Hipokryzja jako narzędzie spajania społeczeństw – myśl Mandeville’a w myśli współczesnej

Streszczenie w języku polskim

Pomimo niechlubnej reputacji hipokryzji, niektórzy badacze zwracają uwagę na to, że ma ona pozytywne strony. Służy jednoczeniu członków społeczeństwa o zróżnicowanych poglądach, wskazuje na aktualność i potrzebę wartości, a nawet uważa się ją za swego rodzaju cnotę w specyficznie pojętej etyce politycznej. Na udział hipokryzji w przetrwaniu społeczeństwa wskazywał również Barnard Mandeville, który poszedł śladami Françoisa de La Rochefoucaulda. W Mandeville’owskiej myśli obłuda obok innych przywar nie podlega jednoznacznej ocenie. Hipokryzja jest destruktywna jeśli szkodzi społeczeństwu, jeśli jednak jest odpowiednio wykorzystana, może okazać się doskonałym narzędziem w tworzeniu harmonijnej społeczności. W artykule przedstawiam poglądy Bernarda Mandeville’a na hipokryzję w powiązaniu z opiniami badaczy współczesnych. Wykazuję, że poglądy Mandeville’a na obłudę zawierają się w znanym pozornym paradoksie, zamieszczonym w podtytule Bajki o pszczołach – „prywatne przywary, korzyści publiczne”. Przedstawiam też ich ważność w kontekście współczesnych badań psychologii moralności.