Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Reprezentacja mniejszości narodowych i etnicznych w parlamencie węgierskim
Streszczenie w języku polskim
Niniejszy artykuł koncentruje się na historii reprezentacji mniejszości narodowych w parlamencie węgierskim. Dawne Królestwo Węgier tradycyjnie było państwem wielonarodowym. W XIX w. połowa ludności była innego pochodzenia niż węgierskie. Kwestia mniejszości stała się jednym z najbardziej delikatnych problemów w okresie budowy państwa narodowego. Sytuacja uległa zmianie po I wojnie światowej, kiedy to Węgry utraciły dwie trzecie terytorium. Nowe Węgry w okresie międzywojennym były krajem stosunkowo jednolitym narodowościowo z nacjonalistycznym reżimem politycznym. Przed 1918 r. mniejszości narodowe miały reprezentację parlamentarną na podstawie ogólnych liberalnych przepisów wyborczych. Ustawodawstwo wyborcze nie znało preferencyjnego systemu reprezentacji mniejszości. Sytuacja wyglądała podobnie także w okresie międzywojennym. W okresie panowania ustroju socjalistycznego mniejszości narodowe były reprezentowane przez przywódców oficjalnych stowarzyszeń mniejszości narodowych podległych komunistom. Kwestia reprezentacji mniejszości w parlamencie zaczęła odgrywać bardzo ważną rolę po transformacji demokratycznej. Wbrew pierwotnym planom nowe węgierskie prawo wyborcze nie zagwarantowało specjalnej reprezentacji parlamentarnej dla mniejszości narodowych i etnicznych. System reprezentacji preferencyjnej narodził się dopiero w 2011 r. w ramach przebudowy węgierskiego prawa wyborczego. Obecnie lista wyborcza zgłoszona przez samorząd narodowy danej mniejszości narodowej lub etnicznej, aby uzyskać mandat parlamentarny, musi zdobyć tylko 25% głosów w stosunku do tego, co muszą osiągnąć zwykłe (ideologiczne) partie polityczne. Mniejszość niemiecka uzyskała taki mandat w latach 2018 i 2022. Pozostałe mniejszości mają w parlamencie rzeczników o specjalnym statusie konsultacyjnym. Model węgierski jest stosunkowo oryginalny w regionie środkowoeuropejskim. Nie przyjął pluralistycznego prawa wyborczego i odróżnia małe mniejszości od średnich.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Ballabás D., Pap J., Pál J., Képviselők és főrendek a dualizmus kori Magyarországon II. Az országgyűlés tagjainak archontológiája, Eger 2020.
Dobos B., Magyarországi nemzetiségek a kommunista rendszer kiépülésétől a rendszerváltásig, [in:] Az együttélés történelme. Nemzetiségi kérdés Magyarországon, Budapest 2020.
Halász I., The Concept of Nation in the Hungarian Constitutional System at the Beginning of the 21st Century, [in:] The Transformation of the Hungarian Legal Order 1985–2005, eds. A. Jakab, P. Takács, A.F. Tathan, The Netherlands 2007.
Halász I., The Legal Status of National Minorities in Hungary after 1989, [in:] Minority Policies in Central and Eastern Europe in Comparative Perspective, eds. Z. Poláčková [et al.], Bratislava 2017.
Hermann R., Nemzetiségek az 1848–1849-es forradalomban és szabadságharcban, [in:] Nemzetiségek és törvényhozás Magyarországon, ed. K.Á. Kovács, Budapest 2019.
Hornburg H., The Concept of Nation in the Hungarian Legal Order 1985–2005 with a Special Focus on Hungarians in Neighbouring States, [in:] The Transformation of the Hungarian Legal Order 1985–2005, eds. A. Jakab, P. Takács, A.F. Tathan, The Netherlands 2007.
Horváth A., Közvetett demokrácia és a választási rendszer. A választások és a pártok jogállása, [in:] Bevezetés az alkotmányjogba, eds. F. Gárdos-Orosz, I. Halász, Budapest 2019.
Kukorelli I., A nemzetiségek jogállása a rendszerváltás éveiben – kísérletek országgyűlési képviseletük szabályozására, “Parlamenti Szemle” 2018, no. 1.
Máthé G. (ed.), A választójog, Budapest 2002.
Melkovics T., A reformkori liberális nacionalizmus Zay Károly gróf életpályájának tükrében, [in:] Nemzetiségek és törvényhozás Magyarországon, ed. K.Á. Kovács, Budapest 2019.
Mezey B. (ed.), Magyar alkotmánytörténet, Budapest 2003.
Molnárné Balázs Á., A kisebbségek szervezetei döntéshozatalba való bevonásának modelljei a nemzetiségi szószólói és a nemzetiségi képviselői intézmény tükrében, “Jogelméleti Szemle” 2018, no. 3.
Móré S., Nemzetiségek a mai Magyarországon. Gondolat, Budapest 2020.
Paksy Z., Nemzetiségek a trianoni Magyarországon, [in:] Az együttélés történelme. Nemzetiségi kérdés Magyarországon, Budapest 2020.
Pap A.L., Identitás és reprezentáció, Budapest 2007.
Szarka L., Szlovák nemzeti fejlődés – magyar nemzetiségi politika 1867–1918, Pozsony 1995.
Škvarna D. [et al.], A szlovák történelem lexikona, Bratislava 2003.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2022.31.5.67-84
Data publikacji: 2022-12-30 20:25:39
Data złożenia artykułu: 2022-11-14 00:02:19
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2022 Ivan Halász
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.