„Róbmy swoje!”, czyli ethos inteligencki w nowoczesnej parenezie Wojciecha Młynarskiego

Aneta Wysocka

Аннотация


Artykuł zawiera analizę semantyczną i stylistyczną piosenki Wojciecha Młynarskiego pt. Róbmy swoje!, przeprowadzoną ze szczególnym uwzględnieniem aksjologicznej intencji nadawcy. Utwór ten zachęca do odwagi intelektualnej, twórczej aktywności i wytrwałości, a propagowana w nim postawa ma służyć wartościom cywilizacyjnym zwerbalizowanym w postaci triady „kultura, sztuka, wolność słowa”, uznano go zatem za nowoczesną parenezę, w której różnorodne środki językowe i literackie (a w szczególności tytułowa fraza, która stała się skrzydlatym słowem) posłużyły kształtowaniu światopoglądu odbiorców. Tekst został poddany oglądowi na tle całej spuścizny artysty, której przydatność w dydaktyce polonistycznej znalazła odzwierciedlenie w nowej podstawie programowej.

Ключевые слова


pareneza; wartości cywilizacyjne; skrzydlate słowa; znaczenie kontekstowe fraz; analiza semantyczna i stylistyczna; Wojciech Młynarski

Полный текст:

PDF (Język Polski)

Литература


LITERATURA

Bańko, M. (2002). Wykłady z polskiej fleksji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bańko, M. (red.). (2000). Inny słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bartmiński, J., Brzozowska, M. (2016). Koncept PRACY we współczesnej polszczyźnie. W: J. Bartmiński, M. Brzozowska, S. Niebrzegowska-Bartmińska (red.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów (T. 3: Praca; s. 93–128). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bartmiński, J., Chlebda, W. (2018). Obrazy EUROPY w języku polskim i w tekstach polskich dyskursów publicznych. W: W. Chlebda (red.), Leksykon aksjologiczny Słowian i ich sąsiadów (T. 2: Europa; s. 169–216). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Bralczyk, J. (2007). 444 zdania polskie. Warszawa: Świat Książki.

Bralczyk, J. (2017a). 1000 słów. Warszawa: Wydawnictwo Agora.

Bralczyk, J. (2017b). Młynarski. Absolutnie. W: W. Młynarski, Od oddechu do oddechu (s. 4–10). Warszawa: Prószyński Media.

Buttler, D. (2001). Polski dowcip językowy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Chlebda, W. (2001). Frazematyka. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (s. 335–342). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Chlebda, W. (2005). Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Doroszewski, W. (red.). (1958–1969). Słownik języka polskiego (T. 1–10). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Dubisz, S. (red.). (2005). Uniwersalny słownik języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Karwatowska, M. (2010). Uczeń w świecie wartości. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Kęsik, M. (1989). La cataphore. Paris: PUF.

Kopaliński, W. (1985). Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: PIW.

Kufel, S. (1998). Dydaktyka i parenetyka: uwagi o elementach świata przedstawionego w „Ziemiaństwie polskim” Kajetana Koźmiana. Pamiętnik Literacki, nr 89(3), 5–14.

Lewicki, A.M. (2003). Studia z teorii frazeologii. Łask: Oficyna Wydawnicza Leksem.

Mandler, J.M. (2004). Opowiadania, skrypty i sceny. Aspekty teorii schematów. Kraków: Universitas.

Markiewicz, H., Romanowski, A. (1990). Skrzydlate słowa. Warszawa: PIW.

Młynarski, W. (2017). Od oddechu do oddechu. Warszawa: Prószyński Media.

Młynarski, W. (2018). Rozmowy. Warszawa: Prószyński Media.

Okopień-Sławińska, A. (2001). Semantyka wypowiedzi poetyckiej. Kraków: TAiWPN Universitas.

Oleszkowicz, A. (2006). Bunt młodzieńczy. Uwarunkowania, formy, skutki. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.

Padučeva, E.V. (1992). Wypowiedź i jej odniesienie do rzeczywistości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pajdzińska, A. (1993). Frazeologizmy jako tworzywo współczesnej poezji. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Płuciennik, J. (2018). Kultura jako aktywizm. Protest song Młynarskiego, kultura liberalna i zaangażowanie. W: K. Burska, E. Olejniczak (red.), Strasznie lubię cię, piosenko. Szkice o tekstach Wojciecha Młynarskiego (s. 71–87). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Rosińska-Mamej, A., Połowniak-Wawrzonek, D. (2019). „Lubmy swoje”, czyli o skrzydlatych słowach wywodzących się z piosenek. Respectus Philologicus, nr 36, 32–46.

Skudrzykowa, A., Urban, K. (2000). Mały słownik terminów z zakresu socjolingwistyki i pragmatyki językowej. Kraków–Warszawa: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego, Spółka Wydawniczo-Księgarska.

Sławiński, J. (2010a). Dydaktyczna literatura. W: M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński (red.), Słownik terminów literackich (s. 113). Wrocław: Ossolineum.

Sławiński, J. (2010b). Parenetyczna literatura. W: M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński (red.), Słownik terminów literackich (s. 373). Wrocław: Ossolineum.

Sławkowa, E. (2013). Nie wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. O roli frazeologizmów w tekście literackim raz jeszcze. Referat wygłoszony na konferencji z cyklu „Język pisarzy” IV, Środki artystycznego wyrazu, UKSW. Warszawa (mps).

Stachowiak, L. (1978). W poszukiwaniu parenezy w Starym Testamencie. Collectanea Theologica, nr 48/2, 37–57.

Szaruga, L. (2008). Powinności literatury. W: tegoż, Powinności literatury i inne szkice krytyczne (s. 102–111). Kraków: TAiWPN Universitas.

Tokarski, J. (1980). Słownik wyrazów obcych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Tymiakin, L. (2007). Nakłanianie subdyrektywne. Propozycja, prośba i rada w realizacjach młodzieży gimnazjalnej. Zagadnienia wybrane. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Wierzbicka, A. (1975). W poszukiwaniu tradycji: idee semantyczne Leibniza. Pamiętnik Literacki, nr 1(66), 109–126.

Wierzbicka, A. (2006). Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Wróblewski, B. (2007). Stańczyk i Kubuś w jednym stali dziele. O twórczości Wojciecha Młynarskiego. Akcent, nr 2, 142–146.

AKTY PRAWNE

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 roku w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. 2018 poz. 467), Załącznik nr 1 – Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2020.5.171-184
Date of publication: 2020-12-31 10:41:30
Date of submission: 2019-06-17 21:30:04


статистика


Видимость рефератов - 1485
загрузки (из 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

показатели



Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2020 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Лицензия Creative Commons
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.