Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Enantiosemia a sprawa polska. Kategoria Obcego i Swojego w badaniach etnolingwistycznych Wojciecha Chlebdy
Streszczenie w języku polskim
Artykuł stanowi przegląd prac i koncpecji Wojciecha Chlebdy, który - analizując Celem artykułu jest zaprezentowanie wypracowanej przez Wojciecha Chlebdę koncepcji enantiosemii, rozwijanej w pracach opolskiego etnolingwisty, w których analizował znaczenia pojęć Polska i Europa w polskim dyskursie, zwracając szczególną uwagę na tożsamościotwórczą funkcję opozycji swój/obcy.
Artykuł składa się z trzech części poświęconych: opozycji swój/obcy w badaniach etnolingwistycznych i dyskursologicznych, enantiosemicznemu rozszczepieniu pojęć Polska i Europa oraz pograniczu jako przestrzeni niwelowania opozycji swój – obcy.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Amossy Ruth, 2017, Kulturowe modele autoprezentacji. Wyobrażenia społeczne a stereotypizacja, [w:] Lingwistyka kulturowa i międzykulturowa. Antologia, red. Waldemar Czachur, Warszawa: Wydawnictwa UW, s. 101–128.
Arendt Hannah, 2010, Kondycja ludzka, przeł. Anna Łagodzka, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2008, Jak badać językowo-kulturowy obraz świata Słowian i ich sąsiadów?, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 20, s. 11–27.
Bartmiński Jerzy, Chlebda Wojciech, 2018, Obrazy Europy w języku polskim i w tekstach polskich dyskursów publicznych, [w:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, red. nacz. Jerzy Bartmiński, t. 2: Europa, red. Wojciech Chlebda, Lublin–Opole: Wydawnictwo UMCS, s. 169–214.
Bauman Zygmunt, 1996, Socjologia, przeł. Jerzy Łoziński, Poznań: Zysk i S-ka.
Chlebda Wojciech, 2002, Polak przed mentalną mapą świata, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 14, s. 9–26.
Chlebda Wojciech, 2007, Kiedy swój staje się obcym, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 19, s. 89–98.
Chlebda Wojciech, 2008, Europejskość w najnowszym polskim dyskursie politycznym, [w:] Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej, red. Stanisław Gajda, Opole: Wydawnictwo UO, s. 77–184.
Chlebda Wojciech, 2010, W stronę językowego obrazu Europy. Analiza słownikowo-tekstowa, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 22, s. 85–104.
Chlebda Wojciech, 2015a, Pogranicza i pograniczność w polskich perspektywach oglądu, [w:] Pograniczność i pogranicza w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, red. Wojciech Chlebda, Ivana Dobrotová, Opole: Wydawnictwo UO, s. 43–77.
Chlebda Wojciech, 2015b, Pogranicze w kręgu pojęć związanych z pamięcią zbiorową, [w:] Pogranicze wschodnie i zachodnie, red. Małgorzata Czabańska-Rosada, Ewa Golachowska, Ewa Serafin, Katarzyna Taborska, Anna Zielińska, Warszawa–Gorzów Wielkopolski: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy IS PAN, s. 13–24.
Chlebda Wojciech, 2015c, W pryzmatach pogranicza, [w:] Pograniczność i pogranicza w perspektywie nauk społecznych i humanistycznych, red. Wojciech Chlebda, Ivana Dobrotová, Opole: Wydawnictwo UO, 2015, s. 7–15.
Chlebda Wojciech, 2017a, Czy polskość jest (słownikowo) definiowalna?, „Sprawy Narodowościowe. Seria Nowa”, 49, s. 1–12 [https://doi.org./10/11649/sn.1159].
Chlebda Wojciech, 2017b, Jak (w Polsce) zostać innym?, [w:] Obcy/inny. Analiza przypadków, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 13–25.
Chlebda Wojciech, 2018a, Europa w trzynastu obrazach, [w:] Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów, red. nacz. Jerzy Bartmiński, t. 2: Europa, red. Wojciech Chlebda, Lublin–Opole: Wydawnictwo UMCS, s. 15–60.
Chlebda Wojciech, 2018b, Rozumienie obcego i innego w perspektywie wybranych dyscyplin naukowych, [w:] Obcy/Inny. Propozycje aplikacji pojęciowych, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 29–35.
Czachur Waldemar, Wójcicka Marta, 2023, Pamięcioznawstwo lingwistyczne w ujęciu Wojciecha Chlebdy, „LingVaria” nr 2, s. 19–44. DOI: 10.12797/LV.18.2023.36.02.
Chrobak Karol, 2021, Dwa pojęcia obcego w myśli socjologicznej, „Studia Socjologiczne” 2 (241), s. 45–69. DOI: 10.24425/sts.2021.137288.
Czerwiński Maciej, 2013, Rzutowanie semiotyczne, czyli językowe oswajanie obcości w kulturze. Szkic lingwistyczno-antropologiczny, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 25, s. 251–265.
Ferenc Tomasz, 2017, Obcość jako kategoria analityczna w badaniach nad polską emigracją artystyczną, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 1, s. 101–121. DOI: 10.35757/KiS.2017.61.1.5.
Foucault Michael, 1977, Archeologia wiedzy, przeł. Andrzej Siemek, słowem wstępnym opatrzył Jerzy Topolski, Warszawa.
Glinkowski Witold P., 2019, Bliźni, obcy, inny – w perspektywie dialogicznej, „Etyka” 58 (1), s. 198–210. DOI: 10.14394/etyka.1265.
Golka Marian, 2013, Socjologia kultury, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Grodziński Eugeniusz, 1989, Wieloznaczność a antonimia wewnętrzna (enantiosemia), „Poradnik Językowy” 6, s. 345–355.
Grzybowski Przemysław, 2017, Od spotkania do dialogu z Innym i Obcym, w obliczu cierpienia, choroby i śmierci, [w:] Wspólne obszary tanatopedagogiki i pedagogiki międzykulturowej. Chorzy, cierpiący i umierający, jako Inni i Obcy, red. Przemysław Grzybowski, Karolina Kramkowska, Magdalena Pluta Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 34–53.
Kapuścinski Ryszard, 2006, Ten Inny. Wykłady wiedenskie II, Kraków: Wydawnictwo Znak.
Lipski Jan Józef, 1981, Dwie Ojczyzny, dwa patriotyzmy. Uwagi o megalomanii narodowej i ksenofobii Polaków, Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza.
Łozowski Przemysław, 2018, Obcy, czyli Swój w oszukiwaniu tożsamości w przestrzeni, [w:] Obcy. Inny. Propozycje aplikacji pojęciowych, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 115–126.
Marczewska Marzena, 2018, Siła Obcego – sposoby kreowania wroga w polskim dyskursie publicznym, [w:] Obcy. Inny. Propozycje aplikacji pojęciowych, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 215–234.
Niewiara Aleksandra, 2019, Imagologia. Pamięć zbiorowa, umysł i kultura, Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Nowak Paweł, 2002, Swoi i Obcy w językowym obrazie świata. Język publicystyki polskiej z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pajdzińska Anna, 2023, Językoznawstwo jako nauka o człowieku. Szkic do portretu Profesora Wojciecha Chlebdy, „Rocznik Slawistyczny”, t. LXXII, s. 31–40. DOI: 10.24425/rslaw.2023.147253.
Piekot Tomasz, 2016, Mediacje semiotyczne. Słowo i obraz na usługach ideologii, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Sedno”.
Prawda Marek, 2021, Polacy i Niemcy w nowym imaginarium, „Dialog” 135, s. 35–37.
Reisigl Martin, 2010, Dyskryminacja w dyskursach, „tekst i dyskurs – text und diskurs” 3, s. 27–61.
Rejter Artur, 2018, Oswajanie Innego. Byty nie-ludzkie w dyskursie poshumanizmu – problemy nominacji, [w:] Obcy. Inny. Propozycje aplikacji pojęciowych, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 103–114.
Skowronek Katarzyna, 2018, Kategoria Obcego w oficjalnym dyskursie Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, [w:] Obcy. Inny. Propozycje aplikacji pojęciowych, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 235–258.
Środa Magdalena, 2020, Obcy, inny, wykluczony, Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Stichweh, Rudolf, 1997, The Stranger – On the Sociology of Indifference, “Thesis Eleven”, nr 5, s. 1–16.
Topolińska Zuzanna, 2014, Co łączy obcego z obecnym?, „Linguistica Copernicana” 11, s. 29–34.
Wójcicka Marta, 2017, Kiedy obcy staje się swoim? O roli obcego w kreowaniu tożsamości, [w:] Tradycja dla współczesności, t. 11: Tożsamości w procesach społeczno-kulturowych, red. Małgorzata Dziekanowska, Marta Wójcicka, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 89–98.
Wójcicka Marta, 2018, Społeczno-kulturowe funkcje Obcego/Innego, [w:] Obcy/Inny. Propozycje aplikacji pojęciowych, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński, Adam Siwiec, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 127–138.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2024.36.23
Data publikacji: 2024-08-09 22:16:05
Data złożenia artykułu: 2024-01-08 13:30:48
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Marta Wójcicka, Waldemar Czachur
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.