Znaczenie grożącej oskarżonemu surowej kary w podejmowaniu decyzji w przedmiocie tymczasowego aresztowania

Streszczenie w języku polskim

Niniejszy artykuł ma charakter naukowy. Zastosowano w nim metodę dogmatyczną. Celem jest ustalenie statusu i funkcji grożącej surowej kary z art. 258 § 2 Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.) w podejmowaniu decyzji w przedmiocie stosowania tymczasowego aresztowania. Kwestia ta jest sporna zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. W tekście zaprezentowano nowy pogląd, że w art. 258 § 2 k.p.k. nie została wyrażona szczególna przesłanka stosowania tymczasowego aresztowania. Przepis ten nie może wyrażać samodzielnego kryterium orzekania o izolacyjnym środku zapobiegawczym. Art. 258 § 2 k.p.k. ma charakter służebny. Wyraża on kryterium pomocnicze służące do ustalenia, czy spełnione zostały przesłanki szczególne stosowania tymczasowego aresztowania z art. 258 § 1 k.p.k. Wnioski zawarte w tekście mają za zadanie ułatwić wykładnię krajowych przepisów dotyczących środków przymusu procesowego oraz ułatwić ich stosowanie w praktyce wymiaru sprawiedliwości. W artykule wskazano na czynniki, które mają znaczenie w czasie oceny, czy grożąca surowa kara aktualizuje obawę ucieczki, ukrycia się lub matactwa procesowego. Za stosowaniem tymczasowego aresztowania może przemawiać m.in. charakter czynu zarzuconego oskarżonemu. W tym kontekście istotne powinno być to, czy potencjalny sprawca stoi pod zarzutem przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia. Nie bez znaczenia jest też jego dotychczasowa postawa w toku postępowania karnego. Może być jednak tak, że grożąca surowa kara może rodzić obawę matactwa nawet w sytuacji, gdy oskarżony, który wiedział o toczącej się sprawie karnej, nie podejmował żadnych bezprawnych działań. Niemniej prawidłowa postawa oskarżonego w toku postępowania karnego często będzie istotną okolicznością przemawiającą przeciwko stosowaniu tymczasowego aresztowania.