Stan i perspektywy badań nad komunikacją strategiczną między Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki w okresie od połowy października 1938 do grudnia 1939 r.

Marek Piotr Deszczyński

Streszczenie w języku polskim


Artykuł dokonuje przeglądu literatury i źródeł na stosunkowo słabo zbadany temat wzajemnego postrzegania się przez Polskę, gotującą się do obrony przed napaścią niemiecką, a także reagującą na napaść sowiecką, oraz neutralne w rozpoczynającym się konflikcie Stany Zjednoczone Ameryki. Odnosi się też do reperkusji medialnych kampanii 1939 r. za Atlantykiem. Przypomina działalność amerykańskiego filmowca i dokumentalisty Juliena H. Bryana – człowieka, dzięki któremu dramat Rzeczypospolitej został upamiętniony w fotografii i filmie. Opracowanie wskazuje na niezbędność dokonania szerokiej analizy obrazu opisywanych wydarzeń w przekazie informacyjnym w USA, także z uwzględnieniem prasy polonijnej. Przedstawia projekt takiego studium, mającego m.in. zwrócić uwagę na wysiłki informacyjno-propagandowe strony polskiej oraz ich skutki.


Słowa kluczowe


1939; Historia; Polska; II Rzeczpospolita: Stany Zjednoczone Ameryki: Julien H. Bryan; społeczeństwo; polityka zagraniczna; komunikacja strategiczna; propaganda; media; prasa; radio; film; II wojna światowa; kampania polska

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Printed sources (Źródła drukowane)

Bryan J. [H.], Maurice Hindus, Siege, New York 1940.

Colbern W. H., Polska. Styczeń-sierpień 1939. Analizy i prognozy, oprac. B. Grzeloński, Warszawa 1986.

Did You Know That?, Warszawa 1939.

Drexel-Biddle A., Poland and the Coming of the Second World War. The Diplomatic Papers of ..., Jr. United States Ambassador to Poland 1937-1939, ed. P. V. Cannistraro,

E. D. Wynot Jr., T. P. Kovaleff, Columbus [1976].

Heaton Vorse M., Poland Will Fight for Danzig, Alone if Need Be, Says Marshal. No Repetition of Czecho-Slovakia, Smigly-Rydz Warns in Interview, “The Evening Star” (Washington D.C.), 17 VII 1939 (tekst polski m.in. w: “Polska Zbrojna”, 1939, nr 199).

Hull C., The Memoirs of ..., New York 1948, vol. I.

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne, 1938, red. M. Kornat, P. Długołęcki, M. Konopka-Wichrowska, Marta Przyłuska, Warszawa 2007.

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne. 1939. Styczeń-sierpień, red. S. Żerko, P. Długołęcki, Warszawa 2005.

Quicker’n a Wink – "Quicker 'n a Wink" (1940) - YouTube (dostęp z 14 IX 2022).

Shirer W. L., Berlin diary: a journal of a foreign correspondent 1934-1941, New York 1941 (przekład: Dziennik berliński. Zapiski korespondenta zagranicznego 1934-1941, tł. J. Szkudliński, Warszawa 2007).

Siege. Oblężenie | Julien H. Bryan – Siege. Oblężenie | Julien H. Bryan (ninateka.pl) (dostęp z 14 IX 2022).

[Szembek J.], Diariusz i teki ... (1935-1945), t. IV, Diariusz i dokumentacja za rok 1938. Diariusz i dokumentacja za rok 1939, oprac. J. Zarański, London 1972.

Szembek J., Diariusz. Wrzesień – grudzień 1939, oprac. B. Grzeloński, Warszawa 1989.

Wouk H., Wichry wojny, tł. anonimowe, Warszawa 1993, t. I, Natalia.

Studies (Opracowania)

Biskupski M. B., Hollywood's War with Poland 1939-1945, [Lexington] 2010 (przekład: Nieznana wojna. Hollywood przeciwko Polsce 1939-1945, tł. K. Nowacki, Warszawa 2011).

Bogdanowicz M., President F.D. Roosevelt’s policy towards Poland in the light of the memoirs of his Secretary of State Cordell Hull: September 1938 – June 1941, “Echa Przeszłości”, XV (2014).

Cytowska-Siegrist E., Stany Zjednoczone i Polska 1939-1945, Warszawa 2013.

Czas Ameryki. American Era. Księga ku czci Profesora dr. hab. Krzysztofa Michałka, red. H. Parafianowicz, Białystok 2011.

Dallek R., Franklin D. Roosevelt and American Foreign Policy, 1932-1945, New York 1979.

Deszczyński M. P., Aktywność prezydenta Ignacego Mościckiego na polu nadzoru nad polityką zagraniczną i zwierzchnictwa nad siłami zbrojnymi (12 V 1935 - 1 IX 1939 r.), w: Prezydentowi prof. Ignacemu Mościckiemu – w 150. rocznicę urodzin, red. B. Umińska, Ciechanów 2018.

Deszczyński M. P., Bariery zbliżenia Rzeczypospolitej Polskiej oraz Stanów Zjednoczonych Ameryki u progu II wojny światowej. Zarys problemu/Barriers of Rapprochement Between the Republic of Poland and the United States of America at the Brink of World War II: An Outline of the Problem, w: Rola Polonii USA w kształtowaniu relacji polsko-amerykańskich w XX i XXI wieku, red. ks. W. Gliński, Warszawa-Orchard Lake 2020.

Deszczyński M. P., [Gospodarka i społeczeństwo], w: Dwudziestolecie. Oblicza nowoczesności. Konferencja Muzeum Historii Polski. Warszawa, 18-19 listopada 2008 r., red. A. Przeszowska, Warszawa 2009.

Deszczyński M. P., Import sprzętu wojskowego przez Polskę w latach 1921-1939 (wprowadzenie do zagadnienia), “Kwartalnik Historyczny”, 2012, nr 3.

Deszczyński M. P., Reakcje dyplomacji polskiej na wybuch wojny w Chinach (lipiec – grudzień 1937 r.), “Res Historica”, nr 56 (2023), w druku.

Deszczyński M. P., Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Józefa Piłsudskiego w Warszawie w systemie polskiego szkolnictwa wyższego 1918-1939, w: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1915-1945, red. P. M. Majewski, Warszawa 2016 (seria: "Monumenta Universitatis Varsoviensis 1816-2016", II).

Doenecke D. J., Stoler M. A., Debating Franklin D. Roosevelt’s Foreign Policies, 1933-1945, Lanham-Boulder-New York-Toronto-Oxford 2005.

G. R. Edgerton, The Columbia History of American Television, New York – Chichester, West Sussex [2009], 2nd ed.

Emery E., The Press and America. An Interpretative History of Journalism, Englewood Cliffs (New Jersey) [1963], 2nd ed.

Gawęcka J. A., Komunikacja strategiczna, w: Vademecum bezpieczeństwa informacyjnego, red. O. Wasiuta, R. Klepka, Kraków [2019] – Vademecum Bezpieczeństwa Informacyjnego | Komunikacja strategiczna (up.krakow.pl) (dostęp z 14 IX 2022, plik PDF w posiadaniu autora).

Goska D. V., Biegański. Stereotyp Polaka bydlaka w stosunkach polsko-żydowskich i amerykańskiej kulturze popularnej, Kraków 2015.

Grudziński P., Przyszłość Europy w koncepcjach Franklina D. Roosevelta (1933-1945), Wrocław 1980.

Grzeloński B., Dyplomaci USA 1919-1939, Pułtusk 2004.

Grzeloński B., Dyplomacja Stanów Zjednoczonych Ameryki wobec zagrożenia Czechosłowacji i Polski (12 marca 1938 – 1 września 1939), Warszawa 1995.

Grzeloński B., Niedobrani sojusznicy. Ambasadorzy Roosevelta w ZSRR, Warszawa 2013.

Grzeloński B., Przedmowa, w: W. H. Colbern, Polska. Styczeń-sierpień 1939. Analizy i prognozy, oprac. B. Grzeloński, Warszawa 1986.

Historia dyplomacji polskiej (połowa X-XX w.), red. G. Labuda, t. IV, 1918-1939, red. P. Łossowski, Warszawa 1995; t. V, 1939-1945, red. W. Michowicz, Warszawa 1999.

Historia prasy polskiej, red. J. Łojek, [cz. 3], A. Paczkowski, Prasa polska w latach 1918-1939, Warszawa 1980.

History of television, w: Wikipedia – History of television – Wikipedia (dostęp z 12 IX 2022 r., plik PDF w posiadaniu autora).

Horten G., Radio Goes to War. The Cultural Politics of Propaganda during World War II, Berkeley 2002.

Jabłonowski M., Stawecki P., Następca Komendanta. Edward Śmigły-Rydz. Materiały do biografii, Pułtusk 1998.

Jasieński K., Sztandary wszystkich stanów amerykańskich dla Polski, „FLAGA. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego”, nr 18 (42), lipiec – wrzesień 2018, (plik PDF w posiadaniu autora).

Jędrzejewicz W., Przedmowa, w: J. Łukasiewicz,

Dyplomata w Paryżu 1936-1939, oprac. W. Jędrzejewicz, H. Bułhak, Warszawa 1995.

Journalism 1929-1940, w: Encyclopedia.com – Journalism 1929-1940 | Encyclopedia.com (dostęp z 11 IX 2022, zrzut ekranu w posiadaniu autora).

Julien Bryan, w: serwis "FilmPolski.pl Internetowa baza filmu polskiego" – FilmPolski.pl - Julien Bryan (dostęp z 15 IX 2022).

Kampania polska 1939 r. Polityka – społeczeństwo – kultura. Polish Campaign 1939. Politics – Society – Culture, red./ed. M. P. Deszczyński, T. Pawłowski, t./vol. 2, Polityka i społeczeństwo. Imponderabilia – pamięć – kultura. Politics and Society. Principles, Remembrance, Culture, Warszawa 2014.

Katalog specjalizowany znaków pocztowych ziem polskich 1981, red. W. Kawecka, A. Myślicki, t. 1, Warszawa 1981.

Kołodziej E., Dzieje Polonii w zarysie 1918-1939, Warszawa 1991.

Kornat M., Polityka zagraniczna Polski 1938-1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk 2012.

Kowalska M., Wigienka S., Komunikacja strategiczna w Polsce, b.m. i r.w. – Komunikacja strategiczna w Polsce (capd.pl) (dostęp z 14 IX 2022, plik PDF w posiadaniu autora).

Krzanicki M., Cztery twarze Time'a. Polskie cover story tygodnika TIME w latach 1923-39, "Zeszyty Prasoznawcze", 2007, nr 1-2.

Krzanicki M., Przypadek tygodnika Life (29 sierpnia 1938), "Zeszyty Prasoznawcze", 2008, nr 3-4.

Kwiatkowski M. J., Wrzesień 1939 w warszawskiej rozgłośni Polskiego Radia, Warszawa 1984.

Lachowicz T., Weterani polscy w Ameryce do 1939 roku, Warszawa [2002].

Landau Z., Tomaszewski J., Gospodarka Polski międzywojennej 1918-1939, t. IV, Lata interwencjonizmu państwowego 1936-1939, Warszawa 1989.

Lu S., The Nanjing Atrocities Reported in the U.S. Newspapers, 1937-38, “Readex Report. A biannual publication offering insights into the use of digital historical collections”, Vol. 7, Is. 2 (April 2012) – https://www.readex.com/readex-report/issues/volume-7-issue-2/nanjing-atrocities-

reported-us-newspapers-1937-38 [access: 14.09.2022].

Łossowski P., Polska w Europie i świecie 1918-1939. Studia z dziejów polityki zagranicznej i położenia międzynarodowego II Rzeczypospolitej, Warszawa 1990.

Majzner R., Attachaty wojskowe Drugiej Rzeczypospolitej 1919-1945. Strukturalno-organizacyjne aspekty funkcjonowania, Częstochowa 2014, wyd. II.

Michałek K., [Głosy w dyskusji], w: Dwudziestolecie. Oblicza nowoczesności. Konferencja Muzeum Historii Polski. Warszawa, 18-19 listopada 2008 r., red. A. Przeszowska, Warszawa 2009.

Michałek K., Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945, Warszawa 1993, wyd. II.

Michałek K., Polska w polityczno-wojskowej strategii Stanów Zjednoczonych Ameryki (październik 1938 – październik 1939 r.), w: Kampania polska 1939 r. Polityka – społeczeństwo – kultura. Polish Campaign 1939. Politics – Society – Culture, red./ed. M. P. Deszczyński, T. Pawłowski, t./vol. 1, Strategia. Strategy, Warszawa/Warsaw 2013.

Nawrocki B., Ostatnie lata życia prof. dr. Ignacego Mościckiego (1.09.1939-2.10.1946), w: Pan Prezydent.

Rzecz o Ignacym Mościckim, red. M. Piotrowski, Ciechanów[-Pruszków] 1996.

Nie tylko plakat. Polska grafika reklamowa Dwudziestolecia. Not only the poster. Promotional graphic design in Poland between the wars, oprac. T. Lachowski, b.m.w. 2003.

Nowakowska K., Pawilon polski na nowojorskiej wystawie światowej (1939-1940). The Polish Pavilion at the New York World's Fair (1939-1940), Warszawa 2013.

Osica J., Sowa A., Wieczorkiewicz P. [P.], Truszczak D., 1939. Ostatni rok pokoju, pierwszy rok wojny, Poznań [2009].

Ozimek S., Film polski w wojennej potrzebie, Warszawa 1974.

Paruch W., Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926-1939, Lublin 2005.

Pastusiak L., 400 lat stosunków polsko-amerykańskich, Warszawa 2010, vol. 1.

Pasztor M., Polska w oczach francuskich kół rządowych w latach 1924-1939, Warszawa 1999.

Pestkowska M., Uchodźcze pasje. Władysław Sikorski a polska społeczność emigracyjna na Zachodzie 1939-1943, Paris 1991.

Piotrowski J., Piłsudczycy bez lidera (po 1 września 1939 roku), Toruń 2003.

Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski, t. 3, 1939-1945, Opole 1990.

Polska diaspora, red. A. Walaszek, Kraków 2001.

Skóra W., Służba konsularna Drugiej Rzeczypospolitej. Organizacja, kadry i działalność, Toruń 2006.

Smith J. E., FDR, tł. M. Grzywa, Oświęcim 2017.

Smoliński J., Polsko-amerykańskie stosunki wojskowe 1776-1945, Warszawa 2004.

Tansill C. C., Back Door to War. The Roosevelt Foreign Policy 1993 [właśc. 1933]-1941, b.m.w. 2014, 3rd ed.

Winid B. [W.], Od triumfu niepodległości do katastrofy Jałty. Stosunki polsko-amerykańskie 1917-1945, w: red. R. Kupiecki, Warszawa 2019.

Winid B. W., W cieniu Kapitolu. Dyplomacja polska wobec Stanów Zjednoczonych Ameryki 1919-1939, Warszawa 1991.

Zaremba P., Demokracja na krawędzi. Ameryka Franklina Delano Roosevelta, Warszawa 2018.

Websites (Strony internetowe)

Journalism 1929–1940, in: Encyclopedia.com – https://www.encyclopedia.com/education/news-and-education-magazines/journalism-1929-1940 [access: 15.07.2024].

Julien Bryan, in: “FilmPolski.pl Internetowa baza filmu polskiego” – https://filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=115598 [access: 15.07.2024].

Julien Bryan Film Collection, [in:] United States Holocaust Memorial Museum – https://collections.ushmm.org/search/catalog/irn1000016 [access: 15.07.2024].

Quicker’n a Wink (1940) – https://www.youtube.com/watch?v=gspK_Bi0aoQ [access: 15.07.2024].

Results | Academy of Motion Picture Arts & Sciences | Official Academy Awards® Database – https://awardsdatabase.oscars.org/search/results [access: 15.07.2024].

Television in the United States, [in:] Wikipedia – https://en.wikipedia.org/wiki/Television_in_the_United_States [access: 15.07.2024].

Novels (Powieści)

Kościński P., Wrzesień ambasadora, Warszawa 2022.

Wouk H., Wichry wojny, vol. 1, anonymous translation, Warszawa 1993.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.58.601-620
Data publikacji: 2024-12-18 10:05:04
Data złożenia artykułu: 2023-04-23 23:43:45


Statystyki


Widoczność abstraktów - 13
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 1

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Marek Piotr Deszczyński

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.