Prawa dziecka we współczesnej szkole – doświadczenia studentów pedagogiki

Streszczenie w języku polskim

Pomimo ratyfikacji przez Polskę Konwencji o Prawach Dziecka, a także szeregu dokumentów regulujących funkcjonowanie systemu oświaty w naszym kraju, szkolna rzeczywistość w kontekście urzeczywistniania praw dzieci – uczniów – pozostawia wiele do życzenia. Pewnego obrazu tej kwestii dostarczają zaprezentowane w artykule badania. Przeprowadzono je wśród studentów pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego, wykorzystując autorski kwestionariusz ankiety. Badani studenci optymistycznie odnosili się do urzeczywistniania w polskich szkołach praw dziecka, uznając je za generalnie realizowane. Wyrażali przekonanie, że polskim dzieciom gwarantuje się prawo do nauki, edukacji. W naszym kraju respektuje się zasadę powszechności i bezpłatności nauczania, równości w dostępie do oświaty, a także prawo do uznania i zachowania w trakcie nauki szkolnej tożsamości narodowej uczniów. Natomiast prawo do wyrażania swoich opinii, do szacunku dla własnych poglądów dziecka częściej było uznawane za nierealizowane niż realizowane, prawo zaś do swobody wypowiedzi i informacji niewiele częściej za realizowane niż nierealizowane. Jako dość pozytywne można ocenić doświadczenia studentów związane z ich prawami jako uczniów – w przeszłości. Wszystkie przedstawione im prawa częściej uznawali za realizowane niż za nierealizowane. Podawali jednak przykłady łamania ich uczniowskich praw (w przeszłości), zwykle przez nauczycieli. Szkoły, do których uczęszczali w przeszłości obecni studenci pedagogiki, raczej niewielką rolę odegrały w zakresie ich edukacji dotyczącej praw dziecka. Z przeprowadzonych badań wyłania się obraz szkoły, w której zdarzają się przypadki naruszania praw dzieci przez osoby powołane do ich realizacji – nauczycieli, a prawo do wyrażania własnego zdania, szacunku dla jego poglądów jest najczęściej naruszanym, a równocześnie najbardziej pożądanym, dobrem.