Ochrona zwierząt wolno żyjących

Hanna Spasowska-Czarny

Streszczenie w języku polskim


Zwierzęta dzikie funkcjonują w określonych ekosystemach, sprzyjają zachowaniu równowagi biologicznej, a ich prawna ochrona sięga starożytności. Wątpliwości co do charakteru prawnego zwierząt wolno żyjących istniały na długo przed pojawieniem się w polskim prawodawstwie zasady dereifikacji. Judykatura stanęła na stanowisku, że choć zwierzętom nie można odmówić przymiotu dóbr materialnych, nie są one rzeczami. Przyjęcie takiego założenia prowadziło do wniosku, że prawo własności zwierząt nie przysługuje ani państwu, ani żadnemu innemu podmiotowi. Uzasadniano to brakiem możliwości poddania zwierzęcia wolno żyjącego władztwu człowieka. Problematyka prawnej ochrony zwierząt wolno żyjących, stanowiąca część materialnego prawa administracyjnego, uregulowana została w szeregu aktów prawa międzynarodowego, europejskiego i krajowego. Rodzaje i cele ochrony zwierząt wolno żyjących oraz metody ochrony gatunków zagrożonych są zróżnicowane.


Słowa kluczowe


prawna ochrona; zwierzęta wolno żyjące; zwierzęta dzikie; polskie prawodawstwo; dereifikacja; ochrona gatunków zagrożonych

Pełny tekst:

PDF (English) PDF

Bibliografia


LITERATURE

Białocerkiewicz J., Status prawny zwierząt. Prawa zwierząt czy prawna ochrona zwierząt, Toruń 2005.

Bisgould L., Animals and the Law, London 2011.

Bołtromiuk A., Kłodziński M., Polityka rozwoju obszarów cennych przyrodniczo, [in:] Rozwój obszarów wiejskich w Polsce. Diagnozy, strategie, koncepcje polityki, eds. I. Nurzyńska, M. Drygas, Warszawa 2011.

Bronowska K., Ochrona środowiska w prawodawstwie polskim – rys historyczny, “Ochrona Środowiska. Przegląd” 2002, no. 1.

Ciechanowicz J., Aktualne problemy prawa ochrony środowiska w Polsce, “Prawo i Środowisko” 1997, no. 5.

Ciszewska A, Zachowanie terenów cennych przyrodniczo w kształtowaniu struktury krajobrazu na poziomie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, “Problemy Ekologii Krajobrazu” 2008, vol. 21.

Danecka D., Wybrane problemy funkcjonowania parków narodowych w Polsce, “Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2015, no. 3, DOI: https://doi.org/10.12775/PPOS.2015.033.

Dubel K., Przyrodnicze uwarunkowania w planowaniu przestrzennym, Białystok 1998.

Eadie E.N., Understanding Animal Welfare, Berlin–Heidelberg 2012.

Gabriel-Węglowski M., Przestępstwa przeciwko humanitarnej ochronie zwierząt, LEX/el. 2009.

Godlewski S., Vademecum myśliwego, Warszawa 1955.

Goettel M., Sytuacja zwierzęcia w prawie cywilnym, Warszawa 2013.

Grabowska G., Europejskie prawo środowiska, Warszawa 2001.

Gruszecki K., Komentarz do ustawy o ochronie przyrody, Warszawa 2005.

Grzybowski S., [in:] System Prawa Cywilnego, vol. 1: Część ogólna, ed. S. Grzybowski, Wrocław 1985.

Habuda A., Konsekwencje prawne objęcia parku narodowego obszarem Natura 2000, [in:] Prawne aspekty gospodarowania zasobami środowiska. Korzystanie z zasobów środowiska, eds. B. Rakoczy, M. Szalewska, K. Karpus, Toruń 2014.

Habuda A., Wyznaczanie obszarów Natura 2000, [in:] idem, Obszary Natura 2000 w prawie polskim, Warszawa 2013.

Helios J., Jedlecka W., Administracyjnoprawne aspekty ochrony zwierząt, [in:] Aspekty prawne, filozoficzne i religijne ochrony roślin i zwierząt – wybrane zagadnienia, eds. J. Helios, W. Jedlecka, A. Ławniczak, Wrocław 2016.

Helios J., Jedlecka W., Zwierzęta w głównych religiach świata, [in:] Aspekty prawne, filozoficzne i religijne ochrony roślin i zwierząt – wybrane zagadnienia, eds. J. Helios, W. Jedlecka, A. Ławniczak, Wrocław 2016.

Habuda A., Radecki W., Przepisy karne w ustawach o ochronie zwierząt oraz o doświadczeniach na zwierzętach, “Prokuratura i Prawo” 2008, no. 5.

Janik C., Status zwierzęcia w głównych systemach religijnych, [in:] Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne, eds. T. Gardocka, A. Gruszczyńska, Toruń 2012.

Lebowa D., Podstawy prawne funkcjonowania parków krajobrazowych w Polsce, [in:] Administracja publiczna – człowiek a ochrona środowiska. Zagadnienia społeczno-prawne, eds. M. Górski, J. Bucińska, M. Niedziółka, R. Stec, D. Strus, Warszawa 2011.

Listos P., Dylewska M., Gryzińska M., Rys historyczny prawnych aspektów ochrony weterynaryjnej zwierząt w Polsce, “Przegląd Prawa i Administracji” 2017, no. 108, DOI: https://doi.org/10.19195/0137-1134.108.9.

Matecki T., Ochrona zwierząt w Polsce, Warszawa 1949.

Mazur E., Środowisko przyrodnicze. Zagrożenia, ochrona i kształtowanie, Szczecin 2004.

Mikosz R., Prawa do przedmiotów materialnych niebędących rzeczami, [in:] System Prawa Prywatnego, vol. 4: Prawo rzeczowe, ed. E. Gniewek, Warszawa 2007.

Miłkowska J., Status prawny ryb wód śródlądowych a status prawny zwierząt łownych, “Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka” 2008, no. 1.

Mroczkowski S., Frieske A., Prawna ochrona zwierząt wolno żyjących, Warszawa 2017.

Pchałek M., Ochrona gatunkowa w procesie inwestycyjnym, [in:] Wybrane problemy prawa ochrony środowiska, eds. B. Rakoczy, M. Pchałek, Warszawa 2010.

Piątowski J.S., [in:] System prawa cywilnego, ol. 2: Prawo własności i inne prawa rzeczowe, ed. J. Ignatowicz, Wrocław 1977.

Przyborowska-Klimczak A., Ochrona przyrody. Studium prawnomiędzynarodowe, Lublin 2004.

Raba M., Karnoprawna ochrona zwierząt łownych, “Prokuratura i Prawo” 2010, no. 9.

Radecki W., Ochrona prawna parków narodowych przed zagrożeniami zewnętrznymi (na kilku przykładach z Ojcowskiego Parku Narodowego), “Prace i Materiały Muzeum im. Prof. Władysława Szaferaw Prądniku” 2007, no. 17.

Radecki W., Prawo łowieckie. Komentarz, Warszawa 2005.

Radecki W., Ustawy o ochronie zwierząt. Komentarz, Warszawa 2015.

Radecki W., Zarys historii prawnej ochrony przyrody w Polsce, [in:] Prawne formy ochrony przyrody, ed. J. Sommer, Warszawa 1990.

Rudnicki S., [in:] Kodeks cywilny. Komentarz, vol. 1, Warszawa 1972.

Sakowicz E., Znaczenie zwierząt w religiach świata, “Forum Teologiczne” 2005, vol. 6.

Samsonowicz A., Łowiectwo w Polsce Piastów i Jagiellonów, Wrocław 1991.

Skowrońska-Bocian E., Komentarz do Kodeksu cywilnego, Warszawa 2000.

Skrocka J., Szczepański A., Prawo łowieckie. Komentarz, Warszawa 1998.

Smaga Ł., Ochrona humanitarna zwierząt, Białystok 2010.

Sobczak J., Ochrona zwierząt w prawie karnym, [in:] Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne, eds. T. Gardocka, A. Gruszczyńska, Toruń 2012.

Sobieraj K., Administrowanie formami ochrony przyrody, “Roczniki Nauk Prawnych KUL” 2013, vol. 23(4).

Stec R., Tworzenie obwodów łowieckich. Podstawy prawne, “Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2000, no. 10.

Stec S., Prawo wykonywania polowania, “Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1997, no. 10.

Stefaniuk M., Environmental Awareness in Polish Society with Respect to Natural Resources and Their Protection (Overview of Survey Research), “Studia Iuridica Lublinensia” 2021, vol. 30(2), DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2021.30.2.357-379.

Stelmasiak J., Lebowa D., Obszar specjalny w prawie ochrony przyrody – zagadnienia ogólne, [in:] Prawo ochrony przyrody. Stan obecny, problemy, perspektywy, eds. D. Kopeć, N. Ratajczyk, Łódź 2008.

Symonides E., Ochrona przyrody, Warszawa 2008.

Szachułowicz J., Problematyka prawna dzierżawy obwodów łowieckich, “Przegląd Sądowy” 2002, no. 4.

Woleński J., Podmiotowość zwierząt w aspekcie filozoficznym, [in:] Status zwierzęcia. Zagadnienia filozoficzne i prawne, eds. T. Gardocka, A. Gruszczyńska, Toruń 2012.

Wybór dokumentów do nauki prawa międzynarodowego, comp. K. Kocot, K. Wolfke, Wrocław–Warszawa 1978.

Zarosa U., Status moralny zwierząt, Warszawa 2016.

LEGAL ACTS

Act of 18 April 1985 on inland fishing (Journal of Laws 2015, item 652).

Act of 13 October 1995 – Hunting Law (Journal of Laws 2015, item 2168).

Act of 21 August 1997 on the protection of animals (consolidated text, Journal of Laws 2020, item 638).

Act of 27 April 2001 – Environmental Protection Law (Journal of Laws 2019, item 1396).

Act of 22 June 2001 on genetically modified organisms (Journal of Laws 2007, no. 36, item 233, as amended).

Act of 18 December 2003 on health facilities for animals (Journal of Laws 2015, item 1047).

Act of 29 January 2004 on the Veterinary Inspection (Journal of Laws 2015, item 1482).

Act of 11 March 2004 on the protection of animal health and on combating infectious diseases of animals (Journal of Laws 2014, item 29).

Act of 16 April 2004 on the protection of nature (Journal of Laws 2020, item 55, as amended).

Act of 13 April 2007 on preventing and repairing damage to the environment (Journal of Laws 2007, no. 75, item 493, as amended).

Act of 29 June 2007 on the organization of farm animal breeding and reproduction (Journal of Laws 2007, no. 133, item 921).

Act of 19 December 2014 on sea fishing (Journal of Laws 2015, item 222).

Act of 20 July 2017 – Water Law (Journal of Laws 2018, item 2268).

Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997 (Journal of Laws 1997, no. 78, item 483, as amended).

Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora, drawn up in Washington on 3 March 1973 (supplemented with three Appendices) (Journal of Laws 1991, no. 27, item 112).

Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals, signed in Bonn on 23 June 1979 (Journal of Laws 2003, no. 2, item 17).

Convention on the Protection of Forests and Game Birds of 1781.

Council Directive 79/409/EEC of 2 April 1979 on the conservation of wild birds, OJ EU L 103/1, 2.04.1979).

Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora (OJ EU L 206/7, 22.07.1992).

Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment, adopted in Stockholm on 16 June 1972.

Directive 2009/147/EC of the European Parliament and of the Council of 30 November 2009 on the conservation of wild birds (OJ EU L 20/7, 26.01.2010).

Joint Declaration for the Protection of Birds Useful to Agriculture, signed on 19 March 1875 by Austria-Hungary and Italy.

Regulation of the Minister of Environment of 11 March 2005 on the list of game species (Journal of Laws 2005, no. 45, item 433).

Regulation of the Minister of Environment of 16 March 2005 on the establishment of hunting periods for game animals (Journal of Laws 2005, no. 48, item 459).

Regulation of the Minister of Environment of 18 April 2005 on the conditions and mode of issuing permits for game hunting with birds of prey (Journal of Laws 2005, no. 69, item 621).

Regulation of the Minister of Environment of 27 December 2005 on hunting permits (Journal of Laws 2004, no. 264, item 2209).

Regulation of the Minister of Environment of 16 December 2016 on the protection of species (Journal of Laws 2016, item 2183).

Regulation of the Minister of Environment of 1 August 2017 amending the regulation on the establishment of hunting periods for game animals (Journal of Laws 2017, item 1487).

Regulation of the President of the Republic of Poland of 22 March 1928 on the protection of animals (Journal of Laws 1932, no. 42, item 417, as amended).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2021.30.3.173-194
Data publikacji: 2021-09-16 22:46:53
Data złożenia artykułu: 2021-05-04 11:34:53


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1498
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0 PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Hanna Spasowska-Czarny

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.