Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Ochrona interesu publicznego w prawie planowania przestrzennego Polski i Słowacji – zagrożenia i perspektywy
Streszczenie w języku polskim
Artykuł ma charakter naukowo-badawczy, a jego zasadniczym celem jest próba określenia uwarunkowań ochrony interesu publicznego w polskim i słowackim systemie planowania przestrzennego. Realizacja tego zadania wymagała przede wszystkim zaprezentowania dylematów związanych z uchwyceniem istoty interesu publicznego, z perspektywy nie tylko prawnej, ale również teorii planowania. Stanowiło to punkt wyjścia dla ustalenia, w jakim stopniu obowiązujące w Polsce i Słowacji regulacje prawne normujące sferę kształtowania przestrzeni wpływają na poziom ochrony interesu publicznego w tej dziedzinie. Potrzebę podjęcia tytułowego zagadnienia determinuje szczególnie świadomość, że kształtowanie przestrzeni jest sferą niezwykle konfliktową, nazywaną areną zmagań ludzi o różnych potrzebach, celach i interesach. Mając to na uwadze, założenia związane z artykułem zrealizowano w następujący sposób. W pierwszej kolejności przeanalizowano pojęcie interesu publicznego, związane z nim podejścia oraz jego status w systemie planowania przestrzennego. Następnie dokonano charakterystyki systemów planowania przestrzennego w Polsce i Słowacji. W obu przypadkach zdiagnozowano kluczowe płaszczyzny związane z występowaniem interesu publicznego oraz możliwe problemy i wyzwania. W podsumowaniu przedstawiono wnioski dotyczące pozycji interesu publicznego w systemach planowania przestrzennego obu państw.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
LITERATURE
Alexander E., Planning, Policy and the Public Interest: Planning Regimes and Planners’ Ethics and Practises, “International Planning Studies” 2010, vol. 15(2), DOI: https://doi.org/10.1080/13563475.2010.490670.
Alexy R., Theorie der Grundrechte, Baden-Baden 1985.
Barry B., Political Argument, New York 1990.
Bieda A., Pukanská K., Sala B., Spatial Planning in Localities with Special Historic Values on Examples of Poland and Slovakia, “Geomatics and Environmental Engineering” 2018, vol. 12(1), DOI: https://doi.org/10.7494/geom.2018.12.1.5.
Čič M., Komentár k ústave Slovenskej Republiky, Košice 1997.
Dadashpoor H., Sheydayi A., Defining Public Interest in Planning: A Review, “Journal of Planning Literature” 2021, vol. 36(4), DOI: https://doi.org/10.1177/08854122211018379.
Drzazga D., Systemowe uwarunkowania planowania przestrzennego jako instrument osiągania suspensywnego rozwoju, Łódź 2019, DOI: https://doi.org/10.18778/8142-634-3.
Finka M., Jamečný L., Petríková D., Spatial Planning in Slovak Republic, [in:] Participative Planning in Planning Culture of Slovak Republic and Switzerland, eds. J. Schöffel, M. Finka, V. Ondrejička, Rapperswil 2014.
Flathman R.B., The Public Interest, New York 1966.
Fogel P., Wskaźniki oceny polityki i gospodarki przestrzennej w gminach, “Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN” 2012, no. 250.
Fundowicz S., Decentralizacja administracji publicznej w Polsce, Lublin 2005.
Gans H.J., Commentary, “American Institute of Planning Journal” 1973, vol. 39(3), DOI: https://doi.org/10.1080/01944367308977854.
Grant J., Rethinking the Public Interest as a Planning Concept, “Plan Canada” 2005, vol. 45(2).
Grman J., Verejný záujem ako ústavnoprávny a zákonný predpoklad vyvlastnenia, “Justičná revue” 2011, no. 5.
Grochowska A., Konflikty przestrzenne w planowaniu przestrzennym obszarów metropolitalnych na przykładzie Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego, Wrocław 2016.
Heywood P., Social Justice and Planning for the Public Interest, “Urban Policy and Research” 1990, vol. 8(2), DOI: https://doi.org/10.1080/08111149008551429.
Jabłońska-Bonca J., Problemy ze spójnością prawa i regulacjami pozaprawnymi a siła sprawcza państwa – zarys tematu, “Krytyka Prawa” 2016, vol. 7(1), DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.79.
Jakušová V., Michalovič M., The Current and New Legal Regulations of Spatial Planning in the Legal Conditions of the Slovak Republic with an Emphasis on Spatial Planning Documents and Spatial Planning Documentation, “Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2023, no. 2, DOI: https://doi.org/10.31261/PPGOS.2023.02.04.
Kanárik I., Verejný záujem v právnom štáte, “Právny obzor” 1997, no. 3.
Korczak J., W sprawie rewizji modelu nadzoru ogólnego nad działalnością komunalną, [in:] Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce, eds. B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz, Warszawa–Łódź 2019, DOI: https://doi.org/10.18778/8142-301-4.13.
Kowalewski A., Interes publiczny i przestrzeń – kilka uwag, [in:] Zarządzanie rozwojem współczesnych miast, eds. J. Danielewicz, D. Sikora-Fernandez, Łódź 2019, DOI: https://doi.org/10.18778/8142-504-9.14.
Kuciński K., Geografia ekonomiczna, Kraków 2009.
Lewis G.C., Remarks on the Use and Abuse of Some Political Terms, London 1832.
Marišová E., Hodossy K., Mura L., Construction Legislation – Current and Future in the Legal System of the Slovak Republic, “EU Agrarian Law” 2023, vol. 12(1), DOI: https://doi.org/10.2478/eual-2023-0004.
Markowski T., Funkcjonowanie systemu gospodarki przestrzennej – założenia budowy modelu zintegrowanego planowania i zarządzania rozwojem, [in:] System planowania przestrzennego i jego rola w strategicznym zarządzaniu rozwojem kraju, ed. T. Markowski, P. Żuber, Warszawa 2011.
Markowski T., Teoria sprawiedliwości i interes publiczny jako podstawa budowania regulacyjnego systemu planowania przestrzennego – konceptualizacja problemu, [in:] Badania miejskie i regionalne. Doświadczenia i perspektywy, ed. F. Kuźnik, Warszawa 2013.
Moroni S., The Public Interest, [in:] The Routledge of Planning Theory, eds. M. Gunder, A. Madanipour, V. Watson, London 2018.
Nagy J.A., Planning and the Public Interest: A Critical Review, “Romanian Review of Regional Studies” 2015, vol. 11(2).
Nowak M., Interes publiczny w systemie gospodarki przestrzennej, “Annales UMCS sectio G (Ius)” 2020, vol. 67(1), DOI: https://doi.org/10.17951/g.2020.67.1.39-49.
Nowak M., Mitrea A., Lukstiņa G., Jukneliene D., Jürgenson E., Filepné Kovács K., Ladzianska Z., Maruniak E., Palekha Y., Petrişor A., Põdra K., Przedańska J., Sârbu C., Simeonova V., Valciukiene J., Yanchev P, Blaszke M., Directions of Change in Spatial Planning Systems in Central and Eastern Europe after 1989, “Planning Practice & Research” 2024, vol. 40(1), DOI: https://doi.org/10.1080/02697459.2024.2407229.
Ostrowska A., Niepewność sytuacji prawnej jednostki w sferze stanowienia i obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Lublin 2020.
Parysek J., Lokalna gospodarka przestrzenna w Polsce – prawo i rzeczywistość, [in:] Teoretyczne i praktyczne aspekty prawa gospodarki przestrzennej, eds. W. Ratajczak, M. Szewczyk, J. Weltrowska, Poznań 2017.
Simmie J., Citizens in Conflict, London 1974.
Śleszyński P., Wskaźniki zagospodarowania i ładu przestrzennego w gminach, “Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN” 2013, no. 252.
Śleszyński P., Stępniak M., Mazurek D., Oszacowanie skutków presji inwestycyjnej i nadpodaży gruntów budowlanych w strefie podmiejskiej Warszawy na przykładzie gmin pasma zachodniego, “Przegląd Geograficzny” 2018, vol. 90(2), DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2018.2.2.
Škultéty P., Verejná správa a správne parvo, Bratislava 2008.
Tait M., Planning and the Public Interest: Still a Relevant Concept for Planners?, “Planning Theory” 2016, vol. 15(4), DOI: https://doi.org/10.1177/1473095216660780.
Taylor N., Environmental Issues and the Public Interest, Values and Planning, [in:] Values and Planning, ed. H. Thomas, Aldershot 1994.
Taylor N., Mistaken Interests and the Discourse Model of Planning, “Journal of the American Planning Association” 1998, vol. 64(1), DOI: https://doi.org/10.1080/01944369808975957.
Woźniak M., Interes publiczny jako przesłanka działań organów planistycznych, [in:] Przestrzeń i nieruchomości jako przedmiot prawa administracyjnego. Publiczne prawo rzeczowe, ed. I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2012.
Zdyb M., Prawny interes jednostki w sferze materialnego prawa administracyjnego. Studium teoretyczno-prawne, Lublin 1991.
Žižek S., For They Know Not What They Do: Enjoyment as a Political Factor, New York 2002.
ONLINE SOURCES
Ziemski K.M., Ocena dorobku naukowego dr Anny Ostrowskiej, w tym zwłaszcza monografii pt. „Niepewność sytuacji prawnej jednostki w sferze stanowienia i obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego”, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2020, Poznań 2021, https://www.umcs.pl/pl/postepowania-habilitacyjne,442.htm (access: 26.3.2025).
LEGAL ACTS
Act of 1 September 1992 – Constitution of the Slovak Republic (Journal of Laws 1992/460, no. 92, as amended).
Act of 7 July 1994 – Construction Law (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 725, as amended).
Act of 28 March 2001 on Public Prosecution Service (Journal of Laws 2001/153, as amended).
Act of 27 March 2003 on spatial planning and land development (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 1130, as amended).
Act of 6 November 2003 on the performance of work in public interest (Journal of Laws 2003/552, no. 226, as amended).
Act of 10 May 2018 on the Central Communication Port (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 1747, as amended).
Act of 19 July 2019 on investments in the construction of the Museum of Westerplatte and the War of 1939 – Branch of the Museum of the Second World War in Gdańsk (consolidated text, Journal of Laws 2024, item 100, as amended).
Act of 27 April 2022 on spatial planning (Journal of Laws 2022/200, as amended).
Constitutional Act of 26 May 2004 on the protection of public interest in the exercise of functions by public office holders (Journal of Laws 2004/357, no. 151, as amended).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sil.2025.34.1.213-233
Data publikacji: 2025-05-23 14:03:15
Data złożenia artykułu: 2022-08-31 10:41:30
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2025 Anna Ostrowska, Maciej Jacek Nowak, Juraj Vačok
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.