Standardy kształcenia psychologicznego i pedagogicznego nauczycieli w Niemczech – ich treść i dyskusja

Streszczenie w języku polskim

W opisanym badaniu uwzględniono standardy szkolenia psychologicznego i pedagogicznego nauczycieli ogólnokształcących szkół średnich w Niemczech. Do realizacji celu wykorzystano: metody ogólnonaukowe (analiza, synteza, uogólnienie) do opracowania standardów kształcenia psychologiczno-pedagogicznego nauczycieli; metody analizy strukturalnej i funkcjonalnej, na podstawie których zidentyfikowano niedostateczne odzwierciedlenie w standardach wszystkich aspektów profesjonalnej działalności pedagogicznej. Badanie wykazało, że kształcenie przyszłych nauczycieli ogólnokształcących szkół średnich na niemieckich uniwersytetach obejmuje cztery bloki: 1) przedmiotowy; 2) dydaktykę; 3) naukę o wychowaniu; 4) praktykę zawodową i pedagogiczną. Podkreśla się szczególną wagę bloku określonego mianem nauki o wychowaniu, ponieważ odzwierciedla on treści kształcenia psychologiczno-pedagogicznego nauczycieli. Standardy kształcenia nauczycieli w tym bloku są formułowane z myślą o kompetencjach, jakie musi opanować przyszły nauczyciel, aby skutecznie realizować działania zawodowe i pedagogiczne. Wyciągnięto szereg wniosków: 1) wdrożenie standardów jest głównym narzędziem reformy profesjonalnej edukacji pedagogicznej w Niemczech na początku XXI w.; 2) opracowywanie standardów kształcenia przyszłych nauczycieli odbywa się z ukierunkowaniem na wyniki – rozwój kompetencji zawodowych w oparciu o wiedzę interdyscyplinarną i refleksję na temat nabytych doświadczeń; 3) standardy są dynamicznym zbiorem wymagań dotyczących doskonalenia nauczycieli, który może być uzupełniany i zmieniany w zależności od społeczno-kulturowych uwarunkowań zawodowej działalności pedagogicznej; 4) standardy nie są ukierunkowane na indywidualne działania nauczyciela, lecz na jego całościowy rozwój zawodowy, uwzględniający udział w rozwoju szkoły; 5) standardy stanowią ramową strukturę dalszego rozwoju programu nauczania i kształtowania treści modułów kształcenia psychologiczno-pedagogicznego przyszłych nauczycieli; 6) kluczowymi zasadami konstruowania treści kształcenia psychologiczno-pedagogicznego nauczycieli liceów ogólnokształcących zgodnie z powyższymi standardami są interdyscyplinarność, modułowość i refleksyjność. Jesteśmy przekonani, że wdrożenie standardów pozytywnie wpływa na poprawę jakości kształcenia nauczycieli w Niemczech. Jednocześnie uważamy, że przyjęte standardy nie odzwierciedlają wszystkich aspektów profesjonalnej działalności pedagogicznej (kompetencje obywatelskie i społeczne, umiejętności przywódcze).