Stosowanie regulacji dotyczącej czynności prawnych „z samym sobą” (art. 108 k.c.) do reprezentacji spółek kapitałowych. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2022 r. (III CZP 24/22, LEX nr 3303857)
Streszczenie w języku polskim
Niniejsza glosa stanowi aprobujący komentarz do uchwały z dnia 12 stycznia 2022 r. (III CZP 24/22, LEX nr 3303857), w której Sąd Najwyższy rozstrzygnął istotne z punktu widzenia praktyki obrotu zagadnienie prawne dotyczące możliwości i zakresu stosowania art. 108 k.c. do reprezentacji spółek kapitałowych. Uchwała ta stanowiła odpowiedź na pytanie sformułowane przez Sąd Apelacyjny, które wyłoniło się na gruncie stanu faktycznego sprawy rozstrzyganej przez ten sąd. Prokurent spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podpisał w imieniu tej spółki umowę przelewu wierzytelności w sytuacji, gdy – jako członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będącą drugą stroną tej umowy – udzielił pełnomocnictwa do podpisania umowy cesji w imieniu tej drugiej spółki. Zagadnienie prawne, które w tym stanie faktycznym sformułował Sąd Apelacyjny, sprowadzało się do pytania, czy zawarta we wskazanym wyżej układzie podmiotowym umowa przelewu wierzytelności jest ważna. Sąd Najwyższy słusznie stwierdził, że do umowy przelewu wierzytelności zawartej między dwiema spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością, przy zawarciu której jedną z nich reprezentuje pełnomocnik ustanowiony przez członka jednoosobowego zarządu, który to członek zarządu jest jednocześnie prokurentem samoistnym drugiej spółki, ma zastosowanie art. 108 k.c. w zw. z art. 2 k.s.h.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Drapała P., Czynność prawna „z samym sobą” (art. 108 k.c.), „Państwo i Prawo” 2002, z. 10.
Gawlik B., [w:] System Prawa Cywilnego, t. 1: Część ogólna, red. S. Grzybowski, Wrocław 1985.
Grzybowski S., [w:] System Prawa Cywilnego, t. 1: Część ogólna, red. S. Grzybowski, Wrocław 1974.
Herbet A., [w:] Zobowiązania. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC, t. 1: Komentarz, red. P. Machnikowski, Legalis 2022.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX/el. 2024.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Komentarz do art. 1091, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1: Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Michałowska M., Zastosowanie art. 108 k.c. do działań piastunów organów reprezentacji osób prawnych – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 12.01.2022 r., III CZP 24/22, „Glosa” 2023, nr 4.
Moskwa L., [w:] Prawo spółek handlowych, red. A. Koch, J. Napierała, Warszawa 2011.
Moskwa L., Moskwa P., Komentarz do art. 108, [w:] Kodeks cywilny, t. 1: Komentarz do art. 1–352, red. M. Gutowski, Legalis 2021.
Moskwa L., Moskwa P., Komentarz do art. 1091, [w:] Kodeks cywilny, t. 1: Komentarz. Art. 1–44911, red. M. Gutowski, Legalis 2016.
Pazdan M., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t. 1, Warszawa 2015.
Siemiątkowski T., Prokura w spółkach prawa handlowego, Warszawa 1999.
Smyk M., Pełnomocnictwo według kodeksu cywilnego, Warszawa 2010.
Sobolewski P., Wybrańczyk D., Komentarz do art. 108, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. W. Borysiak, Warszawa 2023.
Strugała R., Komentarz do art. 108, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2023.
Szwaja J., Komentarz do art. 1091 k.c., [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Pozakodeksowe prawo handlowe, t. 5: Komentarz, Warszawa 2005.
Wolak G., O czynnościach prawnych „z samym sobą” (art. 108 k.c.), „Krakowski Przegląd Notarialny” 2021, nr 21.
AKTY PRAWNE
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. 2023, poz. 1610, ze zm.).
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. 2024, poz. 18, ze zm.).
Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018, poz. 3).
ORZECZNICTWO
Orzeczenie SN z dnia 15 grudnia 1959 r., 2 CR 737/59, LEX nr 1633939.
Postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2016 r., II CSK 231/14, LEX nr 2009501.
Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 14 września 2007 r., III CZP 31/07, OSNC 2008, nr 2, poz. 14.
Uchwała składu połączonych Izb: Cywilnej, Karnej oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z dnia 23 stycznia 2020 r., BSA I-4110-1/20, OSNKW 2020, nr 2, poz. 7.
Wyrok SN z dnia 9 marca 1993 r., I CR 3/93, OSNC 1993, nr 9, poz. 165.
Wyrok SN z dnia 23 marca 1999 r., II CKN 24/98, OSNC 1999, nr 11, poz. 187.
Wyrok SN z dnia 10 listopada 2005 r., V CK 332/05, LEX nr 558619.
Wyrok SN z dnia 5 grudnia 2007 r., I CNP 41/07, OSNC-ZD 2008, nr 3, poz. 92.
Wyrok SN z dnia 24 kwietnia 2018 r., V CSK 425/17, LEX nr 2500433.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2025.34.1.319-329
Data publikacji: 2025-05-23 14:03:25
Data złożenia artykułu: 2024-02-08 16:15:16
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Małgorzata Dumkiewicz

Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.