Sprawstwo nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w pracy z podręcznikiem szkolnym

Streszczenie w języku polskim

Wprowadzenie: Podręczniki stanowią podstawowe narzędzie pracy dydaktycznej na zajęciach edukacji wczesnoszkolnej. Ich zawartość jest znacznie zróżnicowana jakościowo, o czym świadczą liczne doniesienia badawcze. Brakuje empirycznych badań dających wgląd w doświadczenia nauczycieli w zakresie pracy z podręcznikiem szkolnym.

Cel badań: Celem badań było rozpoznanie sprawstwa nauczycieli w obszarze pracy z podręcznikiem szkolnym, dlatego poszukiwano odpowiedzi na pytania o to, jakie znaczenia nauczyciele nadają codziennej pracy z książką szkolną, jakie wady i zalety w niej dostrzegają i jakie działania podejmują w kontekście tych spostrzeżeń.

Metoda badań: Przeprowadzono sześć zogniskowanych wywiadów grupowych, w których uczestniczyło 37 nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. W pracy ze zgromadzonym materiałem zastosowano analizę treści zorientowaną na znaczenie.

Wyniki badań: Na podstawie zgromadzonych danych ustalono, że podręcznik jawi się nauczycielom jako: przeznaczenie, stabilizator procesu dydaktycznego, narzędzie pracy codziennej, ekspert przedmiotowy i żyrant ich odpowiedzialności za proces uczenia się. Pracę pedagogów z książką szkolną cechuje konformizm, ograniczona elastyczność, dostosowywanie do skali uzdolnień dzieci, racjonalizowanie i, w rzadkich przypadkach, oporowanie.

Wnioski: Sprawczość nauczycieli w obszarze pracy z książką szkolną objawia się wyłącznie jako powierzchowna reakcja na identyfikowane mankamenty, bez autonomicznego podejścia do oferty treściowej oraz zadań i poleceń z podręczników szkolnych. Przedstawiony wniosek może stać się podstawą pedagogicznej dyskusji na temat ograniczeń i potrzeb kształcenia nauczycieli wczesnej edukacji w zakresie wzmacniania ich sprawstwa w pracy z podręcznikiem szkolnym.