Wartości demokratyczne w edukacji wczesnoszkolnej. Analiza podstawy programowej dla pierwszego etapu edukacyjnego

Streszczenie w języku polskim

Wprowadzenie: Zmiany zachodzące w ostatnich latach w Polsce i na świecie sprawiły, że jednym z zagadnień wymagających nieustannego monitorowania stała się demokracja. Mimo jej znaczenia nadal pomija się ją w kontekście praktyki edukacyjnej – szczególnie na wczesnych etapach edukacyjnych, neguje się istnienie potrzeby edukacji demokratycznej wśród najmłodszych jednostek poddawanych ustawowej edukacji. Stało się to przyczynkiem do rozpoczęcia badań nad wartościami demokratycznymi w edukacji wczesnoszkolnej, które nie były jeszcze poddawane analizie w kontekście „nowej” podstawy programowej.

Cel badań: Celem badań było rozpoznanie i ocena efektów kształcenia odnoszących się do tychże wartości w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla pierwszego etapu edukacyjnego.

Metoda badań: Metodę zbierania danych stanowiło przeszukiwanie źródeł wtórnych, a metodę analizy danych – analiza semantyczna treści skupiona na jawnym przekazie tekstu. Wyniki: Wyniki pokazały, że wymagania odnoszące się do wartości demokratycznych w podstawie programowej dla pierwszego etapu edukacyjnego są bardzo nieliczne i skupiają się wokół obszaru wiedzy i umiejętności, pomijając postawy.

Wnioski: Zamierzenia sformułowane w ramach dokumentów prawno-oświatowych nierzadko ulegają deformacji i są zagrożone pominięciem w ramach praktyki edukacyjnej przez występowanie programu nieformalnego i ukrytego, a to z kolei sprawia, że kształtowanie warunków umożliwiających dziecku bycie aktywnym obywatelem jest jeszcze bardziej zagrożone.