Email this article 
Hide
Show all
The Lviv School of Philosophy in the Development of Educational Sciences (1914–1939). Contributors, Achievements, Continuations
Abstract
The article is an attempt to comprehensively search the development of academic pedagogical thought and educational practice at the University of Lviv at the end of the 19th century, at the beginning of the 20th century and in the period of the Second Republic of Poland. The intention of the author was determining mental sources and academic conditionings of being born new theoretical concepts of educational sciences and their application in educational and pedagogical practice at the University of Lviv and in its intellectual proximity. Attention was paid to the origin and symptoms of scientification, processes of rationalizing pedagogical thinking, searching for its basis within the circle of philosophy, culture and society sciences, but first of all in psychological knowledge about a human being. It came a long way from philosophy and speculative psychology to empirical and humanistic psychology, which allowed to intensify the main phases and formations of educational sciences in Lviv in their historical and qualitative development. A crucial role of Kazimierz Twardowski was highlighted with his Philosophical School, changes of philosophy itself and methods of its practicing, and especially the process of emerging professional philosophy and autonomy of pedagogy as a science and academic discipline. Attention was paid to – meaningful in Lviv – a process of creating psychology and pedagogy on the basis of philosophical anthropology, socio-cultural axiology and knowledge of human development in non-biological contexts. The processes were shown in a convention of a biographic and scientific analysis of achievements of the most prominent representatives of educational sciences in Lviv. Through searching for provenance, influences and distinctiveness of the individual way of Lviv psychologists and educationists connected with the Lviv school of philosophy. These origins determined a kind of authorization of pedagogy based on philosophy of human, his culture and social life realities, on the borderlands of people and culture in the contemporary Galicia.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Źródła archiwalne
Derżawnyj Archiw Lwiwskoj Obłasti (DALO)
DALO, Fond 26, opis 5–7, 12, 14–16. Sprawa 1860–1869, 591, 126, 760, 768, 476, 576, 1031, 247, 1740, 1436, 999, 547, 999, 1194, 126, 768, 266, 968.
Centralnyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw u Lwowi (CDIA)
CDIA, Fond 445, syg. 2, 4, 6; Fond 484, 701; CDIA, Fond 484.
Opracowania i czasopisma
Ajdukiewicz K., 1948, Kazimierz Twardowski jako nauczyciel filozofii. W: J. Rutkowski (red.), Z zagadnień dydaktycznych wyższego szkolnictwa, t. 1, z. 1. Poznań, PTPN.
Ajdukiewicz K., 1959–1960, Pozanaukowa działalność K. Twardowskiego. „Ruch Filozoficzny”, t. 19, nr 1–2.
Baustein L., 1930, Psychologiczne podstawy oświaty (Odbitka z „Muzeum”). Lwów.
Blaustein L., 1931, O ocenie samego siebie w wieku młodzieńczy. Poznań, Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Psychologiczne, z. 2.
Blaustein L., 1935, Psychologiczne podstawy oświaty pozaszkolnej. Warszawa.
Blaustein L., 1936, Kierunki psychologii humanistycznej. Lwów.
Błachowski S., 1924, O szkołę dla uzdolnionych. „Przyjaciel Szkoły”, z. 3, Redaktor i Wydawca – Leonard Borkowski.
Błachowski S., 1925a, Nowy system wychowawczy. „Przyjaciel Szkoły”, z. 4, Redaktor i Wydawca – Leonard Borkowski.
Błachowski S., 1925b, Psychologia a wybór zawodu. Poznań.
Błachowski S., 1926, Nauka o wyobrażeniach ejdetycznych a pedagogika. „Szkoła Powszechna”.
Błachowski S., 1927, Typologie ejdetyczne i jej znaczenia pedagogiczne. Poznań.
Błachowski S., 1935, Wyniki psychologii pedagogicznej. W: Encyklopedia wychowania, t. 1, cz. 1, Warszawa.
Błachowski S., 1948, Władysław Witwicki. „Ruch Filozoficzny”, t. 16, nr 3–4.
Bobrowska-Nowak W., 1998, Psychologia polska. Historia polskiej psychologii do 1939 r. W: W. Szewczuk (red.), Encyklopedia psychologii. Warszawa, Fundacja Innowacja.
Borowiecka E., 1974, Poglądy Władysława Witwickiego z zakresu filozofii człowieka. „Studia Filozoficzne”, nr 7 (104), Muzeum Historii Polski.
Czerny J., 1990, Kazimierz Twardowski – współtwórca brentowskiego programu filozofii. Wrocław, Ossolineum.
Czeżowski T., 1938, Kazimierz Twardowski jako nauczyciel. W: Kazimierz Twardowski Nauczyciel – Uczony – Obywatel, Lwów, Nakładem Polskiego Towarzystwa Filozoficznego.
„Chowanna” 1931, 1932, Z. Mysłakowski i in. (red.). Katowice, Wyd. Instytut Pedagogiczny w Katowicach.
Dąmbska I., 1971, Filozofia na UJK we Lwowie. „Zeszyty Lwowskie” (Londyn), nr 2.
Dybiec J., 1981, Mecenat naukowy i oświatowy w Galicji 1860–1918. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
Dylus A., 1987, Problematyka etyki nauki u przedstawicieli szkoły lwowsko-warszawskiej. Warszawa.
Encyklopedia wychowania, 1935, Warszawa, Wyd. Nasza Księgarnia SA Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Hahn W., 1912, Kronika Uniwersytetu Lwowskiego. Lwów, Nakładem Senatu Akademickiego C. K. Uniwersytetu Lwowskiego z I. związkowej drukarni we Lwowie.
Hahn W., Starzyński S., 1912, Kronika Uniwersytetu Lwowskiego. Lwów.
Holland H., 1953, Legenda o Kazimierzu Twardowskim. „Myśl Filozoficzna”, nr 3.
Hornowski B., 1963, Życie i działalność prof. dr Stefana Błachowskiego. „Przegląd Psychologiczny”, nr 6.
Ingarden R., 1919, Dążenie fenomenologów. „Przegląd Filozoficzny” XXII, z. 3, 4.
Ingarden R., 1922, W sprawie istoty doświadczenia wewnętrznego. „Przegląd Filozoficzny”, t. XXV, Warszawa.
Ingarden R., 1925, Stanowisko teorii poznania w systemie nauk filozoficznych. Toruń.
Ingarden R., 1973, Książeczka o człowieku. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
Jadczak R., 1991a, Kazimierz Twardowski. Nota biograficzna. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Jadczak R., 1991b, Kazimierz Twardowski twórca szkoły lwowsko-warszawskiej. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Jadczak R., Twardowski K., 1992, Wybór pism psychologicznych i pedagogicznych. Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Jadczak R., 1997, Mistrz i jego uczniowie. Warszawa, Wydawnictwo Nauk Scholar.
Karbowiak A., 1908, Historia TNSW w Lwowie. Dodatek „Muzeum”.
Kosnarowicz E., 1989, Przed stu laty… Stefan Błachowski. „Przegląd Psychologiczny”, t. XXXII, nr 4.
Kotarbiński T., 1959–1960, Styl Pracy Kazimierza Twardowskiego. „Ruch Filozoficzny”, R. XIX.
Kreutz M., 1933, 1937, Podstawy psychologii (skrypt). Lwów.
„Kwartalnik Psychologiczny” 1931, t. 2, z. 4, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznańskie Towarzystwo Psychologiczne.
Mańkowski B. F., 1891, „Muzeum” Czasopismo TNSW, R. 7, z. 2, Lwów.
Mańkowski B. F., 1892, „Muzeum” Czasopismo TNSW, R. 8, z. 4, Lwów.
Mańkowski B. F., 1902, „Muzeum” Czasopismo TNSW, R. 18, z. 2, Lwów.
Meissner A., 1995, Wkład Galicji w rozwój nauk pedagogicznych. W: A. Meissner, J. Wyrozumski (red.), Galicja i jej dziedzictwo, t. 3: Nauka i Oświata. Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
Meissner A. (red.), 1996, Nauczyciele galicyjscy. Galicja i jej dziedzictwo, t. 6. Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
Meissner A., 1999, Spór o duszę polskiego nauczyciela. Społeczeństwo galicyjskie wobec problemów kształcenia nauczycieli. Galicja i jej dziedzictwo, t. 11. Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
Nowicki A., 1981, Nauczyciele. Lublin, Wydawnictwo Lubelskie.
Nowicki A., 1982, Witwicki. Warszawa, Wiedza Powszechna.
Nowicki A., 1983, Uczeń Twardowskiego Władysław Witwicki. Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
Okoń W., 1993a, Wizerunki sławnych pedagogów polskich. Warszawa, Wyd. Szkolne i Pedagogiczne.
Okoń W., 1993b, Pedagogika filozoficzna. „Nowa Szkoła”, nr 10/11.
Okoń W., 1971, Kierunki pedagogiczne w początkach XX w. i ich aspekt polityczny. „Nowa Szkoła”, nr 4.
Polny R., 1950, Pedagogika ogólna K. Sośnickiego. „Nowa Szkoła” 3/4.
„Przegląd Pedagogiczny”, 1934, nr 4, Wydawca Florian Łagowski.
Potoczny J., 1998, Oświata dorosłych i popularyzacja w plebejskich środowiskach Galicji doby konstytucyjnej (1867–1918), t. 10: Galicja i jej dziedzictwo. Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
Reutt J., 1962, Stefan Błachowski (1889–1962). „Ruch Filozoficzny”, t. 21, nr 3.
Słoniewska H., 1959, Rola Kazimierza Twardowskiego w psychologii polskiej. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego”, seria A, nr 17.
Słoniewska H., 1978, Kazimierz Twardowski nauczyciel i wychowawca. W: W. Stróżewski (red.), Studia z teorii poznania i filozofii nauk. Wrocław, Wydawnictwo Zakład Naukowy im. Ossolińskich.
Sośnicki K., 1933, Podstawy wychowania państwowego. Lwów–Warszawa, Książnica – Atlas.
Sośnicki K., 1947, Spór o pedagogikę ogólną. „Życie Szkoły” 7/8.
Suchodolski B., 1947, Pedagogika ogólna. „Życie Szkoły” 7/8.
Stróżewski W. (red.), 1978, Studia z teorii poznania i filozofii wartości. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Stróżewski W., Węgrzecki A. (red.), 1995, W kręgu filozofii Romana Ingardena. Warszawa–Kraków, Wydawnictwo PWN.
Szmyd J., 1966, Wizerunki filozofów i humanistów polskich (wiek XX). Kraków, Wydawnictwo Edukacyjne.
Szmyd K., 1996, Recepcja piśmiennictwa pedagogicznego Austrii i Niemiec w polskim czasopiśmiennictwie oświatowo-pedagogicznym Galicji (1885–1910). W: Cz. Majorek, A. Meissner (red.), Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918. Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
Szmyd K., 2003, Twórcy nauk o wychowaniu w środowisku akademickim Lwowa (1860–1939). Rzeszów, Wydawnictwo UR.
Szulakiewicz W., 1996, Początki pedagogiki eksperymentalnej w Galicji (Ludwik Jaxsa- Bykowski). W: Myśl edukacyjna w Galicji 1772–1918. Rzeszów, Wydawnictwo WSP.
Szulakiewicz W., 2000, Historia oświaty i wychowania w Polsce 1918–1939. Studium Historiograficzne, Toruń.
Twardowski K., 1901, Zasadnicze pojęcia dydaktyki i logiki. (Biblioteka dla Nauczycieli Szkół Ludowych). Lwów.
Twardowski K., 1912, Mowy i rozprawy z okresu działalności w TNSW. Księga Pamiątkowa, K. Zagajewski (red.). Lwów, Nakładem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.
Twardowski K., 1933a, Nowe kierunki psychologii. W: Encyklopedia Wychowania, t. 1, cz. 1, Warszawa.
Twardowski K., 1933b, O dostojeństwie Uniwersytetu. Poznań, Wydawnictwo UP.
Witwicki W., 1920, Kazimierz Twardowski. „Przegląd Filozoficzny”, R. XXIII, Warszawa, Warszawski Instytut Filozoficzny.
Węgrzecki A., 1980, Roman Ingarden o poznaniu drugiego człowieka. „Studia Filozoficzne”, nr 12.
Witwicki W., 1957, Pogadanki obyczajowe. Warszawa, Wydawnictwo PWN.
Woleński J., 1985, 1987, Filozoficzna Szkoła Lwowsko-Warszawska. Warszawa, Wydawnictwo PWN.
Zamecki S., 1985, Koncepcja nauki w szkole lwowsko-warszawskiej. Wrocław, Ossolineum.
Ziemnowicz M., 1931, Wychowanie narodowe czy państwowe i jego istota. Kraków.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.4.175
Date of publication: 2017-06-22 12:00:50
Date of submission: 2016-10-20 12:54:46
Statistics
Indicators
Copyright (c) 2017 Kazimierz Szmyd
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.