Скрыть
Показать все
Отправить эту статью по почте Адносіны Польскай падпольнай дзяржавы да прапановы польска-беларускага пагаднення ў перыяд 1941–1944 гг.
Аннотация
Тэмай дадзенага артыкула з’ яўляюцца перамовы, якія праводзіліся паміж Польскай падпольнай дзяржавай і членамі беларускіх палітычных суполак у перыяд 1941–1944 гг. Пасля нападзення Трэцяга рэйха на СССР тэрыторыі, на якіх пражывалі беларусы, трапілі пад нямецкую акупацыю. Гэта паўплывала як на дзейнасць Польскай падпольнай дзяржавы, так і на беларускі нацыянальны рух. Перакананне пра непазбежнае паражэнне Трэцяга рэйха павінна было прывесці да ўсведамлення агульнай мэты. Ці змаглі, аднак, зразумець польскі і беларускі бакі, што знаходзіліся ў тупіку ўзаемных варожасці, недаверу, прадузятасці, пагарды, недаацэньвання? Адказ на гэтае пытанне трэба шукаць у архіўных матэрыялах. Аналіз дакументаў дазволіў нам адназначна сцвердзіць, што Польская падпольная дзяржава не ставілася да беларускага нацыянальнага руху як да сапраўднага партнёра. Яе члены лічылі, што неабходна вярнуць даваенныя межы, што абумоўлівала характар усіх перагавораў з беларускім бокам. Неадпаведна быў ацэнены рэзерв беларускага нацыянальнага руху, які мог сыграць асноўную ролю ў змене палітычнага становішча ў рэгіёне. Нягледзячы на гэта група беларускіх дзеячоў была зацікаўлена пагадненнем з палякамі (Вацлаў Іваноўскі, Ян Станкевіч, Радаслаў Астроўскі) і спрабавала наладзіць зносіны з Польскай падпольнай дзяржавай. Гэтыя кантакты аднак не мелі рэгулярнага характару, праводзіліся на нізкім узроўні і з’ яўляліся хутчэй зборам інфармацыі, чым праблемнай дыскусіяй. Па прычыне такога падыходу загаддзя было вядома, што перамовы скончацца паразай. Узровень кантактаў сведчыў пра тое, што наладзіць польска-беларускія адносіны ў ваенных умовах было выклікам, які перавысіў магчымасці абодвух бакоў, а пасля другой сусветнай вайны паўплываў на лёс абодвух народаў.
Ключевые слова
Полный текст:
PDF (English)Литература
List of sources
AAN – Archiwum Akt Nowych w Warszawie [Polish Central Archives of Modern Records in Warsaw].
DRK – Delegatura Rządu na Kraj, reference codes – 202/II/49, 202/II/71, 202/III/127, 202/III/129, 202/III/130, 202/III/198, 202/XVI/2, 202/XVI/3.
IPMS – Polish Institute and Sikorski Museum in London.
PSP – Papiery Stanisława Paprockiego, reference code – Kol.30/VI/10.
PRM – Prezydium Rady Ministrów, reference code – 106.
MSW – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, reference code – A.9E/113, A9/V/20.
SPP – Polish Underground Movement Study Trust.
MSW–WK – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych – Wydział Krajowy, reference code – 014, 017.
O/VI – Oddział VI Sztabu Naczelnego Wodza, reference code – A.022, A.153, A.251, A.293.
Armia Krajowa w dokumentach 1939–1945. Vol. 3: Kwiecień 1943–lipiec 1944. Tadeusz Pełczyński (ed.). (1990). Wrocław: Ossolineum.
Prawdzic-Szlaski, Janusz. (1989). Nowogródczyzna w walce 1940–1945. Londyn: Oficyna Poetów i Malarzy.
References
Grzybowski, Jerzy. (2010a). Białoruski ruch narodowy a III Rzesza (wrzesień 1939–czerwiec
. Przegląd Historyczny, 1, pp. 53–88.
Grzybowski, Jerzy. (2010b). Polsko-białoruskie próby porozumienia w latach II wojny światowej (w kraju i na emigracji). Echa Przeszłości, 11, pp. 227–247.
Grzybowski, Jerzy. (2011a). Białoruski ruch niepodległościowy wobec Polski i Polaków na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją niemiecką (1941–1944). Dzieje Najnowsze, 1, pp. 77–105.
Grzybowski, Jerzy. (2011b). Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939–1956. Warszawa 2011.
Mazur, Grzegorz. (1987). Biuro Informacji i Propagandy SZP–ZWZ–AK 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Piskunowicz, Henryk. (2005). Polskie podziemie a kwestia białoruska w latach 1941–1944. In: Jan Jerzy Milewski, Anna Pyżewska (eds.). Stosunki polsko-białoruskie w województwie białostockim w latach 1939–1956. Warszawa: IPN.
Romanʹko, Oleg. (2008). Legion pod znakom Pogoni. Belorusskie kollaboracionistskie formirovaniâ v silovyh strukturah nacistskoj Germanii (1941–1945). Simferopolʹ: Antikva. [Романько Олег. (2008). Легион под знаком Погони. Белорусские коллаборационистские формирования в силовых структурах нацистской Германии (1941–1945). Симферополь: Антиква].
Sakaloǔskì, Uladzìmer, Lâhoǔskì, Uladzìmer. (2000). Nâmeččynaj belaruskì nacyânalʹny ruh na pârèdadnì j u peršyâ gady Drugoe Susʹetnae Vajny. Białoruskie Zeszyty Historyczne, 13, pp. 5–20. [Сакалоўскі, Уладзімер, Ляхоўскі, Уладзімер. (2000). Нямеччынай беларускі нацыянальны рух на пярэдадні й у першыя гады Другое Сусьетнае Вайны. Białoruskie Zeszyty Historyczne, 13, pp. 5–20.]
Sâmaška, Âǔgen. (1994). Armìâ Kraëva na Belarusì. Mìnsk: Belaruskae vydaveckae Tavarystva „Hata”. [Сямашка, Яўген. (1994). Армія Краёва на Беларусі. Мінск: Беларускае
выдавецкае Таварыства „Хата”].
Tomaszewski, Longin. (1990). Kronika wileńska 1939–1941. Warszawa: „Pomost”.
Tomaszewski, Longin. (1999). Wileńszczyzna lat wojny i okupacji 1939–1945. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm.
Turonak, Ûry. (2006). Vaclaǔ Ìvanoǔskì ì adradžènne Belarusì. Mìnsk: Medysont. [Туронак, Юры. (2006). Вацлаў Іваноўскі і адраджэнне Беларусі. Мінск: Медысонт].
Turonek, Jerzy. (1983). Kwestia białoruska w polityce obozu londyńskiego (1941–1944). Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej, 19, pp. 137–145.
Turonek, Jerzy. (1989). Białoruś pod okupacją niemiecką. Warszawa–Wrocław: WERS.
Wierzbicki, Marek. (2004). Białorusini polscy w okresie przełomu (1939–1945). Pamięć i Sprawiedliwość, 2, pp. 83–113.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2019.13.115-128
Date of publication: 2019-12-30 00:00:00
Date of submission: 2019-02-21 14:44:55
статистика
показатели
Ссылки
- На текущий момент ссылки отсутствуют.
(c) 2020
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.