Wyślij tekst przez e-mail 
Christian Wolff i pozytywna wolność akademicka
Streszczenie w języku polskim
W tym artykule stawiam tezę, że w myśli oświeceniowej można odnaleźć pozytywną koncepcję wolności akademickiej, bądź tzw. libertas philosophandi – wolności filozofowania. Skupiam się na przypadku Christiana Wolffa oraz jego rozważaniach dotyczących wolności myślenia filozoficznego. Na początku przedstawiam kontekst biograficzny i filozoficzny Wolffa, omawiając negatywne ujęcie wolności filozofowania, rozumianej jako wolność od zewnętrznych ograniczeń. Następnie argumentuję za istnieniem u Wolffa również pozytywnego ujęcia tej wolności, rozumianej jako autonomia epistemiczna. Na koniec analizuję tę autonomię poznawczą w ramach szerszej teorii poznania Wolffa.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Antognazza, Maria Rosa. “The Distinction in Kind between Knowledge and Belief.” Proceedings of the Aristotelian Society 120, no. 3 (2020): 277–308. https://doi.org/ 10.1093/arisoc/aoaa013.
Antognazza, Maria Rosa. Thinking with Assent: Renewing a Traditional Account of Knowledge and Belief. New York: Oxford University Press, 2024.
Bell, David A. “Academic Freedom and Its Limits”. Substack. French Reflections (blog), accessed 18 November 2024. https://davidabell.substack.com/p/academic-freedom-and-its-limits.
Carboncini, Sonia. “Wolffrezeption in Europa“. In Handbuch Christian Wolff, edited by Robert Theis and Alexander Aichele, 467–95. Wiesbaden: Springer VS, 2018. https://doi.org/10.1007/978-3-658-14737-2_21.
Dyck, Corey W. Wolff and the First Fifty Years of German Metaphysics. New York (N.Y.): Oxford University Press, 2024.
Early Modern German Philosophy (1690–1750), edited by Corey W. Dyck. First edition. Oxford: Oxford University Press, 2019.
Favaretti Camposampiero, Matteo. “Rational Reconstruction and Hermeneutic Equity: Christian Wolff’s Interpretation of Occasionalism”. In Christian Wolff e l’ermeneutica Dell’Illuminismo, edited by Ferdinando Luigi Marcolungo, 37–58. Wolffiana, VII. Hildesheim: Georg Olms Verlag, 2017.
Finkin, Matthew W., and Robert C. Post. For the Common Good: Principles of American Academic Freedom. New Haven: Yale University Press, 2017. https://doi.org/ 10.12987/9780300155549.
Hettche, Matt. “On the Cusp of Europe’s Enlightenment: Christian Wolff and the Argument for Academic Freedom”. Florida Philosophical Review VIII, no. 1 (Summer 2008): 91–107.
Hoye, William J. “The Religious Rootes of Academic Freedom.” Theological Studies 58 (1997): 409–28.
Israel, Jonathan Irvine. Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity, 1650–1750. Oxford: Oxford University Press, 2001.
Leuenberger, Stephan. “Wolff’s Close Shave with Fatalism.” In The Actual and the Possible: Modality and Metaphysics in Modern Philosophy, edited by Mark Sinclair, 45–63. Oxford: Oxford University Press, 2017. https://doi.org/10.1093/oso/9780198786436.003.0003.
Rydberg, Andreas. “The Persona of the Wolffian Philosopher in Early Eighteenth‐Century Germany.” Journal for Eighteenth-Century Studies 44, no. 2 (June 2021): 189–204. https://doi.org/10.1111/1754-0208.12749.
Schönfeld, Martin. “German Philosophy after Leibniz.” In A Companion to Early Modern Phi-losophy, edited by Steven Nadler, 545–61. Blackwell Companions to Philosophy. Oxford: Blackwell Publishing, 2002.
Szyrwińska, Anna. “Die Pietisten.” In Handbuch Christian Wolff, edited by Robert Theis and Alexander Aichele, 383–403. Wiesbaden: Springer Fachmedien Wiesbaden, 2018. https://doi.org/10.1007/978-3-658-14737-2_18.
Thompson, Christiane. “Debating Academic Freedom. Educational-Philosophical Premises and Problems.” Educational Philosophy and Theory 53, no. 11 (19 September 2021): 1086–96. https://doi.org/10.1080/00131857.2020.1773796.
Walschots, Michael. “The Great, Forgotten Wolff. Accessed April 11, 2025. Aeon, https://aeon.co/essays/why-we-should-recover-the-philosophy-of-christian-wolff.
Wolff, Christian. Christian Wolffens Ausführliche Nachricht von Seinen Eigenen Schriften, Die Er in Deutscher Sprache von Den Verschiedenen Theilen Der Welt-Weisheit Heraus Gegeben, Auf Verlangen Ans Licht Gestellet. 2nd ed. Franckfurt am Mayn: Andreäischen Buchhandlung, 1733.
Wolff, Christian. Philosophia Rationalis Sive Logica Methodo Scientifica Pertractata, et Ad Usum Scientiarum Atque Vitæ Aptata. 3rd ed. Verona: Dionysius Ramanzini, 1735.
Wolff, Christian. Preliminary Discourse on Philosophy in General. Translated by Richard J. Blackwell. Indianapolis: The Bobbs-Merrill Company, Inc, 1963.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2025.39.23-41
Data publikacji: 2025-08-13 14:59:45
Data złożenia artykułu: 2025-05-24 19:36:02
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Dino Jakušić
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.