Prośrodowiskowe determinanty polskiej i europejskiej polityki rolnej

Adam Niewiadomski

Streszczenie w języku polskim


W artykule przedstawiono podstawowe determinanty rozwojowe polskiego rolnictwa w świetle reformy Wspólnej Polityki Rolnej. W szczególny sposób zwrócono uwagę na aspekty związane z ochroną środowiska w produkcji rolnej. Zasygnalizowano główne problemy prawne wynikające z polityki zazieleniania, zasad wzajemnej zgodności, zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych. Podkreślone zostały istniejące rozwiązania prawne europejskie oraz krajowe, odnoszące się do prowadzenia działalności rolniczej na terenach objętych szczególną formą ochrony przyrody.


Słowa kluczowe


rolnictwo a środowisko; prośrodowiskowe determinanty; zazielenianie; zasady wzajemnej zgodności; rozwój obszarów wiejskich

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Albisini F., Europejskie kodeksy rolnictwa i ponowne odkrycie rolnictwa jako działalności produkcyjnej, [w:] Kwestia agrarna. Zagadnienia prawne i ekonomiczne, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2016.

Barcz J., Efektywność prawa wspólnotowego w prawie krajowym. W sprawie wytycznych techniki prawodawczej, „Przegląd Legislacyjny” 2003, nr 2.

Barcz J., Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego w świetle postanowień Konstytucji RP z 1997 r., „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2004, nr 2.

Bieluk J., Zmiana paradygmatu prawa rolnego, „Studia Iuridica Agraria” 2015, t. 13.

Bieluk J., Łobos-Kotowska D., Płatności bezpośrednie, [w:] Prawo rolne, red. P. Czechowski, Warszawa 2015.

Bojarski P., Konstytucyjne podstawy ochrony przyrody, [w:] Ochrona środowiska a prawo własności, red. J. Sommer, Wrocław 2000.

Bojarski P., Rekompensata za ograniczenia związane z ochroną przyrody, [w:] Teoretyczne podstawy ochrony przyrody, red. W. Radecki, Wrocław 2006.

Bołtromiuk A., Przyczyny i skutki wzrostu zainteresowania aspektem środowiskowym w polityce rolnej UE, „Roczniki Naukowe SERiA” 2006, t. 8, z. 4.

Borowiak M., Rola norm konstytucyjnych w kształtowaniu prawodawstwa w dziedzinie ochrony przyrody, [w:] Trwałość i efektywność ochrony przyrody w polskich parkach narodowych, red. A. Andrzejewska, A. Lubański, Warszawa 2009.

Budzikowski M., Ograniczenia praw podmiotowych właściciela nieruchomości rolnej w prawie administracyjnym, „Studia Iuridica” 2014, nr 58.

Budzinowski R., Międzynarodowe czynniki rozwoju prawa rolnego, „Przegląd Prawa Rolnego” 2007, nr 2.

Budzinowski R., Przyszłość prawa rolnego, „Przegląd Prawa Rolnego” 2009, nr 1.

Budzinowski R., Sprzeczności rozwojowe prawa rolnego, „Przegląd Prawa Rolnego” 2008, nr 2.

Bukowski Z., Koncepcja zrównoważonego rozwoju w działalności publicznej, [w:] Administracja publiczna – człowiek a ochrona środowiska. Zagadnienia społeczno-prawne, red. M. Górski, J. Bucińska, M. Niedziółka, R. Stec, D. Strus, Warszawa 2011.

Bukowski Z., Konstytucyjne podstawy obowiązków państwa w zakresie ochrony środowiska, „Prawo i Środowisko” 2002, nr 4.

Bukowski Z., Prawo zrównoważonego rozwoju w Polsce – realny byt czy iluzja, [w:] Implementacyjne aspekty wdrożenia zrównoważonego rozwoju, red. D. Kiełczewski, Białystok 2011.

Ciechanowicz-McLean J., Działalność administracji publicznej w świetle zasad prawa ochrony przyrody, [w:] Administracja publiczna – człowiek a ochrona środowiska. Zagadnienia społeczno-prawne, red. M. Górski, J. Bucińska, M. Niedziółka, R. Stec, D. Strus, Warszawa 2011.

Czyżewski B., Trojanek R., Czynniki wartości ziemi rolnej w kontekście zróżnicowanych funkcji obszarów wiejskich w Polsce, „Zagadnienia Ekonomiki Rolnej” 2016, nr 2(347).

Dyrektywa 79/409/EWG Rady z dnia 2 kwietnia 1979 r. o ochronie dziko żyjących ptaków (Dz.U. UE L z 1979 r., nr 103, poz. 1 z późn. zm.).

Dyrektywa 92/43/EWG Rady z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz.U. UE L z 1992 r., nr 206, poz. 7 z późn. zm.).

Dyrektywa 2003/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 maja 2003 r. przewidująca udział społeczeństwa w odniesieniu do sporządzania niektórych planów i programów w zakresie środowiska oraz zmieniająca w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do wymiaru sprawiedliwości dyrektywy Rady 85/337/EWG i 96/61/WE (Dz.Urz. UE L 156 z 25 czerwca 2003 r.).

Dyrektywa 2009/147/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa (Dz.U UE L z 2010 r., nr 20, poz. 7 z późn. zm.).

Gała P., Problematyka bioróżnorodności w nowym PROW na lata 2014–2020, „Studia Iuridica Agraria” 2015, t. 13.

Garske B., Hoffmann K., Die Gemeinsame Agrarpolitik nach der Reform 2013: Endlich nachhaltig?, Halle-Wittenberg 2016.

Germano A., Reforma Wspólnej Polityki Rolnej z 2003 r. i reżim płatności jednolitej, „Przegląd Prawa Rolnego” 2007, nr 1.

Hawrylewicz-Łuka A., Spełnianie wymogów wzajemnej zgodności (cross-compliance) przy ubieganiu się przez rolników o płatności bezpośrednie jako poszanowanie środowiska naturalnego, [w:] Administracja publiczna – człowiek a ochrona środowiska. Zagadnienia społeczno-prawne, red. M. Górski, J. Bucińska, M. Niedziółka, R. Stec, D. Strus, Warszawa 2011.

Jeżyńska B., Znaczenie i funkcje zasady cross-compliance w systemie rolniczych dopłat bezpośrednich, „Studia Iuridica Lubliniensia” 2010, nr 13.

Kapała A., Prawne uwarunkowania prowadzenia działalności powiązanych w gospodarstwach rodzinnych – wybrane aspekty porównawcze, [w:] Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2015.

Korzycka M., Ochrona własności rolniczej, Warszawa 1979.

Korzycka-Iwanow M., Wojciechowski P., Administrative Sanctions in the Managment of Food Safety, “European Food and Feed Law Reviev” 2014, No. 4.

Korzycka-Iwanow M., Wojciechowski P., Żywność ekologiczna w prawie USA i Unii Europejskiej, „Studia Iuridica Agraria” 2015, t. 13.

Kosikowski C., Wolność działalności gospodarczej i jej ograniczenia w praktyce stosowania Konstytucji, [w:] Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania Konstytucji, red. C. Kosikowski, Warszawa 2005.

Król M.A., Koncepcja rolnictwa ekologicznego, [w:] Prawo rolne. Problemy teorii i praktyki, red. R. Budzinowski, A. Zieliński, Kluczbork 2002.

Król M.A., Nowe rozwiązania prawne w zakresie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, „Studia Iuridica Agraria” 2015, t. 13.

Król M.A., Rola gospodarstw rodzinnych w prawnej ochronie zasobów środowiska i różnorodności biologicznej, [w:] Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2015.

Król M.A., Środowiskowy wymiar płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego – zagadnienia prawne, [w:] Prawne instrumenty ochrony środowiska, red. B. Jeżyńska, E. Kruk, Lublin 2016.

Krzywoń A., Konstytucja RP a środowisko, „Państwo i Prawo” 2012, z. 8.

Kurowska T., Zadania i funkcje instrumentów prawnych wspierania rozwoju obszarów wiejskich, „Studia Iuridica Agraria” 2005, t. 4.

Lakner S., Schmitt J., Schüler S., Zinngrebe Y., Naturschutzpolitik in der Landwirtschaft: Erfahrungen aus der Umsetzung von Greening und der ökologischen Vorrangfläche 2015, Getynga 2016.

Leśkiewicz K., System jakości produktów rolnictwa ekologicznego. Aspekty prawne, Poznań 2011.

Lievre C. Le, O’Hagan A.M., Culloch R., Bennet F., Broadbent I., Legal feasibility of implementing a risk-based approach to MRE consenting and compatibility with Natura 2000 network, London 2016.

Litwiniuk P., Prawna ochrona bioróżnorodności jako element polityki zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, [w:] Prawne instrumenty ochrony środowiska, red. B. Jeżyńska, E. Kruk, Lublin 2016.

Łobos-Kotowska D., Stańko M., Agroturystyka jako instrument wspierania rozwoju gospodarstwa rodzinnego, [w:] Ekonomiczne i prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego, red. M. Podstawka, Warszawa 2015.

Łobos-Kotowska D., Stańko M., Dywersyfikacja działalności rolniczej jako instrument wspierania rozwoju gospodarstwa rodzinnego na przykładzie agroturystyki, [w:] Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2015.

Malinowska D., Płatność za zazielenianie w nowym modelu dopłat bezpośrednich, „Studia Iuridica Agraria” 2015, t. 13.

Martinez J., Das Greening der Gemeinsamen Agrarpolitik, „Natur und Recht“ 2013, Nr 35.

Meerbeek K. Van, Ottoy S., Andrés García M., Muys B., Hermy M., The bioenergy potential of Natura 2000 – a synergy between climate change mitigation and biodiversity protection, “Frontiers in Ecology and the Environment” 2016, No. 14(9).

Michalk K., The Legal Framework for Short Rotation Coppice in Germany in the Context of the ‘Greening’ of the EU’s Common Agricultural Policy, [w:] Bioenergy from Dendromass for the Sustainable Development of Rural Areas, eds. D.B. Manning, A. Bemmann, M. Bredemeier, N. Lamersdorf, C. Ammer, Getynga 2015.

Mickiewicz B., Rola i znaczenie cross-compliance w dopłatach bezpośrednich dla rolników w latach 2015–2020, „Journal of Agribusiness and Rural Development” 2016, nr 1(39).

Milke A., Zarys konstytucyjnych podstaw ochrony środowiska, „Studia Iuridica” 2009, nr 50.

Nawrotek E., Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne jako instrument ochrony środowiska w rolnictwie, [w:] Prawne instrumenty ochrony środowiska, red. B. Jeżyńska, E. Kruk, Lublin 2016.

Niewiadomski A., Rodzinne gospodarstwo rolne wobec ochrony środowiska w prawie polskim i europejskim, [w:] Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2015.

Niewiadomski A., Zrównoważony rozwój w planowaniu przestrzennym a Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000, „Prawo” 2015, t. 318.

Prutis S., Kryteria doboru struktur służących kształtowaniu ustroju rolnego (centralizacja czy regionalizacja), [w:] Kwestia agrarna. Zagadnienia prawne i ekonomiczne, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2016.

Prutis S., Ochrona środowiska za pomocą instrumentów prawno-finansowych Wspólnej Polityki Rolnej, „Studia Iuridica Agraria” 2015, t. 13.

Prutis S., Regulacje prawne produkcji ekologicznej w rolnictwie polskim, „Studia Iuridica Agraria” 2013, t. 11.

Prutis S., Status prawny rodzinnego gospodarstwa rolnego w polskim prawie rolnym (ocena stanu regulacji), [w:] Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach UE, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2015.

Radecki W., Instytucje prawa ochrony środowiska. Geneza, rozwój, perspektywy, Warszawa 2010.

Radecki W., Konstytucyjny obowiązek dbałości o stan środowiska i odpowiedzialność za jego pogorszenie, „Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka” 2000, nr 1.

Radecki W., Ochrona środowiska w konstytucjach polskiej, czeskiej i słowackiej, „Prawo i Środowisko” 2008, nr 4.

Rakoczy B., Co ma konstytucja do składowiska śmieci, „Rzeczpospolita”, 06.12.2005.

Rozporządzenie Komisji nr 1122/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonywania rozporządzenia Rady nr 73/2009 odnośnie do zasady wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu zarządzania i kontroli w ramach systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników przewidzianych w wymienionym rozporządzeniu oraz wdrażania rozporządzenia Rady nr 1234/2007 w odniesieniu do zasady wzajemnej zgodności w ramach systemu wsparcia ustanowionego dla sektora wina (Dz.U. UE L z 2009 r., nr 316).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE) nr 2799/98, (WE) nr 814/2000, (WE) nr 1290/2005 i (WE) nr 485/2008 (Dz.U. UE L z 20 grudnia 2013 r., nr 347).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające przepisy dotyczące płatności bezpośrednich dla rolników na podstawie systemów wsparcia w ramach wspólnej polityki rolnej oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 637/2008 i rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 (Dz.U. UE L z 20 grudnia 2013 r., nr 347).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1310/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające niektóre przepisy przejściowe w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1305/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie środków i ich rozdziału w odniesieniu do roku 2014, a także zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 73/2009 oraz rozporządzenia (UE) nr 1307/2013, (UE) nr 1306/2013 i (UE) nr 1308/2013 Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie ich stosowania w roku 2014 (Dz.U. UE L z 2013 r., nr 347.

Sorrentino A., Henke R., The Common Agricultural Policy After the Fischler Reform: National Implementations, Impact Assessment and the Agenda for Future Reforms, London–New York 2016.

Stelmasiak J., Realizacja interesu publicznego w ochronie środowiska na przykładzie obszaru specjalnego o charakterze ekologicznym, [w:] Prawne instrumenty ochrony środowiska, red. B. Jeżyńska, E. Kruk, Lublin 2016.

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2015 r., poz. 1651 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (t.j. Dz.U. z 2008 r., nr 170, poz. 1051 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (Dz.U. z 2015 r., poz. 774 z późn. zm.).

Wojciechowski P., Gospodarstwo rodzinne jako gospodarstwo ekologiczne w prawie polskim i prawie UE, [w:] Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, red. P. Litwiniuk, Warszawa 2015.

Wojciechowski P., Model odpowiedzialności administracyjnej w prawie żywnościowym, Warszawa 2016.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2017.26.1.271
Data publikacji: 2017-10-03 16:52:13
Data złożenia artykułu: 2017-05-03 22:44:10


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1077
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Adam Niewiadomski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.