Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Spotkanie na rozstajach. Studium porównawcze węgierskiego i fińskiego systemu środków ochrony prawnej w prawie administracyjnym
Streszczenie w języku polskim
W każdym systemie prawnym można znaleźć mechanizmy odpowiedzi na ewentualne naruszenia prawa wynikające z działalności administracji publicznej. Klasycznym aspektem tego zagadnienia jest tworzenie różnych procedur ochrony prawnej przeciwko decyzjom administracyjnym. Środki ochrony prawnej można podzielić na dwa główne rodzaje: środki ochrony prawnej o charakterze wewnętrznym oraz kontrolę sądową aktów administracyjnych. Chociaż zasadniczy cel tych procedur jest taki sam, różnią się one pod względem funkcji czy skutku. Poszukiwanie właściwej równowagi między nimi może przysparzać trudności i przynosić różne odpowiedzi. Aby to wykazać i zarysować pewne podstawowe kwestie dotyczące konstrukcji systemu środków ochrony prawnej, w artykule podano dwa podstawowe przykłady takich różnic: Węgry i Finlandię. Regulacje dotyczące systemów środków ochrony prawnej obu państw w różny sposób podchodzą do roli środków o charakterze wewnętrznym i do kontroli sądowej oraz do uprawnień sędziów do podejmowania rozpoznania sprawy z urzędu, co mocno wiąże się z tą równowagą. Ustawodawcy poszli różnymi drogami – na Węgrzech wewnętrzne środki ochrony prawnej, które wcześniej były stosowane szerzej, zostały stopniowo ograniczone, podczas gdy w Finlandii środki o tym charakterze, które wcześniej stanowiły jedynie wyjątki, stają się coraz bardziej powszechne. W badaniu zastosowano metodę prawnoporównawczą i dogmatycznoprawną, co doprowadziło do prawidłowej kontekstualizacji instrumentów prawnych i umożliwiło wyciągnięcie wniosków dotyczących nie tylko obu systemów środków ochrony prawnej, lecz także podstawowych elementów systemów środków ochrony prawnej jako takich oraz wzajemnych zależności między nimi.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Buijze A., Langbroek P.M., Remac M., Designing Administrative Pre-Trial Proceedings, Utrecht 2013.
Csink L., Varga Zs.A., The Ombudsman, [in:] Hungarian Public Administration and Administrative Law, eds. A. Patyi, Á. Rixer, Passau 2014.
Hoffman I., Balázs I., Administrative Law in the Time of Corona(virus): Resiliency of the Hungarian Administrative Law?, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(1), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.1.103-119.
Hoffman I., Papp M., Varju M., Can EU Law and the Right to Effective Judicial Protection Rescue Judicial Review in Hungary?, “European Public Law” 2023, vol. 29(3), DOI: https://doi.org/10.54648/EURO2023013.
Husa J., Panorama of World’s Legal Systems – Focusing on Finland, [in:] Introduction to Finnish Law and Legal Culture, eds. K. Nuotio, S. Melander, M. Huomo-Kettunen, Helsinki 2012.
Kis K., A közigazgatási jogorvoslati rendszer átalakítása: hangsúlyeltolódások, [in:] Jogászegyleti Értekezések 2022, ed. B. Bodzási, Budapest 2022.
Kovács A., The Curia’s Tasks in the Code of Administrative Court Procedure, “Annales Universitatis Scientiarum Budapestinensis de Rolando Eötvös Nominatae – Sectio Iuridica” 2018, DOI: https://doi.org/10.56749/annales.elteajk.2018.lvii.2.15.
Lavapuro J., Constitutional Review in Finland, [in:] Introduction to Finnish Law and Legal Culture, eds. K. Nuotio, S. Melander, M. Huomo-Kettunen, Helsinki 2012.
Lavapuro J., Ojanen T., Scheinin M., Rights-Based Constitutionalism in Finland and the Development of Pluralist Constitutional Review, “International Journal of Constitutional Law” 2011, vol. 9(2), DOI: https://doi.org/10.1093/icon/mor035.
Mäenpää O., Deference to the Administration in Judicial Review in Finland, [in:] Deference to the Administration in Judicial Review: Comparative Perspectives, ed. G. Zhu, Cham 2019, DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-31539-9_9.
Mäenpää O., The Rule of Law and Administrative Implementation in Finland, [in:] Introduction to Finnish Law and Legal Culture, eds. K. Nuotio, S. Melander, M. Huomo-Kettunen, Helsinki 2012.
Paloniitty T., Kangasmaa S., Securing Scientific Understanding: Expert Judges in Finnish Environmental Administrative Judicial Review, “European Energy and Environmental Law Review” 2018, vol. 27(4), DOI: https://doi.org/10.54648/EELR2018015.
Patyi A., A magyar közigazgatási bíráskodás elmélete és története, Budapest 2019.
Rennert K., Administration, Administrative Jurisdiction and Separation of Powers, “ELTE Law Journal” 2018, no. 1.
Rozsnyai K.F., Current Tendencies of Judicial Review as Reflected in the New Hungarian Code of Administrative Court Procedure, “Central European Public Administration Review” 2019, vol. 17(1), DOI: https://doi.org/10.17573/cepar.2019.1.01.
Rozsnyai K.F., Judicial Review in Hungary: The Turmoil of Organisational Changes Through the Lenses of Procedural Law, “ELTE Law Journal” 2023, no. 1, DOI: https://doi.org/10.54148/ELTELJ.2023.1.95.
Rozsnyai K.F., The Procedural Autonomy of Hungarian Administrative Justice as a Precondition of Effective Judicial Protection, “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(4), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.4.491-503.
Szalai É., A fellebbezési eljárás, [in:] Közigazgatási jog – Általános rész III., ed. M. Fazekas, Budapest 2021.
Szente Z., Conceptualising the Principle of Effective Legal Protection in Administrative Law, [in:] The Principle of Effective Legal Protection in Administrative Law: A European Comparison, eds. Z. Szente, K. Lachmayer, London 2016, DOI: https://doi.org/10.4324/9781315553979-3.
Varga Zs.A., Public Administration and the Prosecution Service, [in:] Hungarian Public Administration and Administrative Law, eds. A. Patyi, Á. Rixer, Passau 2014.
ONLINE SOURCES
Finnish Ministry of the Justice, Government Report on Administration on Justice, 2023, https://julkaisut.valtioneuvosto.fi/bitstream/handle/10024/164658/VN_2023_9.pdf?sequence=4&isAllowed=y (access: 25.11.2023).
Petrétei J., Hatalommegosztás, [in:] Internetes Jogtudományi Enciklopédia, eds. A. Jakab, B. Fekete, 2018, http://ijoten.hu/szocikk/alkotmanyjog-hatalommegosztas (access: 26.8.2024).
LEGAL ACTS
Hungarian law
Act XX of 1949 on the Constitution of the Hungarian Republic.
Act III of 1952 on the Civil Procedure Code.
Act CL of 2016 on the Code of General Administrative Procedure.
Act I of 2017 on the Code of Administrative Court Procedure.
Act CLI of 2017 on the Tax Procedure Code.
Act XXV of 2023 on Complaints and Whistleblowing.
Hungarian Fundamental Law.
Finnish law
Act on Taxation Procedure (1558/1995).
Act on Administrative Judicial Procedure (586/1996).
Act on Administrative Procedure (434/2003).
Act on Social Welfare (1301/2014).
Act on Amendment of the Administrative Procedure (893/2015).
Act on Local Government (410/2015).
Act on Administrative Judicial Procedure (808/2019).
Act on Wellbeing Services Counties (611/2021).
Constitution of Finland.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2024.33.3.133-155
Data publikacji: 2024-09-27 21:28:14
Data złożenia artykułu: 2024-03-02 20:59:05
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Krisztina F. Rozsnyai, Krisztián Kis
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.