Contrary Triptych with Ideological Songs

Feliks Tomaszewski

Abstract


On January 27, 1898, the 17th issue of “Collier’s Weekly” published the Prologue to the famous novel by Henry James The Turn of the Screw. This novel about a difficult relationship between a young governess and two orphaned children (Flora and Miles) convinces the reader that Demons really exist and Evil embodies various characters. At times it takes the form of a benefactor. The paper is an attempt to reconstruct three mechanisms of ideology which after WWII modified collective awareness. These three mechanisms, as three vices, stabilized and enabled to rebuild the insight of the immature individuals. The first one – the ideological vice of the press – initiated every day and often banal press releases; the second one – ideological educational vise – evolved from the school curricula, especially of the Polish language; the third one – the ideological reading vice – was the most hidden and treacherous, oppressed in the context of extracurricular reading. The influence of the first of them is illustrated by the analysis of exemplary press releases on a summer camp of 1947, the second one talks about the curriculum of the Polish language teaching process in 1949 in the 11-grade high school, and the ideological influences are discussed in the comments about the message of Marian Brandys’s Wyprawy do Arteku (1953).


Keywords


Artek; school curricula; collective awareness; press releases; Brandys

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


a. (1947). Dzieci polskie na wczasach za granicą. Dziennik Bałtycki, (221), 4.

a.d. (1947a). „W żadnej bajce nie było tak pięknie…” – piszą dzieci polskie z Arteku na Krymie. Głos Ludu, (216), 8.

a.d. (1947b). „W żadnej bajce nie było tak pięknie…” – piszą dzieci polskie z Arteku na Krymie. Głos Wybrzeża, (51), 8.

Bazylow, L. (1985). Historia Rosji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Brandys, M. (1952). Początek opowieści. Warszawa: PIW.

Brandys, M. (1953). Wyprawa do Arteku. Notatki z podróży do ZSRR. Warszawa: Nasza Księgarnia.

Broniewski, W. (1950). Słowo o Stalinie. Warszawa: Książka i Wiedza.

Depesza. (1953). Depesza Komitetu Centralnego PZPR i Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do Komitetu Centralnego KPZR i Rady Ministrów ZSRR. Życie Literackie, (10), 1.

Dzieci polskie. (1947a). Dzieci polskie spędzają wczasy na Krymie. Głos Ludu, (215), 2.

Dzieci polskie. (1947b). Dzieci polskie spędzają wczasy na Krymie. Głos Wybrzeża, (51), 2.

Dzieci polskie. (1947c). Dzieci polskie z Westfalii i Nadrenii na koloniach letnich w Polsce. Głos Robotniczy, (210), 3.

Dzieci wracają. (1947). Dzieci wracają z kolonii. Dziennik Bałtycki, (208), 4.

Franaszek, A. (2006). Od Bieruta do Herlinga-Grudzińskiego – wykaz lektur szkolnych w Polsce w latach 1946–1999. Warszawa: Biblioteka Narodowa.

Gruszczyński, K. (1953). Stalin – inżynier naszych marzeń. Dziennik Bałtycki, (58), 7.

Heising, R. (1953). Wielki Nauczyciel wskazał nam drogę budowania szczęścia i dobrobytu. Dziennik Bałtycki, (59), 6.

Jamróz-Stolarska, E. (2014). Serie literackie dla dzieci i młodzieży w Polsce w latach 1945–1989. Produkcja wydawnicza i ukształtowanie edytorskie. Warszawa: Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Jan Mar. (1947). Norwegowie pokochali dzieci polskie. Dziennik Bałtycki, (219), 2.

Jędrych, K. (2014). Lektury w programach dla szkoły podstawowej z lat 1949–1989. W: K. Heska-Kwaśniewicz, K. Tałuć (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży (T. 4; s. 205–224). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Majakowski, W. (1949). Wiersze i poematy. Warszawa: Książka i Wiedza.

Markiewicz, H. (1953). Nauczyciel pisarzy. Życie Literackie, (11), 8.

Mickiewicz, A. (1993). Dzieła. T. 1: Wiersze. Warszawa: Czytelnik.

Mickiewicz, A. (1995a). Dzieła. T. 3: Dramaty. Warszawa: Czytelnik.

Mickiewicz, A. (1995b). Dzieła. T. 4: Pan Tadeusz. Warszawa: Czytelnik.

n. (1947a). Z krainy dzieci i słońca… Dziennik Bałtycki, (219), 6.

n. (1947b). Młodzież spod Krakowa nad morzem. Dziennik Bałtycki, (223), 4.

n. (1947c). Marszałek Polski zwiedza m/s „Batory”. Dziennik Bałtycki, (209), 3.

n. (1947d). Dzieci polskie z Westfalii i Nadrenii na koloniach letnich w Polsce. Dziennik Bałtycki, (212), 2.

Na kartki. (1947). Na kartki w Gdańsku. Dziennik Bałtycki, (217), 4.

Pauszer-Klonowska, G. (1947). Przygoda w Arteku. Świat dzieci. Dodatek Tygodniowy Głosu Ludu, (32), 2.

Polska karze. (1946). Polska karze zbrodniarzy wojennych. Przekrój, (66), 3.

Program. (1949). Program nauki w 11-letniej szkole ogólnokształcącej. Projekt. Język polski. Warszawa: PZWS.

Publiczna egzekucja. (1946). Publiczna egzekucja w Gdańsku. Gazeta Ludowa, (148), 4.

Putrament, J. (1953). Dziewiąty marca. Życie Literackie, (11), 5.

Różewicz, T. (1986). W drodze… Odra, (3), 81.

Szymborska, W. (1953). Ten dzień. Życie Literackie, (11), 5.

Śpica, P. (2017). Powszechna Organizacja „Służba Polsce” w województwie gdańskim w latach 1948–1955. Edukacja i indoktrynacja młodzieży. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

wt. (1947). Zakończenie półkolonii w Pelplinie. Dziennik Bałtycki, (227), 5.

Wyka, K. (1953). Wkład Stalina w poznanie sztuki. Życie Literackie, (11), 9.

Zellma, K. (1953). Józef Stalin – wzór nauczyciela i wychowawcy dla całego nauczycielstwa polskiego. Dziennik Bałtycki, (59), 6.

zg. (1947). Wróciły dzieci z Danii. Dziennik Bałtycki, (209), 3.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2023.8.343-361
Date of publication: 2023-11-01 15:57:00
Date of submission: 2022-12-16 09:16:10


Statistics


Total abstract view - 543
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2023 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.