w języku polskim


Recepcja sztuki Tadeusza Słobodzianka “Nasza klasa: historia w XIV lekcjach”  na obszarze poradzieckim

W artykule podjęty został problem recepcji sztuki Tadeusza Słobodzianka “Nasza klasa: historia w XIV lekcjach” w wybranych krajach obszaru poradzieckiego. Wybór przestrzeni podyktowany jest pozorną bliskością kulturową badanych obszarów, doświadczonych podobnym brzemieniem historycznym. W tekście przeanalizowane zostały recenzje (profesjonalne i amatorskie) sztuki jako tekstu pisanego i scenicznego. Dobór recenzji ma za zadanie oddać wielopłaszczyznowość opinii odbiorców. Dokonane analizy wskazują na przyczyny rozbieżności w recepcji dramatu: jakościowe oraz ilościowe. Szczególna uwaga poświęcona została kontekstom literackim, społecznym oraz politycznym. W toku prowadzonych badań zauważono polaryzację recepcji tekstu w Polsce, unifikację złożonej warstwy semantycznej dzieła w Rosji oraz aktualizację problematyki sztuki w Ukrainie. Poczynione zostały również ogólne obserwacje na temat roli tłumaczenia w kształtowaniu odbioru dzieła literackiego w wymiarze jednostkowym i globalnym.


Słowa kluczowe


przekład literacki, wielokulturowość, dramat współczesny, Tadeusz Słobodzianek, recepcja

Pełny tekst:

PDF (Русский)

Bibliografia


Aminova 2015: Aminova, Viktoriya. “Classmates.DOC.” Peterburgskiy teatralnyy zhurnal, no 2 (2015). https://ptj.spb.ru/archive/80/na-teatre-voennux-deistvy/odnoklassniki-dos/ (accessed 01.06.2023). [In Russian: Аминова, Виктория. “Одноклассники.DOС” Петербургский театральный журнал, no 2 (2015).]

Bednarczyk 2002: Bednarczyk, Anna. Cultural aspects of Literary Translation. Katowice: Slask, 2002. [In Polish: Bednarczyk, Anna. Kulturowe aspekty przekładu literackiego. Katowice: Śląsk, 2002.]

Bentley 2004: Bentley, Eric. The Life of the Drama. Transl. by V. Voronina. Moscow: Airis-press, 2004. [In Russian: Бентли, Эрик. Жизнь драмы. В. Воронина, перевод. Москва: Айрис-пресс, 2004.]

Borkowska 2010: Borkowska, Grazyna. “Nike 2010. What Happened to That Class?” Gazeta Wyborcza, 03.10.2010. https://wyborcza.pl/7,75402,8458926,nike-2010-co-sie-stalo-z-tamta-klasa.html (accessed 03.07.2023). [In Polish: Borkowska, Grażyna. “Nike 2010. Co się stało z tamtą klasą?” Gazeta Wyborcza, 03.10.2010.]

Chuzha 2013: Chuzha, Tetiana. “The Intertextuality of Tadeusz Slobodzianek’s Drama Our Class.” Literature Studies, no 39 (2013): 462–467. [In Ukrainian: Чужа, Тетяна. “Інтертекстуальність драми Тадеуша Слободзянека Наш клас.” Літературознавчі студії, no. 39 (2013): 462–467.]

Ciechowicz 2016: Ciechowicz, Jan. “Tadeusz Slobodzianek’s Nasza klasa (Our Class): the drama and its performance.” In Czerwinski, Grzegorz & Lawski, Jaroslaw. Jews of Eastern Poland, Series IV: Jewish Scholars: 303–318. Bialystok: Alter Studio, 2016. [In Polish: Ciechowicz, Jan. “Nasza klasa Tadeusza Słobodzianka: dramat i jego wykonanie.” W: Czerwiński, Grzegorz & Ławski, Jarosław. Żydzi Wschodniej Polski. Seria IV: Uczeni żydowscy: 303–318. Białystok: Alter Studio, 2016.]

Dubrovskaya 2019: Dubrovskaya, Antonina. “Vakhtangov Theatre: Residents of Tambov Watched the Highest-Grossing Performance of Our Class.” https://vtambove.ru/news/society/182075/ (published 27.01.2019; accessed 03.07.2023). [In Russian: Дубровская, Антонина. “Театр Вахтангова: тамбовчанам показали самый кассовый спектакль Наш класс.” ВТамбове, 27.01.2019.]

Grosbart 2006: Grosbart, Zygmunt. On the Exceedingly Difficult Art of Translation. Katowice: Slask, 2006. [In Polish: Grosbart, Zygmunt. O arcytrudnej sztuce przekładu. Katowice: Śląsk, 2006.]

Gross 2000: Gross, Jan Tomasz. Neighbors: The History of Destruction of a Jewish Town. Sejny: Pogranicze, 2000. [In Polish: Gross, Jan Tomasz. Sąsiedzi: Historia zagłady żydowskiego miasteczka. Sejny: Pogranicze, 2000.]

Gruszka-Zych 2010: Gruszka-Zych, Barbara. “This is Not Our Class.” Gosc Niedzielny. https://www.gosc.pl/doc/808453.To-nie-nasza-klasa (published 21.11.2010; accessed 30.06.2023). [In Polish: Gruszka-Zych, Barbara. “To nie nasza klasa.” Gość Niedzielny, 2010.]

Hayshenets 2016: Hayshenets, Anastasiya. “The Dead Class.” https://lb.ua/culture/2016/05/19/335459_mertviy_klas.html (published 19.05.2016; accessed 05.06.2023). [In Ukrainian: Гайшенець, Анастасія. “Мертвий клас.” LB.ua, 19.05.2016.]

Holynska & Lypkivska 2018: Holynska, Olha & Lypkivska, Anna. Ukrainian Theatre Festival-Award HRA. Kyiv: National Union of Theatre Workers of Ukraine, 2018. [In Ukrainian: Голинська, Ольга & Липківська Анна. Всеукраїнський театральний фестиваль-премія ГРА. Київ: Національна спілка театральних діячів України, 2018.]

Knyazev 2016: Knyazev, Andrey. “Our Class’ Has Reached the Vakhtangov Theatre.” https://mirnov.ru/kultura/teatr/-nash-klass-doshel-do-teatra-vahtangova.html (published 17.10.2016; accessed 02.07.2023). [In Russian: Князев, Андрей. “Наш класс дошел до театра Вахтангова.” 17.10.2016.]

Kuznetsova 2016: Kuznetsova, Kseniya. “14 Lessons About Jedwabne Experiences.” https://litrossia.ru/item/9377-14-urokov-o-sobytiyakh-v-edvabne/ (published 20.10.2016; accessed 02.07.2023). [In Russian: Кузнецова, Ксения. “14 уроков о событиях в Едвабне.” Интернет-портал Литературная Россия, 20.10.2016.]

Lechowski51 2010: Lechowski51. “100 000 for Rummaging in a Barn...” https://forum.gazeta.pl/forum/w,165,117175959,117175959,100_tys_za_grzebanie_w_stodole_.html (published 03.10.2010; accessed 24.06.2023). [In Polish: Lechowski51. “100 tys. za grzebanie w stodole...” Gazeta.pl Forum, 3.10.2010.]

Leyko 2016: Leyko, Malgorzata. “Encyclopedia of Polish Тheatre: Tadeusz Slobodzianek.” https://encyklopediateatru.pl/autorzy/396/tadeusz-slobodzianek# (published 2016; accessed 04.07.2023). [In Polish: Leyko, Małgorzata. “Encyklopedia teatru polskiego: Tadeusz Słobodzianek.” encyklopediateatru.pl, 2016 (dostęp 04.07.2023).]

Majcherek 2010: Majcherek, Wojciech. “Our Class.” http://majcherek.waw.pl/nasza-klasa/ (published 08.02.2010; accessed 03.07.2023). [In Polish: Majcherek, Wojciech. “Nasza klasa.” Blog Wojciecha Majcherka, 08.02.2010.]

Marita17 2011: Marita17. “Another Anti-Polish Lampoon, Another Under-Fire Polish?” https://www.salon24.pl/u/marita17/325805,kolejny-antypolski-paszkwil-kolejny-podpalony-polak (published 20.07.2011; accessed 25.06.2023). [In Polish: Marita17. “Kolejny antypolski paszkwil, kolejny podpalony Polak?” www.salon24.pl, 20.07.2011.]

Melnyk 2016: Melnyk, Hrystyna. “Theatre Director Serhiy Perekhrest: Our Class is an Attempt to Live without Labelling.” https://lb.ua/culture/2016/07/05/339140_teatralniy_rezhisser_sergey.html (published 05.07.2016; accessed 03.07.2023). [In Ukrainian: Мельник, Христина. “Театральний режисер Сергій Перехрест: Наш клас – це спроба пожити без навішування ярликів.” LB.ua, 05.07.2016.]

No nie 2011: No nie. “What Do You Think of the Massacre in Jedwabne of 10th July 1941?” https://4lomza.pl/forum/read.php?f=1&i=138123&t=137871 (published 03–04.01.2011; accessed 23.06.2023). [In Polish: No nie. “Co myślisz o pogromie w Jedwabnem 10 lipca 1941?”. 4lomza.pl, 03–04.01.2011.]

Nowak 2001: Nowak, Jerzy Robert. Hundred Lies by J. T. Gross about Jewish Neighbours and Jedwabne. Warsaw: Von Borowiecky, 2001. [In Polish: Nowak, Jerzy Robert. 100 kłamstw J. T. Grossa o żydowskich sąsiadach i Jedwabnem. Warszawa: Von Borowiecky, 2001.]

Perekrest 2018: Perekrest, Serhii. “If the Polish People Sue Us for the Play Our Class, I Will Be Happy.” Interview by Yurchenko, Nadiia. Interview from Ukraine, 20.02.2018. https://rozmova.wordpress.com/2018/03/03/serhij-perekrest/ (accessed 05.07.2023). [In Ukrainian: Перекрест, Сергій. “Якщо за виставу Наш клас поляки подадуть на нас до суду, я тільки радітиму.” Interview by Юрченко, Надія. Інтерв’ю з України (rozmova.wordpress.com), 20.02.2018.]

Popiel 2009: Popiel, Jacek. “Polish Drama after 1989.” In Popiel, Jacek. Antreprener: A Volume Dedicated to Professor Jan Michalik for His 70th Birthday: 447–466. Krakow: Jagiellonian University Press, 2009. [In Polish: Popiel, Jacek. “Dramat polski po 1989 roku.” W: Popiel, Jacek. Antreprener: księga ofiarowana profesorowi Janowi Michalikowi w 70. rocznicę urodzin: 447–466. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.]

Rataj 2010: Rataj, Agnieszka. “Nativity of Hatred.” Zycie Warszawy, no 247, 21.10.2010. https://encyklopediateatru.pl/artykuly/104573/narodziny-nienawisci (accessed 01.07.2023). [In Polish: Rataj, Agnieszka. “Narodziny nienawiści.” Życie Warszawy, nr 247, 21.10.2010.]

Raykina 2016: Raykina, Marina. “The Vakhtangov Theatre Presented a Terrifying History Lesson in Our Class.” Moskovskiy komsomolets, no 27233 (18.10.2016). https://www.mk.ru/culture/2016/10/18/vakhtangovskiy-teatr-v-spektakle-nash-klass-predstavil-strashnyy-urok-istorii.html (accessed 04.07.2023). [In Russian: Райкина, Марина. “Вахтанговский театр в спектакле Наш класс представил страшный урок истории.” Московский комсомолец, no 27233 (18.10.2016).]

Ryabova 2012: Ryabova, Olga. “The Phenomenon of Polish Drama in Contemporary Theatre.” Vestnik of Samara University. History, Pedagogics, Philology, no 5 (2012): 131–136. [In Russian: Рябова, Ольга. “Феномен польской драмы в современном театре.” Вестник Самарского университета: история, педагогика, филология, no 5 (2012): 131–136.]

Samilov 2015: Samilov, Parvaz. “Geopolitical Phenomenon of the Post-Soviet Space.” Socium and Power, no 2 (2015): 56–61. [In Russian: Самилов, Парваз. “Геополитический феномен постсоветского пространства.” Социум и власть, no 2 (2015): 56–61.]

Slobodzianek 2009: Slobodzianek, Tadeusz. Our Class. History in 14 Lessons. Gdansk: slowo/obraz terytoria, 2009. [In Polish: Słobodzianek, Tadeusz. Nasza klasa: historia w XIV lekcjach. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2009.]

Slobodzianek 2011: Slobodzianek, Tadeusz. “Classmates. History in XIV Lessons.” Foreign Literature, no 10 (2011). Transl. by I. Adelgejm. https://libking.ru/books/poetry-/dramaturgy/352606-tadeush-slobodzyanek-odnoklassniki-istoriya-v-xiv-urokah.html (accessed 04.07.2023). [In Russian: Слободзянек, Тадеуш. “Одноклассники. История в XIV уроках.” Иностранная литература, no 10 (2011). И. Адельгейм, перевод.]

Slobodzianek 2013: Slobodzianek, Tadeusz. “Our Class: A Story of XIV Lessons.” Transl. by O. Irvanets. In Pavlovskyi, Roman. Confession after the Breakdown. An Anthology of Contemporary Polish Drama: 205–274. Kyiv: Tempora, 2013. [In Ukrainian: Слододзянек, Тадеуш. “Наш клас: історія з XIV уроків.” О. Ірванець, переклад. In Павловський, Роман. Сповідь після зламу. Антологія сучасної польської драматургії: 205–274. Київ: Темпора, 2013.]

Slobodzianek 2015: Slobodzianek, Tadeusz. “Our Class. History in 14 Lessons.” In Adelgejm, Irina. Anthology of Contemporary Polish Drama 2: 165–236. Transl. by I. Adelgejm. Moscow: Novoye literaturnoye obozreniye, 2015. [In Russian: Слободзянек, Тадеуш. “Наш класс. История в XIV уроках.” В: Адельгейм, Ирина. Антология современной польской драматургии 2: 165–236. И. Адельгейм, перевод. Москва: Новое литературное обозрение, 2015.]

Sviato 2014: Sviato, Roksolyana. “Confession after the Breakdown. An Anthology of Contemporary Polish Drama. A review.” Critique (Kyiv), no 5–6 (2014): 199–200. [In Ukrainian: Свято, Роксоляна. “Сповідь після зламу. Антологія сучасної польської драматургії. Огляд.” Критика, no 5–6 (2014): 199–200.]

Szleszynski 2003: Szleszynski, Bartlomiej. “Tadeusz Slobodzianek: Life and Oeuvre.” Culture.pl, April 2003. https://culture.pl/pl/tworca/tadeusz-slobodzianek (accessed 04.07.2023). [In Polish: Szleszyński, Bartłomiej. “Tadeusz Słobodzianek: życie i twórczość.” Culture.pl, kwiecień 2003.]

Tarnawski 2015: Tarnawski, Pawel. “School Trips. International Reception of Tadeusz Słobodzianek’s Play Our Class. History in 14 Lessons.” Arts & Cultural Studies Review, no 3 (2015): 239–257. [In Polish: Tarnawski, Paweł. “Klasowe wycieczki. Uwarunkowania zagranicznej recepcji dramatu Tadeusza Słobodzianka Nasza klasa.” Przegląd Kulturoznawczy, no 3 (2015): 239–257.]

Titova 2016: Titova, Nadezhda. “The Vakhtangov Theatre Presents the Premiere of Our Class. A History in 14 Lessons.” https://e-vesti.ru/ru/nash-class-vakhtangova/ (published 13.10.2016; accessed 02.07.2023). [In Russian: Титова, Надежда. “В Театре Вахтангова проходит премьера Наш класс. История в 14 уроках.” Э-Вести, 13.10.2016.]

Tokarz 1996: Tokarz, Bozena. “Politics in Translation, or about Pragmatism.” In Fast, Piotr. Policy versus Translation: 19–26. Katowice: Slask, 1996. [In Polish: Tokarz, Bożena. “Polityka w przekładzie, czyli o pragmatyzmie.” W: Fast, Piotr. Polityka a przekład: 19–26. Katowice: Śląsk, 1996.]

Zolkin 2016: Zolkin, Ilya. “Our Class at the Vakhtangov Theatre.” http://russcult.ru/article.php?id=229 (published 13.10.2016; accessed 02.07.2023). [In Russian: Золкин, Илья. “Наш Класс в театре им. Вахтангова.” Культура двух столиц, 13.10.2016.]

|CMP|

Article submitted / Zgłoszony do druku: 18.05.2023 | Reviews completed / Proces recenzyjny zakończony: 19.10.2023 | Accepted for publication / Przyjęty do druku: 22.11.2023 | Screened with iThenticate




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/zcm.2023.12.90-107
Data publikacji: 2023-12-15 13:41:07
Data złożenia artykułu: 2023-12-13 16:23:32


Statystyki


Widoczność abstraktów - 590
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (Русский) - 223

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Piotr Baleja

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.