Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Zasada pierwszeństwa w prawie Unii Europejskiej. Wybrane problemy
Streszczenie w języku polskim
Zasada pierwszeństwa (prymatu) oznacza pierwszeństwo stosowania prawa unijnego przed prawem krajowym państw członkowskich. Zasada ta w tzw. ujęciu unijnym dotyczy wszystkich przepisów krajowych państw członkowskich, niezależnie od ich miejsca w hierarchii źródeł prawa, w tym przepisów konstytucyjnych. Takie ujęcie, oznaczające w istocie bezwarunkowy prymat prawa europejskiego nad prawem krajowym, nie znalazło potwierdzenia w orzecznictwie większości trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich. Wobec tego Trybunał Sprawiedliwości UE, dostrzegając konieczność podjęcia „konstruktywnego dialogu” z sądami państw członkowskich, wypracował pewne techniki pozwalające na współistnienie unijnych i krajowych rozwiązań prawnych. W szczególności w swoim najnowszym orzecznictwie Trybunał uznał ochronę tożsamości narodowej państw członkowskich za przesłankę uzasadniającą ograniczenie zakresu stosowania zasady pierwszeństwa. Tym samym Trybunał pozwolił, by wymóg ochrony tożsamości narodowej uczynił z dotychczas absolutnej zasady prymatu zasadę względną, która dopuszcza w pewnych sytuacjach możliwość powołania się przez państwa członkowskie na ich wartości konstytucyjne w celu odstąpienia od pierwszeństwa stosowania prawa UE.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Barcz J., Zasada pierwszeństwa prawa wspólnotowego w świetle postanowień Konstytucji RP z 1997 r., „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2004, nr 2.
Biernat S., Prawo Unii Europejskiej a Konstytucja RP i prawo polskie – kilka refleksji, „Państwo i Prawo” 2004, nr 11.
Czapliński W., Prawo wspólnotowe a prawo wewnętrzne w praktyce sądów konstytucyjnych państw członkowskich (wybrane zagadnienia), „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2004, nr 2.
Działocha K., Podstawy prounijnej wykładni Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 2004, nr 11.
Kowalik-Bańczyk K., Tożsamość narodowa – dopuszczalny wyjątek od zasady prymatu?, [w:] Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkowskich, red. S. Dudzik, N. Półtorak, Warszawa 2013.
Kustra A., Sądy konstytucyjne a ochrona tożsamości narodowej i konstytucyjnej państw członkowskich Unii Europejskiej, [w:] Prawo Unii Europejskiej a prawo konstytucyjne państw członkowskich, red. S. Dudzik, N. Półtorak, Warszawa 2013.
Kwiecień R., Zgodność traktatu akcesyjnego z konstytucją, „Europejski Przegląd Sądowy” 2005, nr 10.
Winczorek P., Konstytucja RP a prawo wspólnotowe, „Państwo i Prawo” 2004, nr 11.
Wróbel A., Prymat prawa wspólnotowego nad konstytucją? Rozmowa z prezesem Trybunału Konstytucyjnego prof. Markiem Safjanem, „Europejski Przegląd Sądowy” 2006, nr 4.
Wróbel A., Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, Kraków 2005.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2005 r. w sprawie K 18/04 (traktat akcesyjny), OTK-A 2005, nr 5, poz. 49 (Dz.U. z 2005 r., nr 86, poz. 744).
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie K 32/09 (traktat z Lizbony), OTK-A 2010, nr 9, poz. 108 (Dz.U. z 2010 r., nr 229, poz. 1506).
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 listopada 2011 r. w sprawie SK 45/09 (wyłączenie udziału dłużnika przed sądem I instancji w postępowaniu o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu państwa członkowskiego UE), OTK-A 2011, nr 9, poz. 97 (Dz.U. z 2011 r., nr 254, poz. 1530).
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 5 lutego 1963 r. w sprawie 26/62 NV Algemene Transport – en Expeditie Onderneming van Gend & Loos przeciwko Nederlandse administratie der belastingen, [1963], ECR 1.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 15 lipca 1964 r. w sprawie 6/64 F. Costa przeciwko ENEL, [1964], ECR 585.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1970 r. w sprawie 11/70 Internationale Handelsgesellschaft mbH przeciwko Einfuhr- und Vorratsstelle für Getreide und Futtermittel, [1970], ECR 1125.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 9 marca 1978 r. w sprawie 106/77 Amministrazione delle Finanse dello Stato przeciwko Simmenthal SpA, [1978], ECR 629.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 20 lutego 1979 r. w sprawie 120/78 REWE Zentral AG przeciwko Bundesmonopolwervaltung (Cassis de Dijon), [1979], ECR 649.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 30 września 2003 r. w sprawie C-224/01 Gerhard Köbler przeciwko Republice Austrii, [2003], ECR I-10239.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 14 października 2004 r. w sprawie C-36/02 Omega Spielhallen- und Automatenaufstellungs-GmbH przeciwko Oberbürgermeisterin der Bundesstadt Bonn., [2004], ECR I-9609.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie C-314/08 Krzysztof Filipiak przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Poznaniu, [2009], ECR I-11049.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie C-208/09 Ilonka Sayn-Wittgenstein przeciwko Landeshauptmann von Wien, [2010], ECR I-13693.
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 maja 2011 r. w sprawie C-391/09 Malgožata Runevič Vardyn, Łukasz Paweł Wardyn przeciwko Vilniaus miesto savivaldybės administracija, Lietuvos Respublikos teisingumo ministerija, Valstybinė lietuvių kalbos komisija, Vilniaus miesto savivaldybės administracijos Teisės departamento Civilinės metrikacijos skyrius, [2011], ECR I-13787.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2016.25.1.47
Data publikacji: 2016-04-11 22:04:26
Data złożenia artykułu: 2015-11-09 20:30:52
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2016 Edyta Całka
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.