Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Doradca zawodowy w poradni psychologiczno-pedagogicznej - jego kompetencje i zadania
Streszczenie w języku polskim
Abstrakt
Wprowadzenie. Poradnictwo edukacyjno-zawodowe ma w Polsce blisko stuletnią historię. Pierwsze poradnie powstawały już bowiem w, dwudziestoleciu międzywojennym, a ich głównym zadaniem było udzielanie młodzieży wsparcia przy wyborze zawodu.
Cel badań. Celem tego opracowania jest określenie roli poradni psychologiczno-pedagogicznej w procesie wyboru zawodu młodzieży. Artykuł ma charakter przeglądowy, a główny punkt ciężkości położony jest tutaj na osobę doradcy zawodowego (w kontekście wymagań formalnych do tego zawodu, tj. kwalifikacji, kompetencji, pożądanych cech osobowych), a także wytyczonych przez prawo oświatowe zadań, obszarów działań, treści, form, metod i narzędzi niezbędnych w pracy na tym stanowisku.
Stan wiedzy. Doradca zawodowy zatrudniony w poradni psychologiczno-pedagogicznej to specjalista z zakresu orientacji i poradnictwa zawodowego, świadczący pomoc uczniom szkół podstawowych i średnich w procesie planowania kariery edukacyjno-zawodowej. Jest to osoba o wysokich kwalifikacjach formalnych i kompetencjach (w zakresie wiedzy i umiejętności), obdarzona takimi pożądanymi cechami osobowymi, jak: otwartość, życzliwość, empatia, komunikatywność, cierpliwość. Proces doradczy opiera się na nawiązaniu pozytywnej relacji z klientem, rozpoznaniu zasobów jednostki (popartych badaniem diagnostycznym), a w konsekwencji wypracowaniu indywidualnego planu działania (IPD). Warsztat doradcy zawodu tworzony jest zgodnie z przepisami prawa oświatowego, stosownie do zróżnicowanych potrzeb i oczekiwań klientów.
Podsumowanie. Wsparcie ucznia w wyborach edukacyjno-zawodowych czyni proces decyzyjny bardziej świadomym i przemyślanym, zwiększając tym samym szanse klienta na osiągnięcie sukcesu w przyszłej szkole i pracy. Działania doradcze z jednej strony mają swoją konkretną metodykę, z drugiej zaś wykonywane są w bardzo dynamicznej rzeczywistości. Wiedza, umiejętności i warsztat pracy tego specjalisty muszą być więc nieustannie poszerzane i aktualizowane, by jak najlepiej sprostać wyzwaniom współczesności.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
BIBLIOGRAFIA
Balasiewicz, A., Błaut, R., Chojnacki, W. (2014). Słownik pedagogiki pracy i organizacji, Warszawa: Aspra.
Bartoszek, A. (2008). Rola i zadania doradcy zawodowego w urzędzie pracy – teoria i praktyka. W: E. Ziarkiewicz, B. Wojtasik (red.). Być doradcą! Doświadczenia i refleksje (s. 64-70). Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
Bluszcz, J. (2017). Doradca zawodowy na drodze do profesjonalizmu: oczekiwania a rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej.
Chirkowska-Smolak, T., Hauziński, A., Łaciak, M. (2011). Drogi kariery. Jak wspomagać rozwój zawodowy dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
Frydrychowicz, A., Koźniewska, E., Sobolewska, M., Zwierzyńska, E. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej.
Jaskulska, A. (2015). Poradnictwo edukacyjno-zawodowe w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Pomaganie z pasją. Warszawa: KOWEZiU.
Kania, I. (2010). Jak towarzyszyć uczniom w rozwoju społeczno-zawodowym? Gry szkoleniowe i scenariusze zajęć do pracy z młodzieżą. Warszawa: Difin.
Kargulowa, A. (2004). O teorii i praktyce poradnictwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kargulowa, A. (2005). O teorii i praktyce poradnictwa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Koczniewska-Zagórska, L., Nowacki, T.W., Wiatrowski, Z. (1986). Termin: Doradca zawodu (red.). Słownik pedagogiki pracy (s. 54-55). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kukla, D. (2008). Kompetencje komunikacyjne jako atrybut doradcy zawodowego. W: D. Kukla (red.). Komunikacja w doradztwie zawodowym (s. 49-62). Radom: ITE – PIB.
Łączek, T. (2019). Determinanty sukcesu życiowego młodzieży. Toruń: Adam Marszałek.
Łukaszewicz, A. (2008). Wewnątrzszkolny system doradztwa, czyli przygotowanie młodzieży do wejścia na rynek pracy w warunkach polskich. W: M. Kotarba (red.). ABC poradnictwa zawodowego w szkole (s. 25-47). Warszawa: KOWEZiU.
Minta, J. (2010). Rozmowa doradcza we współczesnym poradnictwie kariery. W: J. Bielecki A. Dziedzic, M. Łuczak (red.). Metody i narzędzia stosowane w Polsce przez doradców zawodowych w sektorze edukacji. Materiały poseminaryjne (s. 25-33). Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
Musialska, K. (2010). Aspiracje życiowe młodzieży stojącej u progu dorosłości. Kraków: Impuls.
Olszewska-Gniadek, J. (2015). Modele kompetencji współczesnego pracownika. W: M. Piekarski, E. Zadęcka (red.). Co dalej po dyplomie czyli rozwój w kierunku kompetencji. Modułowy program poradnictwa zawodowego dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych prowadzonych przez Gminę Miejską Kraków (s. 235-288). Kraków: Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego.
Olszewska-Gniadek, J. (2020). Uwarunkowania wyborów edukacyjno-zawodowych 15-16 latków – determinanty sukcesu. W: T. Łączek (red.). Sukces życiowy w społeczeństwie konsumpcyjnym (s. 125-142). Warszawa: Difin.
Paszkowska-Rogacz, A. (2002). Warsztat pracy europejskiego doradcy kariery zawodowej. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
Paszkowska-Rogacz, A. (2003). Psychologiczne podstawy wyboru zawodu. Przegląd koncepcji teoretycznych. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
Paszkowska-Rogacz, A., Tarkowska, M. (2004). Metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
Paszkowska-Rogacz, A. (2009). Doradztwo zawodowe. Wybrane metody badań. Warszawa: Difin.
Piorunek, M. (2004). Projektowanie przyszłości edukacyjnozawodowej w okresie adolescencji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Rosalska, M., Wawrzonek, A. (2012). Między szkołą a rynkiem pracy. Doradztwo zawodowe w szkołach zawodowych. Warszawa: Difin.
Rozporządzenie MEN z 1 lutego 2013 w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych w tym poradni specjalistycznych (Dz. U. 2013 poz. 199).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz. U. poz. 325).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych w tym również poradni specjalistycznych.
Siarkiewicz, E. (2010). Przesłonięte obszary poradnictwa. Realia – iluzje – ambiwalencje, Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910 i 1378 oraz z 2021 r. poz. 4).
Ustawa z dnia 7 września z 1991 r. o systemie oświaty - Dz. U. 1991 nr 95 poz. 425, z późn. zm.
Wojtasik, B. (1993). Wybór doradcy zawodu przez młodzież, rodziców i nauczycieli. Wrocław: Wrocławska Oficyna Wydawnicza.
Wojtasik, B. (1994). Doradca zawodu: studium teoretyczne z zakresu poradoznawstwa. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wojtasik, B. (2010). Proces zmian w poradnictwie edukacyjno-zawodowym. Dążenie do spójności, współpracy i dobrej jakości. Edukacja Dorosłych, 2010, nr 1.
Wojtasik, B. (2011). Podstawy poradnictwa karier. Warszawa: KOWEZiU.
Wojtasik, B. (2012). Podstawy poradnictwa kariery. Poradnik dla nauczycieli. Warszawa: Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej.
Wołk, Z. (2006). Całożyciowe poradnictwo zawodowe. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Wysocka, E. (2013). Diagnoza pedagogiczna. Nowe obszary i rozwiązania. Kraków: Impuls.
Strony www:
Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia prowadzony przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii - aktualna strona: INFOdoradca+ Informacje o zawodach (praca.gov.pl)
https://psz.praca.gov.pl/rynek-pracy/bazy-danych/infodoradca
Krakowska Szkoła Doradztwa Zawodowego (pzo.edu.pl)
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2021.40.4.225-242
Data publikacji: 2021-12-31 11:13:08
Data złożenia artykułu: 2021-03-05 19:04:35
Statystyki
Wskaźniki
Prawa autorskie (c) 2021 Joanna Olszewska-Gniadek
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.