Wykorzystanie dyrektywy jako „tarczy”, a nie jako „miecza” w relacjach horyzontalnych. Czy w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 18 stycznia 2022 r. w sprawie C-261/20 Thelen Technopark Berlin GmbH v MN ta koncepcja w ogóle ma sens?

Streszczenie w języku polskim

Niniejsze opracowanie o charakterze naukowo-badawczym dotyczy jednej z ogólnych zasad prawa Unii Europejskiej, jaką jest reguła bezpośredniego skutku. Publikacja stanowi wkład do trwającej od dawna dyskusji na temat bezpośredniego skutku dyrektyw jako aktów prawa wtórnego Unii Europejskiej. Głównym celem artykułu jest przybliżenie problematyki stosowania przepisów dyrektyw w kontekście stosunków horyzontalnych. Problematyka ta ma fundamentalne znaczenie dla wyjaśnienienia mechanizmów bezpośredniego stosowania dyrektyw, które nie zostały prawidłowo implmentowane do krajowego porządku prawnego. Mimo że we wcześniejszym orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości zasadniczo opowiedział się za odrzuceniem koncepcji bezpośredniego skutku dyrektyw w płaszczyźnie horyzontalnej, przedmiotowe zagadnienie – ze względu na jego złożoność – ponownie było rozpatrywane w jednym z najnowszych postępowań toczących się w trybie prejudycjalnym – sprawie C‑261/20 Thelen Technopark. Odnosząc się do tego wyroku, autorka poddaje analizie możliwość wykorzystania dyrektywy jako „tarczy” w procesie sądowego stosowania prawa w celu eliminacji z podstawy rozstrzygnięcia przepisu prawa krajowego sprzecznego z dyrektywą. W szczególności chodzi o możliwość takiego działania dyrektywy w relacjach horyzontalnych, które sprowadza się do wyłączenia stosowania niezgodnego z nią przepisu prawa krajowego. Problematyka ewentualnego wykorzystania dyrektywy jako „tarczy” jest rozpatrywana również z nieco innej perspektywy, mianowicie z punktu widzenia jednostki i możliwości powołania się przez nią na dyrektywę w postępowaniu krajowym w sytuacji, gdy inna jednostka chce doprowadzić do nałożenia na nią obowiązku przewidzianego przepisami prawa krajowego sprzecznymi z dyrektywą. Problem ten, jak można argumentować, ostatecznie rozstrzyga Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C‑261/20 Thelen Technopark, orzekając, że sąd krajowy rozpoznający spór między jednostkami o roszczenie wywiedzione z przepisu krajowego sprzecznego z dyrektywą nie jest zobowiązany odstąpić od stosowania tego przepisu wyłącznie na podstawie prawa Unii Europejskiej.