Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Od maja do Berezy. Nihilizm prawny w praktyce ustrojowej i prawnej sanacji 1926–1935
Streszczenie w języku polskim
Artykuł stanowi próbę zarysowania przejawów nihilizmu prawnego i ustrojowego, których występowanie autor w pewnym zakresie przypisuje polityce obozu piłsudczykowskiego po 1926 r. Przedmiotem opracowania jest określenie stosunku czołowych działaczy obozu sanacyjnego do praktyki ustrojowej i prawnej, rozumianej na potrzeby niniejszego wywodu jako pewien zbiór działań zarówno contra legem, jak i praeter legem wobec obowiązującego systemu prawnego. Autor analizuje również implikacje braku skonkretyzowanego w sensie formalno-prawnym programu politycznego J. Piłsudskiego na stosunek obozu sanacyjnego do stosowania prawa oraz na bezpieczeństwo prawne. System prawny okazał się być czynnikiem w znacznym stopniu krępującym realizację zamierzeń obozu pomajowego oraz efektywność podejmowanych przez piłsudczyków inicjatyw ustrojowych. Zasadniczym powodem tak częstego sięgania przez obóz pomajowy do działań, którym w pewnej mierze przypisuje się charakter nihilizmu prawnego czy ustrojowego, był brak głębszych zamierzeń ustrojowych zwycięzcy zamachu majowego.
Słowa kluczowe
Bibliografia
LITERATURE
Ajnenkiel A., Polskie konstytucje, Warszawa 1991.
Bosiacki A., Ewolucja myśli polityczno-państwowej Józefa Piłsudskiego oraz jej wpływ na myśl społeczną i dokonania Drugiej Rzeczypospolitej, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2015, vol. 37(2).
Bosiacki A., Między nihilizmem prawnym a socjalistycznym normatywizmem. Z rozważań nad koncepcją prawa państwa stalinowskiego, [in:] O prawie i jego dziejach księgi dwie. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Lityńskiemu w czterdziestopięciolecie pracy naukowej i siedemdziesięciolecie urodzin, vol. 2, Białystok–Katowice 2010.
Bosiacki A., Pomiędzy państwem prawnym a autorytaryzmem. Z polskich rozważań nad poszukiwaniem optymalnego ustroju państwa po odzyskaniu niepodległości w III Rzeczypospolitej, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2017, vol. 38(4), DOI: https://doi.org/10.19195/2300-7249.38.4.7.
Bosiacki A., Utopia, władza, prawo. Doktryna i koncepcje prawne bolszewickiej Rosji 1917–1921, Warszawa 2012.
Car S., Józef Piłsudski a Państwo Polskie, Warszawa 1930.
Car S., Konstytucja 17 marca a polska rzeczywistość, Warszawa 1930.
Chłopecki T., Koncepcje elitaryzmu w myśli Walerego Sławka, [in:] Prace z myśli polityczno-prawnej oraz prawa publicznego, eds. M. Sadowski, P. Szymaniec, Wrocław 2012.
Chojnowski A., BBWR – antypartyjna partia piłsudczyków, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2008, no. 5–6.
Chojnowski A., Piłsudczycy u władzy. Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, Wrocław 1986.
Cywiński Z., Uwagi o nihilizmie prawnym, „Studia Iuridica” 1997, vol. 34.
Friszke A., Wypowiedź w ramach Panelu historyczno-politologicznego, [in:] Polska Partia Socjalistyczna. Szkice, polemiki, wspomnienia. Dlaczego się nie udało?, ed. R. Spałek, Warszawa 2010.
„Gazeta Robotnicza. Organ Polskiej Partii Socjalistycznej Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego” 25.05.1930, no. 120.
Grudzińska A., Koncepcje prawne Aleksandra Mogilnickiego. Prawo i prawnicy, Lublin 2014 (unpublished doctoral dissertation).
Habielski R., Ewolucja prawa prasowego w Drugiej Rzeczypospolitej. Zakres i recepcja, „Studia Medioznawcze” 2013, no. 4.
Jędrzejewicz J., W służbie idei. Fragmenty pamiętnika i pism, Londyn 1972.
Jędrzejewicz W., Józef Piłsudski 1867–1935. Życiorys, Londyn 1996.
Kowalski W., Koncepcje prawne Ignacego Matuszewskiego w okresie II Rzeczypospolitej, „Studia Iuridica” 2016, vol. 66.
Kowalski W., Koncepcje ustrojowo-polityczne izby drugiej obozu piłsudczykowskiego po przewrocie majowym, „Studia Iuridica” 2014, vol. 59.
Kowalski W., Między demokratyzmem a autorytaryzmem – kształtowanie się programu politycznego PPS przed i po maju 1926 roku, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2019, vol. 41(3), DOI: https://doi.org/10.19195/2300-7249.41.3.8.
Kowalski W., Stanowisko Polskiej Partii Socjalistycznej wobec zamachu majowego 1926 roku, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2018, vol. 40(2), DOI: https://doi.org/10.19195/2300-7249.40.2.5.
Kulesza W.T., Koncepcje ideowo-polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1935, Wrocław 1985.
Ławnikowicz G., Idea niezawisłości sędziowskiej w porządku prawnym i myśli prawniczej II Rzeczypospolitej, Toruń 2009.
Majchrowski J., Stanisław Car – polska koncepcja autorytaryzmu, Warszawa 1996.
Makowski W., Rozwiązanie Sejmu, [in:] Zmiana konstytucji. Mowy i oświadczenia Ministra Sprawiedliwości Prof. Wacława Makowskiego, Warszawa 1926.
Makowski W., Wacław Makowski o państwie społecznym, Warszawa 1998.
Makowski W., Wywiad w Nowym Kurierze Polskim, [in:] Zmiana konstytucji. Mowy i oświadczenia Ministra Sprawiedliwości Prof. Wacława Makowskiego, Warszawa 1926.
Matuszewski I., Próby syntez, Warszawa 1937.
Michałowski S., Myśl polityczna Polskiej Partii Socjalistycznej (1918–1939), Lublin 1994.
Mogilnicki A., Niezawisłość sędziów w nowym ustroju sądowym, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1928, no. 10–14.
Mogilnicki A., Wspomnienia adwokata i sędziego, Warszawa 2016.
Paruch W., Między dziedzictwem a współczesnością, czyli o podstawach ideologicznych myśli politycznej obozu piłsudczykowskiego (1926–1939), „Annales UMCS. Sectio K” 1998, vol. 5.
Paruch W., Prawo i bezprawie w myśli politycznej obozu piłsudczykowskiego w latach 1926–1939: między siłą i prawem, czyli idea „pasa neutralnego” w polityce, „Annales UMCS. Sectio K” 1994, vol. 1.
Piasecki A., Tezy konstytucyjne Marszałka Piłsudskiego. Referat wygłoszony w dniu 28 lutego 1931 r. u Marszałka Senatu Władysława Raczkiewicza, Warszawa 1931.
Piłsudski J., Pismo do marszałka Sejmu, zawiadamiające o nieprzyjęciu urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej, [in:] idem, Pisma zbiorowe, vol. 9, Warszawa 1938.
Przemówienie Marszałka Józefa Piłsudskiego do przedstawicieli stronnictw sejmowych 29 maja 1926 r., www.jpilsudski.org/przemowienia-odezwy-rozkazy/1267-przemowienie-marszalka-jozefa-pilsudskiego-do-przedstawicieli-stronnictw-sejmowych-29-maja-1926-r [access: 8.11.2020].
Rogala M., Józef Piłsudski i jego kontakty z prawem, „Palestra” 1998, no. 11–12.
Srokosz J., W stronę silnego państwa. Koncepcje ustrojowe prawników obozu rządzącego w Polsce 1926–1939, Warszawa–Kraków 2013.
Śliwa M., Polska myśl socjalistyczna (1918–1948), Wrocław 1988.
Świtalski K., Diariusz 1919–1935, Warszawa 1992.
LEGAL ACTS
Act of 2 August 1926 Amending and Supplementing the Constitution of the Republic of Poland of 17 March 1921 (Journal of Laws 1926, no. 78, item 442).
Constitutional Act of 23 April 1935 (Journal of Laws 1935, no. 30, item 227).
Regulation of the President of the Republic of Poland of 5 November 1926 on penalties for spreading untrue news and on penalties for insulting authorities and their representatives (Journal of Laws 1926, no. 110, item 640).
Regulation of the President of the Republic of Poland of 10 May 1927 on press law (Journal of Laws 1927, no. 45, item 398).
Regulation of the President of the Republic of Poland of 6 February 1928 – Law on the Common Court System (Journal of Laws 1928, no. 12, item 93).
Regulation of the President of the Republic of Poland of 23 August 1932 amending certain provisions of the law on the Common Court System (Journal of Laws 1932, no. 73, item 661).
Regulation of the President of the Republic of Poland of 17 June 1934 on persons threatening security, peace and public order (Journal of Laws 1934, no. 50, item 473).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2020.29.5.133-147
Data publikacji: 2020-12-31 13:57:47
Data złożenia artykułu: 2020-10-13 20:38:41
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2020 Wawrzyniec Michał Kowalski
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.