Prawo jako opowieść. Zagadnienie mitu w interpretacji prawa

Streszczenie w języku polskim

Fakt wpływu rozmaitych mitów na kształt prawa oraz mitologizacja pewnych jego założeń są niepodważalne. W większości wypadków ten proces „mitologizacji” postrzegany jest pejoratywnie – jako prowadzący do ugruntowania bezpodstawnych, irracjonalnych wyobrażeń i zarazem do odrzucenia „nauki” na rzecz „fikcji”. Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie odmiennego podejścia zarówno do samego pojęcia mitu, jak i do mitologizacji prawa poprzez odwołanie się do klasycznego, antycznego rozumienia pojęcia mythos jako fabuły, opowieści. Starogrecki mit pełnił funkcję zbliżoną do prawa, ustanawiał bowiem pewne podstawowe reguły obowiązujące w społeczeństwie. Zaakcentowanie jego strony „fabularnej” wskazuje zaś, że istotny jest nie tyle opis rzeczywistości, ile proces podkreślający relacyjny charakter wspólnoty. Tym samym opowiadanie mitu, podobnie jak odczytywanie normy prawa, stanowi interpretację zdarzenia w świetle obowiązujących zasad i systemów wartości, jest również ciągłym procesem kształtowania społecznej świadomości. Ujęcie prawa jako opowieści powoduje, że ci, którzy je tworzą i stosują, tracą luksus prostego pozostania monteskiuszowskimi „ustami ustawy”, ponieważ mają się troszczyć nie tylko o jego wykonywanie, lecz także o jakość oraz przekonanie obywateli co do jego słuszności. Proponowana forma odczytania prawa jako mitu-opowieści, mitu politycznego polega zatem na poszukiwaniu fabuły, czyli możliwości działania umożliwiającego reagowanie na potrzeby i problemy zmieniającego się świata oraz na rozwój polityczności i edukację obywateli.