Nauczyciel wczesnej edukacji w obliczu problematyki tanatologicznej

Streszczenie w języku polskim

Wprowadzenie: Włączenie elementów edukacji tanatologicznej do edukacji wczesnoszkolnej to niezbędny element  wychowania. Dobiegające końca życie, potrzeby człowieka umierającego oraz osób z nim związanych – to trudne tematy, budzące silne, negatywne emocje. We współczesnym świecie doświadczenie śmierci stało się niestety dużo bliższe, nierzadko zaś także boleśnie osobiste. Pandemia COVID-19, wojna na Ukrainie spowodowała znaczne pogorszenie funkcjonowania psychicznego zarówno dzieci, jak i dorosłych. Edukacja tanatologiczna na etapie klas I-III szkoły podstawowej jest zatem trudnym zadaniem, często przerastającym możliwości najbardziej doświadczonych i uzdolnionych nauczycieli.

Cel badań: Artykuł przedstawia tematykę edukacji tanatologicznej jako wyzwania dla nauczyciela wczesnej edukacji na podstawie literatury przedmiotu, a celem badań jest zaprezentowanie przygotowania nauczycieli wczesnej edukacji w tym obszarze na podstawie ich samooceny oraz dokonanie diagnozy tych kompetencji w odniesieniu do stażu pracy na podstawie badań własnych.

Metoda badań: W badaniu posłużono się metodą sondażu diagnostycznego, techniką ankiety oraz kwestionariuszem ankiety online (Google Forms). Do analizy materiału badawczego zastosowano elementy statystyki opisowej.

Wyniki: Wyniki badań pokazały, że większość nauczycieli wczesnej edukacji nie posiada wystarczających kompetencji w obszarze edukacji tanatologicznej, a dla połowy z nich zagadnienie śmierci to trudny temat do rozmowy z dziećmi. Jednocześnie nauczyciele zdają sobie sprawę z potrzeby wsparcia ucznia cierpiącego po stracie bliskiej osoby i deklarują udzielanie mu pomocy w tym zakresie.

Wnioski: Obecność tematu śmierci jest wszechobecna. Nauczyciel wczesnej edukacji powinien mieć świadomość, że rozmowa o umieraniu to bardzo trudny, delikatny temat dla małego dziecka. Często dotyczy dramatycznych przeżyć i wzbudza negatywne emocje u uczniów. Nauczyciel powinien posiadać wiedzę na temat edukacji tanatologicznej, umiejętność i łatwość konwersacji na tej płaszczyźnie, okazywać wrażliwość, takt i empatię uczniowi przeżywającemu żałobę. Dlatego postuluje się wprowadzenie do programu studiów pedagogicznych edukacji tanatologicznej. Konieczne staje się świadome postrzeganie roli i miejsca edukacji tanatologicznej jako jednego z niezbędnych składników edukacji wczesnoszkolnej.