Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Stany Zjednoczone a obrona dobrego imienia Polski i narodu polskiego w kontekście Holokaustu
Streszczenie w języku polskim
Celem artykułu jest analiza i ocena reakcji Stanów Zjednoczonych na zmiany w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej, które miały bronić dobrego imienia Polski i narodu polskiego w kontekście Holocaustu. Artykuł wyjaśnia znaczenie tych zmian dla stosunków polsko-amerykańskich. Ocena uwzględnia ważny kontekst ostatnich zmian prawnych uniemożliwiających restytucję prywatnego mienia żydowskiego w Polsce utraconego po II wojnie światowej. W krytyce zmian prawnych dotyczących ustawy o IPN przeprowadzonej przez amerykańskie władze największe znaczenie miało uszanowanie wolności słowa i debaty publicznej. Ponieważ polskie władze zrezygnowały z przepisów godzących w te wartości, Stany Zjednoczone nie ograniczyły współpracy z Polską. Kontrowersje wokół ustawy pokazały jednak, że prawne ograniczanie podstawowych wartości demokratycznych, w tym wolności słowa, może spowodować bardziej zdecydowaną reakcję USA, obniżającą znaczenie stosunków z Polską. To jednak zależy od bieżącego wartościowania strategicznych interesów w Stanach Zjednoczonych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych, ustawy o muzeach, ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary oraz ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, Druk nr 806, Warszawa, 29 VIII 2016, http://orka.sejm.gov.pl/Druki8ka.nsf/0/EA4AD50371FF6D17C12580250039936A/%24File/806.pdf [dostęp: 12 I 2022].
Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 1998, poz. 1016, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19981551016 [dostęp: 12 I 2022].
Ustawa z dnia 26 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych, ustawy o muzeach oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 2018, poz. 369, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000369 [dostęp: 12 I 2022].
Ustawa z dnia 27 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej 2018 poz. 1277, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180001277 [dostęp: 12 I 2022].
Gajcy A., Stankiewicz A., Amerykańskie sankcje wobec polskich władz, 5 III 2018, https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/sankcje-usa-z-powodu-ustawy-ipn-uderza-w-andrzeja-dude-i-morawieckiego/qv9mme6 [dostęp: 20 I 2022].
Gera V., Media, Holocaust bills test Poland's ties with US, Israel, „ABC News” 12 VIII 2021, https://abcnews.go.com/International/wireStory/poland-faces-harmed-ties-us-israel-disputed-bills-79419676 [dostęp: 20 I 2022].
PAP, Departament Stanu zaprzecza, że stosunki polsko-amerykańskie znalazły się w kryzysie, „Newsweek Polska” 9 III 2018, https://www.newsweek.pl/swiat/polityka/usa-zaprzecza-ze-stosunki-polsko-amerykanskie-znalazly-sie-w-kryzysie/zvt8lzf [dostęp: 20 I 2022].
PAP, USA: Grupa kongresmenów apeluje do prezydenta Dudy o weto ws. ustawy o IPN, 31 I 2018, https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1269946%2Cusa-grupa-kongresmenow-apeluje-do-prezydenta-dudy-o-weto-ws-ustawy-o-ipn.html [dostęp: 20 I 2022].
Roszak M., Szef MSZ: dobrze, że ustawa o IPN została zmieniona, wątpliwości USA zostały rozwiane, 31 VII 2018, https://dzieje.pl/aktualnosci/szef-msz-dobrze-ze-ustawa-o-ipn-zostala-zmieniona-watpliwosci-usa-zostaly-rozwiane [dostęp: 20 I 2022].
Santora M., Poland’s Holocaust Law Weakened after ‘Storm and Consternation’, „New York Times” 27 VI 2018, https://www.nytimes.com/2018/06/27/world/europe/poland-holocaust-law.html [dostęp: 20 I 2022].
Świerczyński M., Atomowe oświadczenie Waszyngtonu. Nasze relacje z USA mogą ucierpieć, „Polityka” 1 II 2018, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1736574,1,atomowe-oswiadczenie-waszyngtonu-nasze-relacje-z-usa-moga-ucierpiec.read [dostęp: 20 I 2022].
Appel H., Can the EU Stop Eastern Europe's Illiberal Turn?, „Critical Review. A Journal of Politics and Society” 2019, 31 (3-4).
Bilewicz M., Bulska D., Babińska M., Haska A., Winiewski M., Marzec w lutym? Studium stosunku Polaków do Żydów i historii Holokaustu w kontekście debaty wokół ustawy o IPN, „Nauka” 2018, 2.
Bucholc M., Komornik M., The Polish ‘Holocaust Law’ revisited: The Devastating Effects of Prejudice-Mongering, „Cultures of History Forum” 2019, https://www.cultures-of-history.uni-jena.de/politics/the-polish-holocaust-law-revisited [dostęp: 23 I 2022].
Domański T., Korekta obrazu? Refleksje źródłoznawcze wokół książki Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, t. 1–2, red. Barbara Engelking, Jan Grabowski, Warszawa 2018, Warszawa 2019.
Engelking B., Murdering and Denouncing Jews in the Polish Countryside, 1942–1945, „East European Politics and Societies” 2011, 25.
Goh E., Sahashi R., Worldviews on the United States, alliances, and the changing international order: an introduction, „Contemporary Politics” 2020, 26 (4).
Gross J.T., Neighbors: The Destruction of the Jewish Community in Jedwabne, Poland, Princeton 2001.
Grzebyk P., Amendments of January 2018 to the Act on the Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation in Light of International Law, „Polish Yearbook of International Law” 2017, 37.
Hackmann J., Defending the „Good Name” of the Polish Nation: Politics of History as a Battlefield in Poland, 2015–18, „Journal of Genocide Research” 2018, 20 (4).
Korycki K., Memory, Party Politics, and Post-Transition Space: The Case of Poland, „East European Politics and Societies and Cultures” 2017, 31 (3).
Kotwas M., Kubik J., Symbolic Thickening of Public Culture and the Rise of Right- Wing Populism in Poland, „East European Politics and Societies and Cultures” 2019, 33 (2).
Kuczyńska H., Nazi Crimes in Poland. A Never-Ending Search for Justice, „Contemporary Central & East European Law” 2020, 1 (133).
Lanoszka A., Poland in a time of geopolitical flux, „Contemporary Politics” 2020.
Makowski G., Nowelizacje ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej i siedem grzechów głównych państwa PiS, „Technical Report” 2018.
Pankowski R. The Resurgence of Antisemitic Discourse in Poland. The Resurgence of Antisemitic Discourse in Poland, „Israel Journal of Foreign Affairs” 2018, 12 (1).
Pyrzyńska A., Cywilnoprawna ochrona dobrego imienia Rzeczypospolitej Polskiej i Narodu Polskiego w świetle ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu” 2019, 4 (64).
Pokrzywiński P., Zawada P., Diplomatic Crisis Between Poland and Israel in Right-Wing Dailies, „Polish Political Science Review” 2019, 9 (1).
Sidorenko E., Which way to Poland? Re-emerging from Romantic unity, w: Reinventing Poland. Economic and political transformation and evolving national identity, red. M. Myant, T. Cox, London–New York 2008.
Skrzypczak J., Ochrona dobrego imienia Narodu Polskiego i Rzeczypospolitej Polskiej, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2019, 3.
Snochowska-Gonzalez C., Post-colonial Poland—On an Unavoidable Misuse, „East European Politics and Societies and Cultures” 2012, 26 (4).
Szklarski B., Ilowski P., Searching for Solid Ground in Polish-American Relations in the Second Year of the Trump Administration, „International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal” 2019, 23 (1).
Yatsyk A., Biopolitical conservatism in Europe and beyond: the cases of identity-making projects in Poland and Russia, „Journal of Contemporary European Studies” 2019, 27 (4).
Zdravkovski A., Polish Politics, April 1989–October 2015, w: Civic and Uncivic Values in Poland. Value Transformation, Education, and Culture, red. S.P. Ramet, K. Ringdal, K. Dośpiał-Borysiak, Budapest–New York 2019.
Babińska M., Bilewicz M., Bulska D., Haska A., Winiewski M., Stosunek do Żydów i ich historii po wprowadzeniu ustawy o IPN. Centrum Badań nad Uprzedzeniami, Warszawa 2018, https://bip.brpo.gov.pl/sites/default/files/Analiza_Skutki_ustawy_o_IPN.pdf [dostęp: 20 I 2022].
Department of State, Legislation in Poland Regarding Crimes Committed During the Holocaust. Press Statement. Heather Nauert, Acting Under Secretary for Public Diplomacy and Public Affairs and State Department Spokesperson, 27 VI 2018, https://2017-2021.state.gov/legislation-in-poland-regarding-crimes-committed-during-the-holocaust-2/index.html [dostęp: 15 I 2022].
Department of State, Legislation in Poland Regarding Crimes Committed During the Holocaust. Press Statement. Heather Nauert, State Department Spokesperson, 31 I 2018, https://2017-2021.state.gov/legislation-in-poland-regarding-crimes-committed-during-the-holocaust/index.html [dostęp: 15 I 2022].
Department of State, Poland’s Troubling Legislation. Press Statement Antony J. Blinken, Secretary of State, 11 VIII 2021, https://www.state.gov/polands-troubling-legislation/ [dostęp: 15 I 2022].
Department of State, Recent Legislation in Poland. Press Statement. Rex W. Tillerson, Secretary of State, 6 II 2018, https://2017-2021.state.gov/recent-legislation-in-poland/index.html [dostęp: 15 I 2022].
Department of State, Remarks at a Wreath Laying Ceremony at the Warsaw Ghetto Heroes Monument Rex W. Tillerson, Secretary of State, 27 I 2018, https://2017-2021.state.gov/remarks-at-a-wreath-laying-ceremony-at-the-warsaw-ghetto-heroes-monument/index.html [dostęp: 15 I 2022].
Department of State, Update on Recent Legislative Developments in Poland. Press Statement Antony J. Blinken, Secretary of State, 14 VIII 2021, https://www.state.gov/update-on-recent-legislative-developments-in-poland/ [dostęp: 15 I 2022].
IPN, Prezes IPN Jarosław Szarek w TVP Polonia o nowelizacji ustawy o IPN, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/46533,Prezes-IPN-Jaroslaw-Szarek-w-TVP-Polonia-o-nowelizacji-ustawy-o-IPN.html [dostęp: 22 I 2022].
Ministerstwo Sprawiedliwości, Nowelizacja ustawy o IPN – wersja w języku angielskim, 2 II 2018, https://www.arch.ms.gov.pl/pl/informacje/news,10368,nowelizacja-ustawy-o-ipn--wersja-w-jezyku.html [dostęp: 12 I 2022].
Mix D.E., Poland: Background and U.S. Relations, 25 VI 2019, https://fas.org/sgp/crs/row/R45784.pdf [dostęp: 20 I 2022].
Obserwatorium Demokracji, Ustawa o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o grobach i cmentarzach wojennych, ustawy o muzeach oraz ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, 26 I 2018, https://obserwatoriumdemokracji.pl/ustawa/ustawa-o-zmianie-ustawy-o-instytucie-pamieci-narodowej-komisji-scigania-zbrodni-przeciwko-narodowi-polskiemu-ustawy-o-grobach-i-cmentarzach-wojennych-ustawy-o-muzeach-oraz-ustawy-o-odpowie/ [dostęp: 20 I 2022].
Yad Vashem, Names and Numbers of Righteous Among the Nations - per Country & Ethnic Origin, as of January 1, 2021, https://www.yadvashem.org/righteous/statistics.html [dostęp: 12 I 2022].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.1145-1165
Data publikacji: 2023-12-21 13:05:15
Data złożenia artykułu: 2022-02-23 13:37:30
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Łukasz Jureńczyk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.