Protection of the Rights of Necessary Heirs in the Polish Lands in the 19th and 20th Centuries

Mariola Szewczak-Daniel

Abstract


The aim of the paper is to review the institutions of the inheritance law regulating the issues of protection of necessary heirs’ rights, that is legitime and reserve, legally binding in the Polish lands in the 19th and 20th centuries. In the context of divergence between the two institutions, their essence is briefly discussed and major differences between their regulations are presented. Moreover, in the summary, the author analyses advantages and disadvantages resulting from the systemic and legal solutions of the presented institutions. A fundamental principle of the modern inheritance law is the rule of free disposition of one’s property in the event of death. However, the rule of free bequeathing has been limited in its material aspect through protection of necessary heirs’ rights, which had its institutional expression in the legal solutions adopted in the inheritance laws of the 19th-century European civil codes. The essence of the protection of necessary heirs’ rights consisted in the fact that they could not be excluded from succession without justification. In modern civil codifications, the institutional expression of legal protection of the closest family members was the system of legitime (known in the Austrian civil code – ABGB and the German civil code – BGB) and the system of reserve (regulated in the Napoleonic Code).


Keywords


necessary heirs; legitime; reserve; civil code; German civil code; Austrian civil code; Napoleonic Code; testament; inheritance

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Bieda J., Testament – prawo a praktyka Królestwa Polskiego w świetle akt notariuszy zgierskich w latach 1826–1875, Łódź 2013.

Bieda J., Wiśniewska-Jóźwiak D., Zasady dziedziczenia ustawowego na ziemiach Królestwa Polskiego po 1826 roku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2014, t. 66, z. 1.

Bobkowski A., Zwyczaje spadkowe włościan w czterech województwach kresowych, [w:] Zwyczaje spadkowe włościan w Polsce, cz. 4, Warszawa 1929.

Borkowska-Bagieńska E., Lesiński B., Historia prawa sądowego, Poznań 2000.

Czemeryński I.S., Powszechne prawo prywatne austriackie, Kraków 1861–1865.

Dekret Krajowej Rady Narodowej z dnia 8 października 1946 r. – Prawo spadkowe (Dz.U. z 1946 r., nr 60, poz. 328).

Delsol J.J., Zasady Kodeksu Napoleona w związku z nauką i jurysprudencją, t. 3, Warszawa 1874.

Doliwa A., Prawo spadkowe, Warszawa 2010.

Dziadzio A., Powszechna historia prawa, Warszawa 2012.

Dziedziczenie małżonków na terenie X tomu Zwodu Praw, „Głos Sądownictwa” 1938, nr 10.

Górnicki L., Prawo cywilne w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939, Wrocław 2000.

Historia państwa i prawa polskiego, red. J. Bardach, t. 3, Warszawa 1981.

Ignaczewski J., Prawo spadkowe. Komentarz, Warszawa 2004.

Kaltenbek-Skarbek L., Żurek W., Prawo spadkowe, Warszawa 2012.

Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, t. 3, Warszawa 2013.

Kodeks cywilny obowiązujący na Ziemiach Zachodnich Rzeczypospolitej Polskiej (przekład urzędowy), Warszawa – Toruń 1923.

Korobowicz A., Witkowski W., Historia ustroju i prawa polskiego, Warszawa 2003.

Krasowski K., Lesiński B., Sikorska-Dzięgielewska K., Walachowicz J., Powszechna historia państwa i prawa, Poznań 1993.

Księżak P., Przebaczenie w polskim prawie cywilnym, „Państwo i Prawo” 2006, z. 11.

Kuryłowicz M., Wiliński A., Rzymskie prawo prywatne. Zarys wykładu, Warszawa 2005.

Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.

Machalski S., Istota zachowku według prawa spadkowego, „ Przegląd Notarialny” 1949, nr 5–6.

Moszyńska A., Prawo spadkowe w Polsce w latach 1918–1964 – główne postulaty badawcze, „Z Dziejów Prawa” 2014, t. 7 (15).

Piątowski J.S., Prawo spadkowe, Warszawa 2003.

Płaza S., Historia prawa w Polsce na tle porównawczym, cz. 2, Kraków 1994.

Pogonowski M., Podmioty uprawnione i zobowiązane do zachowku, „Rejent” 2009, nr 4.

Skowrońska-Bocian E., Prawo spadkowe, Warszawa 2008.

Sójka-Zielińska K., Historia prawa, Warszawa 2006.

Sójka-Zielińska K., Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa 2008.

Sójka-Zielińska K., Wielkie kodyfikacje cywilne. Historia i współczesność, Warszawa 2009.

System Prawa Prywatnego, t. 10: Prawo spadkowe, red. B. Kordasiewicz, Warszawa 2013.

Szpunar A., Przedawnienie uprawnień z tytułu zachowku, „Rejent” 2001, nr 9.

Szpunar A., Uwagi o prawie do zachowku, „Rejent” 2001, nr 2.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U., nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Walewski J., Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego, objaśniony motywami do prawa i jurysprudencją, Warszawa 1872.

Witczak H., Kawałko A., Prawo spadkowe, Warszawa 2014.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 4 marca 2014 r., I ACa 887/12, Lex nr 1474828.

Zacharasiewicz M.A., Zachowek czy rezerwa? Głos w dyskusji nad potrzebami i kierunkami zmian polskiego prawa spadkowego, „Rejent” 2006, nr 2.

Załucki M., Wydziedziczenie w prawie polskim na tle porównawczym, Warszawa 2010.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.3.893
Date of publication: 2017-01-30 09:59:37
Date of submission: 2016-02-10 17:44:46


Statistics


Total abstract view - 939
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2017 Mariola Szewczak-Daniel

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.