Kwestia agrarna w polskim parlamentaryzmie

Beata Jeżyńska

Streszczenie w języku polskim


Kwestia agrarna jako pojęcie języka prawniczego ma swoje źródła w innych naukach, przede wszystkim w socjologii, ekonomii i politologii, gdzie historycznie jest definiowana jako rozdźwięk między wymaganiami rozwijającego się życia a istniejącymi stosunkami, które przestały odpowiadać pojawiającym się potrzebom. Na przestrzeni lat treść kwestii agrarnej w Polsce ewoluowała, utrzymując jednak w centrum uwagi procesy industrializacji rolnictwa. Ostatnie lata dokonały gruntownej zmiany w interpretacji kwestii agrarnej. Jej treść współcześnie kształtują trzy zasadnicze czynniki: równowaga agroekosystemów oraz dostęp do zasobów rolnych; bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności; procesy globalizacyjne oraz ruchy społeczne, w których realizowana jest idea partycypacji producentów rolnych i ludności wiejskiej w społecznej gospodarce rynkowej. Każdy ze wskazanych aspektów jest wyzwaniem dla współczesnego parlamentaryzmu.


Słowa kluczowe


kwestia agrarna; zasób rolny; bezpieczeństwo żywnościowe; bezpieczeństwo żywności; globalizacja; partycypacja społeczna

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


LITERATURE

Bednarek M., Przemiany własności w Polsce. Podstawowe koncepcje i konstrukcje normatywne, Kraków 1994.

Burch D., Lawrence G., Towards a Third Food Regime: Behind the Transformation, “Agriculture and Humans Values” 2009, vol. 26(4), DOI: https://doi.org/10.1007/s10460-009-9219-4.

Busch L.M., Lacy W.B., Food Security in the United States, Boulder–London 1984.

Czyżewski A., Kułyk P., Kwestia agrarna od Aleksandra Czajanowa i Władysława Grabskiego po jej współczesne ujęcie, “Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” 2015, vol. 102(1).

FAO, The Strategic Framework for FAO 2000–2015, Rome 1999.

FAO, Food Security, “Policy Brief” 2006, vol. 2.

Friedmann H., Feeding the Empire: The Pathologies of Globalized Agriculture, “The Socialist Register” 2005, vol. 41.

Furuseth O.J., Pierce J.T., Agricultural Land in an Urban Society, Washington 1982.

Gołębiewski J., Dostosowania rolnictwa w Polsce do zmian w łańcuchu żywnościowym w latach 2000–2015, [in:] Współczesna kwestia agrarna, ed. P. Litwiniuk, Warszawa 2016.

Grabski W., Materiały w sprawie włościańskiej, vol. 3: Studia nad systemem polskiej polityki agrarnej, Kraków 1919.

Holt-Gimenez E., Shattuck A., Food Crises, Food Regimes and Food Movements: Rumblings of Reform or Tides of Transformation?, “Journal of Peasant Studies” 2011, vol. 38(1), DOI: https://doi.org/10.1080/03066150.2010.538578.

Jakubowski W., Sulowski S., Historyczny rozwój państw, [in:] Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, vol. 1, part 2: Teoria, instytucje i procesy. Polityczna organizacja społeczeństwa, eds. K.A. Wojtaszczyk, S. Sulowski, W. Jakubowski, Warszawa 2018.

Jeżyńska B., Król M.A., Izby rolnicze w modelu społecznej gospodarki rynkowej, Lublin–Łódź 2021.

Kowalczyk S., Globalizacja, agrobiznes i produkcja żywności, [in:] Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji, ed. S. Kowalczyk, Warszawa 2009.

Król M.A., Rola gospodarstw rodzinnych w prawnej ochronie zasobów środowiska i różnorodności biologicznej, [in:] Prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego w Polsce i innych państwach Unii Europejskiej, ed. P. Litwiniuk, Warszawa 2015.

Król M.A., Niewiadomski A., Rodzinne gospodarstwa rolne w systemie prawnym ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju, [in:] Ekonomiczne i prawne mechanizmy wspierania i ochrony rolnictwa rodzinnego, ed. M. Podstawka, Warszawa 2015.

Kruk H., Krzyżanowski J.T., Kwasek M., Obiedzińska A., Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Bezpieczeństwo żywnościowe i różnorodność biologiczna w rolnictwie, Warszawa 2017.

Krzewicki L., Kwestia rolna. Przełom w produkcji środków spożywczych w drugiej połowie XIX w., Warszawa 1967.

Leśkiewicz K., Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności – aspekty prawne, “Przegląd Prawa Rolnego” 2012, vol. 1.

Małysz J., Bezpieczeństwo żywnościowe strategiczną potrzebą ludzkości, Warszawa 2008.

Małysz J., Bezpieczeństwo żywnościowe – wokół rozumienia kategorii bezpieczeństwa, [in:] Wokół trudnych problemów globalnego rozwoju obszarów wiejskich, gospodarki żywnościowej i rolnictwa, eds. K. Duczkowska-Małysz, A. Szymecka, Warszawa 2009.

Małysz J., Ekonomiczna interpretacja bezpieczeństwa żywnościowego, [in:] Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji, ed. S. Kowalczyk, Warszawa 2009.

McMichael P., A Food Regime Analysis of the ‘World Food Crisis’, “Agriculture and Human Values” 2009, vol. 26, DOI: https://doi.org/10.1007/s10460-009-9218-5.

McMichael P., Food Regimes and Agrarian Questions, Fernwood 2013.

Meyer T., Hinchman L., The Theory of Social Democracy, Cambridge 2007.

Miłkowski S., Agraryzm jako forma przebudowy ustroju społecznego, Kraków 1934.

Nawrotek E., Prawne aspekty ochrony rolnych zasobów naturalnych przed gatunkami inwazyjnymi (unpublished typescript).

Nesme T., Doré T., Leenhardt D., Pellerin S., Agriculture et ressources naturelles: de quoi parlons-nous?, “Agronomie, Environnement & Sociétés” 2016, vol. 6(1).

Pastuszko R., Dostęp do zasobu gruntów rolnych w procesach globalizacji. Zagadnienia prawne, Lublin 2019.

Pessel R., Nieruchomości Skarbu Państwa, Warszawa 2010.

Schiek D., Economic and Social Integration: The Challenge for EU Constitutional Law, London 2012, DOI: https://doi.org/10.4337/9781781005170.

Senat – izba samorządowa?, “Biuro Studiów i Analiz Senatu” 1994, vol. 7a.

Sześciło D. (ed.), Polska samorządów. Silna demokracja, skuteczne państwo, Warszawa 2019.

Szydło M., [in:] Konstytucja RP, vol. 1: Komentarz do art. 1–86, eds. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.

Szydło M., Gender Equality on the Boards of EU Companies: Between Economic Efficiency, Fundamental Rights and Democratic Legitimisation of Economic Governance, “European Law Journal” 2015, vol. 21(1), DOI: https://doi.org/10.1111/eulj.12074.

Szymczak W., Znaczenie wartości w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego, [in:] Społeczeństwo obywatelskie, ed. E. Balawajder, Lublin 2007.

Thrupp L.A., Linking Agricultural Biodiversity and Food Security: The Valuable Role of Agrobiodiversity for Sustainable Agriculture, “International Affairs” 2000, vol. 76(2), DOI: https://doi.org/10.1111/1468-2346.00133.

Wilkin J., Polska wieś 2025, Warszawa 2005.

Wilkin J., Współczesna kwestia agrarna, Warszawa 1986.

Winczorek P., Nauka o państwie, Warszawa 2011.

Woś A., Identyfikacja priorytetów w modernizacji sektora rolno-spożywczego w Polsce, Warszawa 1998.

Zegar J.S., Kwestia agrarna w Polsce, Warszawa 2018.

ONLINE SOURCES

European Group on Ethics in Science and New Technologies to the European Commission, Ethics of Modern Developments in Agriculture Technologies, Brussels, 17.12.2008, https://www.um.edu.mt/library/oar/bitstream/123456789/94737/1/Ethics_of_modern_developments_in_agricultural_technologies_2008.pdf (access: 10.12.2022).

FAO, Agricultural Biodiversity, Multifunctional Character of Agriculture and Land Conference. Background Papers, http://www.fao.org/mfcal/pdf/bp_1_agb.pdf (access: 10.12.2020).

FAO, Building on Gender, Agrobiodiversity and Local Knowledge, http://www.fao.org/tempref/docrep/fao/007/y5609e/y5609e00.pdf (access: 10.12.2020).

FAO, The Right to Food: Voluntary Guidelines to Support the Progressive Realization of the Right to Adequate Food in the Context of National Food Security, Rome 2005, https://www.fao.org/3/y7937e/y7937e.pdf (access: 10.12.2022).

Program debat Dialog Miasto–Wieś, https://dialogmiastowies.pl/program (access: 1.3.2022).

World Population Prospects, https://population.un.org/wpp (access: 16.4.2020).

LEGAL ACTS

Act of 21 March 1991 on maritime areas of the Republic of Poland and maritime administration (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 2135, as amended).

Act of 6 July 2001 on preserving the national character of the country’s strategic natural resources (consolidated text, Journal of Laws 2018, item 1235).

Act of 9 June 2011 – Geological and Mining Law (consolidated text, Journal of Laws 2021, item 1420, as amended).

Charter of Fundamental Rights of the European Union (OJ EU C 303/1, 14.12.2007).

Convention (No. 87) concerning freedom of association and protection of the right to organize, adopted in San Francisco on 9 July 1948 (Journal of Laws 1958, no. 29, item 125).

Convention on the protection of human rights and fundamental freedoms done at Rome on 4 November 1950, subsequently amended by Protocols Nos. 3, 5 and 8 and supplemented by Protocol No. 2 (Journal of Laws 1993, no. 61, item 284, as amended).

Convention (No. 141) of the International Labor Organization on the organization of agricultural workers and their role in economic and social development, Geneva, 23 June 1975 (Journal of Laws 1994, no. 22, item 76).

International Convention on the right of association and coalitions of agricultural workers, adopted as a draft on 12 November 1921 in Geneva at the General Conference of the International Labor Organization of the League of Nations (Journal of Laws 1925, no. 54, item 378).

International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights opened for signature in New York on 19 December 1966 (Journal of Laws 1977, no. 38, item 169).

Treaty on the Functioning of the European Union, consolidated version (OJ C 202/1, 7.6.2016).

United Nations Declaration on the rights of peasants and other persons working in rural areas, Resolution adopted by the General Assembly on 17 December 2018, A/RES/73/165.

Universal Declaration of Human Rights adopted and proclaimed by UN General Assembly Resolution 217 A (III) on 10 December 1948, A/811 of 16 December 1984.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2022.31.5.103-119
Data publikacji: 2022-12-30 20:25:43
Data złożenia artykułu: 2022-11-09 12:24:03


Statystyki


Widoczność abstraktów - 611
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Beata Jeżyńska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.