Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Cechy osobowości a pracoholizm nauczycieli. Mediacyjna rola satysfakcji z życia
Streszczenie w języku polskim
Pracoholizm to zjawisko o coraz większej skali występowania, także w grupie nauczycieli. W ich pracy występuje wiele czynników predestynujących do jego rozwoju. Wśród nich możnawymienić między innymi: wciąż rosnące oczekiwania społeczne, coraz większą ilość pracy biurokratycznej, zbyt obszerne programy kształcenia. W efekcie nauczyciele mogą odczuwać chroniczną presję czasu i wymagań, jednocześnie mając poczucie wykonywania ważnej pracy, opartej na niesieniu pomocy innym ludziom. Może to utrudniać osiągnięcie zdrowego dystansu między życiem zawodowym a prywatnym. W związku z tym pracoholizm w grupie nauczycieli stał się przedmiotem badania własnego. Celem niniejszego opracowania było podjęcie próby ustalenia zależności między osobowością a pracoholizmem oraz ustalenie, czy satysfakcja z życia pełni rolę mediatora w relacji między osobowością a pracoholizmem nauczycieli. W badaniu wzięło udział 70 aktywnych zawodowo nauczycieli. Zastosowano takie narzędzia badawcze jak WKOP, IPIP-BFM-50,
SWLS oraz autorski kwestionariusz ankiety socjodemograficznej. Wyłoniono korelaty wśród cech osobowości z takimi wymiarami pracoholizmu jak: zaburzone relacje społeczne, antydelegowanie i absorpcja. Ponadto ujawniono, że satysfakcja z życia jest mediatorem w relacji między sumiennością a zaburzonymi relacjami społecznymi nauczycieli. Badanie miało charakter eksploracyjny, ponieważ jak dotąd nie podjęto prób eksplorowania mediatorów w relacji cech osobowości pracoholizmu.
W związku z tym bardzo istotne jest dalsze zgłębianie podjętego tematu w badanej grupie
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Andreassen C.S., Hetland J. i Pallesen S. (2010). The relationship between ‘workaholism’, basic needs satisfaction at work and personality. European Journal of Personality, 24, 3–17.
Baker F., Tamplin J.(2006). Music Therapy Methods in Neuro-Rehabilitation: A Clinician's Manual. Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
Ballet, K., & Kelchtermans, G. (2009). Struggling with workload: Primary teachers’ experience of intensification. Teaching and Teacher Education, 25(8), 1150–1157. https://doi.org/10.1016/j.tate.2009.02.012
Bortkowski J., Dyrda M., Konarski L. i Rokicki B. (2001). Człowiek w organizacji. Podręczny słownik psychologii zarządzania i dziedzin pokrewnych. Warszawa: Dom Elipsa.
Brady B.R., Vodanovich S.J. i Rotunda R. (2008). The impact of workaholism on work-family conflict, job satisfaction, and perception of leisure activities. Psychologist-Manager Journal, 11, 241–263.
Burke R.J. (1999). Workaholism and extra-work satisfactions. International Journal
of Organizational Analysis, 7, 352–364.
Burke R.J. (2000). Workaholism among women managers: Personal and workplace correlates. Journal of Managerial Psychology, 15, 520–530.
Burke R.J., Matthiesen S.B. i Pallesen S. (2006). Personality correlates of workaholism. Personality and Individual Differences, 40, 1223–1233.
Burke, R. J., Koyuncu, M., & Fiksenbaum, L. (2008). Workaholism, work and extra-work satisfactions and psychological well‐being among professors in Turkey. Cross Cultural Management: An International Journal, 15 (4), 353–366.
Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. i Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49 /1/9.
Frąszczak A. (2002). Pracoholizm. W: M. Strykowska (red.). Współczesne organizacje – wyzwania i zagrożenia (s. 211–233). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Fredrickson, B. L. (1998). What good are positive emotions? Review of General Psychology, 2(3), 300–319. https://doi.org/10.1037/1089-2680.2.3.300
Fredrickson B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology. The broaden-and-build theory of positive emotions. Am Psychol. Mar; 56(3): 218-26. doi: 10.1037//0003-066x.56.3.218.
Furnham, A. (1997). Knowing and Faking One’s Five-Factor Personality Scores. Journal of Personality Assessment, 69, 229-243. https://doi.org/10.1207/s15327752jpa6901_14
Golińska L. (2008). Pracoholizm. Uzależnienie czy pasja. Warszawa: Difin.
Guerreschi C. (2006). Nowe uzależnienia. Kraków: Wydawnictwo SALWATOR.
Harpaz I. i Snir R. (2003). Workaholism: Its defi nition and nature. Human Relations, 56, 292–320.
Hornowska, E., Paluchowski, W. J. (2007). Praca – skrywana obsesja. Wyniki badań nad zjawiskiem pracoholizmu. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Isabel, A., Lopes, J., and Oliveira, C. (2021). Burnout in Portuguese teachers: a systematic review. Eur. J. Educ. Res. 10, 693–703. doi: 10.12973/eu-jer.10.2.693
Kalinowski M., Czuma I., Kuć M. i Kulik A. (2005). Praca. Lublin: Wydawnictwo Gaudium.
Killinger, B. (1991). Workaholics: The respectable Addicts. New York: Simone and Schuster.
Killinger B. (2007). Pracoholicy. Szkoła przetrwania. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Kokkinos, C. M. (2007). Job Stressors, Personality and Burnout in Primary School Teachers. British Journal of Educational Psychology, 77, 229-243. http://dx.doi.org/10.1348/000709905X90344
Liang Y.W. i Chu C.M. (2009). Personality traits and personal and organizational inducements: Antecedents of workaholism. Social Behavior and Personality, 37, 645–660.
McMillan L., O’Driscoll M.P., Marsh N.V. i Brady E.C. (2001). Understanding workaholism: Data synthesis, theoretical critique, and future design strategies. International Journal of Stress Management, 8, 69–91.
McMillan L., Brady E.C., O’Driscoll P., Marsh N. (2002). A multifaceted validation study of Spence and Robbins (1992) Workaholism Battery. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 75, 357–368.
McMillan L. i O’Driscoll M.P. (2004). Workaholism and health: Implications
for organizations. Journal of Organizational Change Management, 17, 509–519.
McMillan, L. H. W., O’Driscoll, M. P. (2006). Exploring new frontiers to generate an integrated definition of workaholism. W: R. J. Burke (red.), Research companion to working time and work addiction (s. 89–107). Cheltenham, UK: Edward Elgar. https://doi.org/10.4337/9781847202833.00012
Minirth F., Meier P., Wichern F., Brewer B. i Skipper S. (1981). The workaholic and his family: An inside look. Grand Rapids, MI: Baker Book House.
Naughton, T. J. (1987). A conceptual view of workaholism and implications for career counseling and research. Career Development Quarterly, 35, 180-187.
Ng T., Sorensen K.L. i Feldman D.C. (2007). Dimensions, antecedents, and consequences of workaholism: A conceptual integration and extension. Journal of Organizational Behavior, 28, 111–136.
Oates W.E. (1968). On being a “Workaholic” (A Serious Jest). Pastoral Psychology, 19, 16–20.
Oates, W. (1971). Confession of a workaholic. New York: Abingdon.
Paluchowski W.J. i Hornowska E. (2003). Pracoholizm a system wartości i uwarunkowania temperamentalne. W: S. Witkowski (red.), Psychologiczne wyznaczniki sukcesu w zarządzaniu, t. VI (s. 295–319). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Paluchowski W.J. i Hornowska E. (2021). O pojęciu pracoholizmu. Poznań: Wydawnictwo Rys.
Pomianowski R. (1998). Uzależnienia – współczesną wersją „ucieczki od wolności”. W: J. Miluska (red.), Psychologia rozwiązywania problemów społecznych. Wybrane zagadnienia (s. 260–291). Poznań: Wydawnictwo UAM
Poppelreuter, S. (1997). Arbeitssucht. Weinheim: Psychologie Verlags Union.
Retowski S. (2003). Pracoholizm – próba teoretycznego zdefiniowania zjawiska. W: B. Wojcieszke i M. Plopa (red.), Osobowość a procesy psychiczne i zachowanie (s. 313–342). Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Richardson, N., Antonello, M. (2022). People at Work 2022: A Global Workforce View. ADP. Research Institute. Pobrane z: https://www.adpresearch.com/wp-content/uploads/2022/04/PaW_Global_2022_GLB_US-310322_MA.pdf (data dostępu: 8.12.2024)
Robinson, B. E. (1998). Chained to the desk. New York–London: New York University Press.
Robinson B.E. (2001). Workaholism and family functioning: A profile of familial relationships, psychological outcomes, and research considerations. Contemporary Family Therapy, 23, 123–135.
Robinson B.E. (2007). Chained to the desk (2nd ed.). New York: New York University Press.
Schaufeli, W. B. (2016). Heavy work investment, personality and organizational climate. Journal of Managerial Psychology, 31(6), 1057–1073. https://doi.org/10.1108/JMP-07-2015-0259
Schaufeli, W. B., Taris, T. W., Bakker, A. (2006). Dr. Jekyll and Mr. Hide: On the differences between work engagement and workaholism. W: R. Burke (red.), Research companion to working time and work addiction (s. 193–217). Northhampton, UK: Edward Elgar. https://doi.org/10.4337/9781847202833.00018
Schaufeli W.B., Taris T.W. i Bakker A.B. (2008). It takes two to tango. Workaholism is working excessively and working compulsively. W: R.J. Burke i C.L. Cooper (red.), The long work hours culture. Causes, consequences and choices (s. 203–226). Bingley, UK: Emerald.
Schultz D.P. i Schultz S.E. (2002). Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Schwartz, H. S. (1982). Job involvement as obsessive-compulsion. Academy of Management Review, 7, 429-432.
Snir R. i Harpaz I. (2004). Attitudinal and Demographic Antecedents of Workaholism. Journal of Organizational Change Management, 17, 520–536.
Spence J.T. i Robbins A.S. (1992). Workaholism: Defi nition, Measurement, and Preliminary Results. Journal of Personality Assessement, 58, 160–178.
Szpitalak, M. (2012). Wielowymiarowy Kwestionariusz do oceny pracoholizmu. Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Spruell, G. (1987). Work fever. Training & Development Journal, 41(1), 41–45.
Tabak, F., Tziner, A., Shkoler, O., and Rabenu, E. (2021). The complexity of heavy work investment (HWI): a conceptual integration and review of antecedents, dimensions, and outcomes. Sustainability 13:7803. doi: 10.3390/su13147803
Wojdyło, K.; Lewandowska-Walter, A. (2009). Kontrola działania u osób uzależnionych od pracy. Przegląd Psychologiczny, 2009, tom 52, Nr 4, 453-471
Wojdyło K. (2003). Charakterystyka problemu uzależnienia od pracy w świetle dotychczasowych badań. Nowiny Psychologiczne, 3, 33–50.
Wojdyło K. (2004). Pracoholizm – rozważania nad osobowościowymi wyznacznikami obsesji pracy. Nowiny Psychologiczne, 2, 55–75.
Wojdyło, K. (2005). Kwestionariusz Pracoholizmu (WART) – adaptacja narzędzia i wstępna analiza własności psychometrycznych. Nowiny Psychologiczne, 4, 71-84.
Wojdyło K. (2006). Osobowość pracoholiczna: Właściwości i mechanizmy regulacyjne. Nowiny Psychologiczne, 2, 23–36.
Wojdyło, K. (2013a). Pracoholizm – poznawczo-behawioralny model psychoterapii. Nauka, 4, 123–134.
Wojdyło, K. (2016). Uzależnienie od pracy. Teoria – diagnoza – psychoterapia. Lublin, Stowarzyszenie Natanaelum Instytut Psychoprofilaktyki i Psychoterapii.
Wojdyło, K., Lewandowska-Walter, A. (2009). Spostrzeganie ex post postaw rodziców przez osoby z tendencją do uzależniania się od pracy. Psychological Studies. 2011, 49, 2. s. 35-52
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2025.38.1.37-56
Data publikacji: 2025-09-15 08:22:03
Data złożenia artykułu: 2024-12-12 20:04:26
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Ewelina Zofia Mleczkowska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.