Wyślij tekst przez e-mail 
Ukryj
Pokaż wszystkie
Konwencje (komunikacyjne) – niewola czy źródło inspiracji
Streszczenie w języku polskim
Główna myśl tego artykułu sprowadza się do traktowania kultury jako ogólnego obramowania konwencji komunikacyjnych. Przeobrażenia dokonujące się we współczesnej kulturze, wielowymiarowo rozwarstwionej, stają się przyczyną współwystępowania utrwalonych w tradycji konwencji szczegółowych (komunikacyjnych, stylowych, gatunkowych) z tendencjami innowacyjnymi.
Ponieważ oparte na umowie społecznej konwencje są polimorficzne, trudno opisać wspomniane zależności. Zjawisko izomorfizmu uwyraźnia się bowiem tylko w niektórych układach. Pęknięcie kulturowe, wyżej wspomniane, zarysowuje sytuację ogólnie. Może być interpretowane jako motywacja układu konwencji stylowych w odniesieniu do podstawowych stylów współczesnej polszczyzny (np. urzędowego, religijnego czy naukowego).
W każdym tradycja ściera się z innowacjami. Szczegółowe procesy znamionujące owe antynomie mają jednak osobliwy charakter ze względu na uwarunkowania komunikacyjne, zwłaszcza aktywność członków wspólnoty komunikacyjnej. Sprawność komunikacyjna konkretnych użytkowników języka, a także stan konwencji gatunkowych stają się przyczyną kolejnych dyferencjacji. Innowacyjność przybiera w końcu osobliwy wymiar, gdyż wynika z użycia konwencji A w służbie konwencji B.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Grabias S., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.
Grzmil-Tylutki H., Gatunek jako kategoria społecznojęzykowa, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice 2011, s. 33–43.
Jędrzejko E., Kita M., Słowa grzeczne i serdeczne, czyli o języku życzliwym na co dzień i od święta, Warszawa 2002.
Kiklewicz A., Styl jako kategoria lingwistyki międzykulturowej, „Stylistyka” 2015, t. XXIV, s. 7–28.
Klemensiewicz Z., Pan i obywatel, „Język Polski” 1946, z. 2, s. 33–42.
Kostkiewiczowa T., Hasło: Konwencja stylistyczna, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 1988, s. 239–240.
Malinowska E., Język administracji, [w:] Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole 2001, s. 351–368.
Malinowska E., Styl – dyskurs – komunikacja urzędowa, [w:] Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków 2013, s. 467–486.
Malinowska E., Styl urzędowy, [w:] Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole 1995, s. 431–448.
Malinowska E., Wypowiedzi administracyjne. Struktura i pragmatyka, Opole 2001, s. 77–89.
Marcjanik M., Polska grzeczność językowa, Kielce 1997.
Marcjanik M., W kręgu grzeczności. Wybór prac z zakresu polskiej etykiety językowej, Kielce 2001.
Marcjanik M., Współczesna etykieta językowa – zmierzch wartości?, „Studia Medioznawcze” 2015, nr 4, s. 115–119.
Najnowsze dzieje języków słowiańskich. Język polski, red. S. Gajda, Opole 2001.
Okopień-Sławińska A., Hasło: Konwencja literacka, [w:] Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Wrocław 1988, s. 239.
Olszewska-Dyoniziak B., O kulturze raz jeszcze – główne kontrowersje i podstawowe pojęcia, „Przegląd Humanistyczny” 1991, z. 1, s. 11–27.
Piekot T., Zarzeczny G., Moroń E., Upraszczanie tekstu użytkowego jako (współ)działanie. Perspektywa prostej polszczyzny, [w:] Działania na tekście. Przekład – redagowanie –ilustrowanie, red. S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, T. Piekot, Lublin 2015, s. 99–116.
Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole 1995.
Przewodnik po stylistyce polskiej. Style współczesnej polszczyzny, red. E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk, Kraków 2013.
Rutkowski M., Rozmowa urzędowa. Analiza konwersacyjno-dyskursywna, Warszawa 2015.
Sawicka G., Udział konwencji w kształtowaniu się odmian języka, [w:] Język a komunikacja 8. Język trzeciego tysiąclecia III: Tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny, red. G. Szpila, Kraków 2005, s. 181–197.
Skudrzyk A., Rudymenty gatunków, [w:] Gatunki mowy i ich ewolucja, t. IV: Gatunek a komunikacja społeczna, red. D. Ostaszewska, J. Przyklenk, Katowice 2011, s. 67–74.
Wojtak M., Kulturowe uwikłania współczesnego dyskursu (stylu) religijnego – zarys problematyki, „Stylistyka” 2015, t. XXIV, s. 55–74.
Wojtak M., O sprawności komunikacyjnej współczesnych studentów (na wybranych przykładach) [w druku].
Wojtak M., O studenckiej ars epistolandi (pokłosie pewnych ćwiczeń z kultury języka), [w:] Na językoznawczych ścieżkach. Prace ofiarowane Profesorowi Jerzemu Podrackiemu, red. A. Mikołajczuk, R. Pawelec, Warszawa 2007, s. 62–67.
Wojtak M., Okowy konwencji i modna innowacyjność (na przykładzie współczesnych modlitewników) [w druku].
Wojtak M., Piękno i poprawność wypowiedzi w komunikacji publicznej, [w:] O sztuce publicznego występowania i komunikacji społecznej, red. P. Nowak, Warszawa 2007, s. 45–80.
Wojtak M., Polityka językowa w administracyjno-prawnej sferze komunikacyjnej, [w:] Polska polityka językowa na przełomie tysiącleci, red. J. Mazur, Lublin 1999, s. 113–123.
Wojtak M., Sprawność stylistyczna i jej przejawy w różnych typach wypowiedzi, [w:] Język polski. Współczesność. Historia, red. W. Książek-Bryłowa, H. Duda, Lublin 2002, s. 225–238.
Wojtak M., Styl urzędowy, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 147–162.
Wojtak M., Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne, Tarnów 2011.
Wojtak M., Siwiec A., Świadomość stylistyczna na tle wybranych składników jej kontekstu pojęciowego, [w:] Mowa rozświetlona myślą, red. J. Miodek, Wrocław 1999, s. 45–57.
Współczesna polszczyzna. Wybór opracowań, t. 2: Warianty języka, red. J. Bartmiński, J. Szadura, Lublin 2003.
Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.
Zdunkiewicz-Jedynak D., Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ah.2015.6.19
Data publikacji: 2016-06-22 08:40:06
Data złożenia artykułu: 2016-06-14 09:05:12
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2016 Maria Wojtak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.