Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Transgraniczny Obszar Funkcjonalny jako instrument organizacyjno-prawny polsko-litewskiej współpracy transgranicznej
Streszczenie w języku polskim
Rozwój współpracy transgranicznej w Unii Europejskiej wymaga doskonalenia instrumentów organizacyjno-prawnych wspierających współpracę władz lokalnych i regionalnych sąsiadujących obszarów przygranicznych. Jednym z takich instrumentów może być Transgraniczny Obszar Funkcjonalny (TOF). Autorzy artykułu byli realizatorami pionierskiego projektu zleconego przez Komisję Europejską, którego celem było powołanie na pograniczu polsko-litewskim pierwszego w Europie TOF. Obszar ten obejmował dziewięć miast i gmin z powiatów sejneńskiego i suwalskiego w Polsce oraz trzy samorządy litewskie: Łoździeje (lit. Lazdijai), Wyłkowyszki (lit. Vilkaviškis) i Kalwarię (lit. Kalvarija). Celem głównym artykułu jest identyfikacja atrybutów TOF jako instrumentu organizacyjno-prawnego wspierającego rozwój współpracy transgranicznej. Celem dodatkowym jest wskazanie i omówienie kluczowych determinant organizacyjno-prawnych rozwoju TOF na pograniczu polsko-litewskim. Artykuł ma charakter naukowo-badawczy. Scharakteryzowano w nim TOF na tle innych instytucjonalnych form współpracy transgranicznej, omówiono podstawy prawne utworzenia TOF, przedstawiono strukturę organizacyjną i zidentyfikowano kluczowych interesariuszy. Brak definicji prawnej TOF utrudnia, ale nie uniemożliwia stosowania tego instrumentu we współpracy transgranicznej. Znaczenie powiązań funkcjonalnych w relacjach transgranicznych w Unii jest na tyle istotne, że wskazana jest realizacja dalszych badań dotyczących instytucjonalizacji współpracy w ramach transgranicznych obszarów funkcjonalnych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Banaszkiewicz A., Traktaty i najważniejsze umowy międzynarodowe zawarte przez Polskę z Republiką Litewską w latach 1991–2011, “Wschodnioznawstwo” 2013, vol. 7.
Basboga K., The Role of Open Borders and Cross-Border Cooperation in Regional Growth across Europe, “Regional Studies, Regional Science” 2020, vol. 7(1), DOI: https://doi.org/10.1080/21681376.2020.1842800.
CEMAT, Functional Areas in Member States of the Council of Europe, Preparatory Study for the 17th Session of the Council of Europe Conference of Ministers Responsible for Spatial Planning (CEMAT), Ministerul Dezvoltarii Regionale, Administratiei Publice si Fondurilor Europene, Bucharest 2017.
Davidov D., Chekalina T., Cross-Border Cooperation as a Mechanism of Regional Marketing in the Baltic Region, “Baltic Region” 2020, vol. 2.
Faliński S., Współpraca międzynarodowa polskich miast i gmin, Warszawa 2019.
Jakubowski A., Trykacz K., Studzieniecki T., Skibiński J., Identifying Cross-Border Functional Areas: Conceptual Background and Empirical Findings from Polish Borderlands, “European Planning Studies” 2022, vol. 30(12), DOI: https://doi.org/10.1080/09654313.2021.1958760.
Kaucic J., Sohn C., Mapping the Cross-Border Cooperation ‘Galaxy’: An Exploration of Scalar Arrangements in Europe, “European Planning Studies” 2022, vol. 30(12), DOI: https://doi.org/10.1080/09654313.2021.1923667.
Knippschild R., Schmotz A., Border Regions as Disturbed Functional Areas: Analyses on Cross-Border Interrelations and Quality of Life along the German-Polish Border, “Journal of Borderlands Studies” 2018, vol. 33(3), DOI: https://doi.org/10.1080/08865655.2016.1195703.
Kraś J., Reforma administracji publicznej w III RP – od koncepcji do realizacji, “Resovia Sacra” 2005, vol. 12.
Kraujutaityte L., Riekasius R., Burbulyte-Tsiskarishvili G., Territorial Decentralization in Lithuania: A Missing Continuum, “Social Research” 2014, no. 1(34).
Krzymuski M., The EGTC as a Legal Solution of Institutionalisation of Cross-Border Cooperation, [in:] 15 Years of the EGTCs: Lessons Learnt and Future Perspectives, ed. G. Ocskay, Budapest 2020.
Kurowska-Pysz J., Jakubowski A., Spiriajevas E., Studzieniecki T., Identification of Key Elements for Creating the Touristic Cross-Border Functional Area at the Lithuanian-Polish Border, Brussels 2021.
Kurowska-Pysz J., Szczepańska-Woszczyna K., Štverková, H., Kašík, J., The Catalysts of Cross-Border Cooperation Development in Euroregions, “Polish Journal of Management Studies” 2018, vol. 18(1), DOI: https://doi.org/10.17512/pjms.2018.18.1.14.
Ładysz J., Delimitacja transgranicznych obszarów funkcjonalnych, Wrocław 2021.
Ładysz J., Spójność terytorialna Unii Europejskiej a transgraniczny rozwój zintegrowany, “Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2014, vol. 339, DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2014.339.06.
Miknys R., Litwa a Polska na przestrzeni wieków, “Krakowskie Pismo Kresowe” 2021, vol. 3.
Ministry of Regional Development, National Spatial Development Concept 2030, Warsaw 2011.
Miszczuk A., Jakubowski A., Evolution of the European Union Cohesion Policy Towards Border Regions, [in:] Cohesion Policy and Development of the European Union’s Regions in the Perspective of 2020, ed. J.A. Kukuła, Lublin 2015.
Modzelewski W.T., Dwie dekady stosunków Polski z Litwą – wymiar polityczny, “Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2012, vol. 3.
Molak M.W., Soukopová J., Can Institutionalization Be Considered a Trap in Defining Functional Cross-Border Areas? Coopetition and Local Public Services in Borderlands, “NISPAcee Journal of Public Administration and Policy” 2022, vol. 15(2), DOI: https://doi.org/10.2478/nispa-2022-0016.
Perkmann M., Cross-Border Regions in Europe: Significance and Drivers of Regional Cross-Border Co-Operation, “European Urban and Regional Studies” 2003, vol. 10(2), DOI: https://doi.org/10.1177/0969776403010002004.
Perkowski M., Współpraca transgraniczna. Aspekty prawno-ekonomiczne, Białystok 2010.
Popescu G., The Conflicting Logics of Cross-Border Reterritorialization: Geopolitics of Euroregions in Eastern Europe, “Political Geography” 2008, vol. 27.
Prytula K., Kalat Y., Directions of Cross-Border Cooperation Intensification in the Framework of the Euroregion ‘Upper Prut’: Ukrainian-Romanian Borderlands, “Eurolimes” 2016, vol. 21.
Saparniene D., Lazauskienė A., Mejere O., Juknevičienė V., Local Self-Government in Lithuania, [in:] Local Self-Government in Europe, eds. B. Brezovnik, I. Hoffman, J. Kostrubiec, Maribor 2021.
Scott J.W., The European Groupings of Territorial Cooperation as a Process of Europeanisation, [in:] 15 Years of the EGTCs: Lessons Learnt and Future Perspectives, ed. G. Ocskay, Budapest 2020.
Sousa L.D., Understanding European Cross-Border Cooperation: A Framework for Analysis, “Journal of European Integration” 2013, vol. 35(6), DOI: https://doi.org/10.1080/07036337.2012.711827.
Studzieniecki T., Euroregions – New Potential Destinations, “Tourism Review” 2005, vol. 60(4).
Studzieniecki T., The Determinants of EGTC Development in Poland, “Optimum. Economic Studies” 2016, vol. 3(5).
Studzieniecki T., Jakubowski A., Meyer B., Transnational Tourist Destination Management: A Case Study of the Baltic Sea Region, “Baltic Region” 2020, vol. 12(3).
Terlouw K., Border Surfers and Euroregions: Unplanned Cross-Border Behaviour and Planned Territorial Structures of Cross-Border Governance, “Planning Practice and Research” 2012, vol. 27(3), DOI: https://doi.org/10.1080/02697459.2012.670939.
Urząd Miasta Sejny, Raport: Nowe kierunki współpracy polsko-litewskiej, Sejny 2018.
Wong Villanueva J.L., Kidokoro T., Seta F., Cross-Border Integration, Cooperation and Governance: A Systems Approach for Evaluating “Good” Governance in Cross-Border Regions, “Journal of Borderlands Studies” 2022, vol. 37(5), DOI: https://doi.org/10.1080/08865655.2020.1855227.
Zabielska I., Cooperation, Partnership and Integration in the Cross-Border Area: The Role of Borders and Cross-Border Cooperation, “Ekonomia i Prawo – Economics and Law” 2020, vol. 19(3), DOI: https://doi.org/10.12775/EiP.2020.038.
LEGAL ACTS
Act of 19 July 1994 on the administrative units of the territory of the Republic of Lithuania and their boundaries (State Gazette 1994, no. 601183).
Act of 5 June 1998 on county self-government (Journal of Laws 1998, no. 91, item 578).
Act of 5 June 1998 on voivodeship self-government (Journal of Laws 1998, no. 91, item 579).
Act of 24 July 1998 on the introduction of a basic three-stage territorial division of the state (Journal of Laws 1998, no. 96, item 603).
Act of 15 September 2000 on the rules of accession of local government units to international associations of local and regional communities (Journal of Laws 2000, no. 91, item 1009).
Agreement between the Government of the Republic of Poland and the Government of the Republic of Lithuania on border crossings, signed in Warsaw on 12 August 1992 (Gazette of the Government of the Republic of Poland 2003, no. 37, item 552).
Agreement between the Government of the Republic of Poland and the Government of the Republic of Lithuania on cross-border cooperation signed in Vilnius on 16 September 1995.
Agreement on the creation of a touristic Cross-Border Functional Area “Jatvingia – the land of the Yotvingians” in the Polish-Lithuanian border region.
Charter for European Border and Cross-Border Regions.
Decision of European Commission on INTERREG Programme Lithuania-Poland 2021–2027 (CCI 2021TC16RFCB030).
Draft resolution of the Puńsk Commune Council of 29 November 2022 on the accession of the Puńsk Commune to the European Grouping of Territorial Cooperation entitled “Polish-Lithuanian Cross-Border Functional Area” with limited liability.
European Charter of Local Self-Government, ETS No. 122.
European Outline Convention on Transfrontier Co-operation between Territorial Communities or Authorities, ETS No. 106.
Opinion of the Commission for Territorial Cohesion Policy and EU Budget: Recommendations for the successful design of regional development strategies beyond 2020, COTER-VI/052.
Opinion of the European Committee of the Regions on European Regional Development Fund and Cohesion Fund, COR 2018/03594.
Protocol No. 3 to the European Outline Convention on Transfrontier Co-operation between Territorial Communities or Authorities concerning Euroregional Co-operation Groupings (ECGs), CETS No. 206.
Regulation (EC) No. 1082/2006 of the European Parliament and of the Council of 5 July 2006 on a European grouping of territorial cooperation (OJ L 210/19, 31.7.2006).
Resolution No. XXXVII/480/06 of the Sejmik of the Podlaskie Voivodeship of 10 April 2006 on the Priorities of Foreign Cooperation of the Podlaskie Voivodeship.
Statute of the Polish-Lithuanian Intergovernmental Commission for Cross-border Cooperation signed in Wigry on 22 June 1996.
Treaty between the Republic of Poland and the Republic of Lithuania on friendly relations and good neighbourly cooperation, signed in Vilnius on 26 April 1994 (Journal of Laws 1995, no. 15, item 71).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2024.33.1.279-299
Data publikacji: 2024-03-28 13:58:13
Data złożenia artykułu: 2023-08-02 12:54:38
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Tomasz Studzieniecki, Andrzej Jakubowski, Joanna Kurowska-Pysz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.