Evolutions of Inflectional Forms of Old Belarusian Adjectives (Based on the Grand Duchy of Lithuania Chronicles)

Lilia Citko

Abstract


The article is devoted to the inflectional forms old Belarusian adjectives. As a source of research material, two monuments of the 16th–18th centuries were used, representing the first (the Chronicle of Suprasl) and the last (the Chronicle of Bychowiec) editions of the Chronicles of the Grand Duchy of Lithuania. Chronicle literature reflects the condition of the living language of that period better than religious works subordinated to the canons of Church Slavonic tradition. The aim of the research is the analysis of the development of inflectional forms of adjectives with particular attention to similarities and differences in reference to the Ruthenian condition. Forms of adjectives have been selected and compared to paradigms of the earlier period. It has been established that inflectional system of adjectives took into consideration both the advanced process of phasing-out of non-complex inflexion (nominal) and the promotion of complex inflection (pronominal). Within its framework, old features referring to the Church Slavonic language have been documented, although at the same time, features of the nature of Belarusian innovations have been very clearly marked. Inflectional system of adjectives (especially The Chronicle of Bychowiec) preserved some regional features which indicate references to the south-western Belarusian dialects. These phenomena may help to establish the location of the monument or the place of origin of its author.


Keywords


the Grand Duchy of Lithuania; chronicles; the Old Belarusian language; adjective

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Sources

Supraslʹskaâ letopisʹ. (1980). W: Polnoe sobranie russkih letopisej. Letopisi belorussko-litovskie. Moskva: Izdatelʹstvo Nauka. [Супрасльская летопись. (1980). W: Полное собрание русских летописей. Летописи белорусско-литовские, T. 35 (c. 36–67). Москва: Издательство Наука].

Kronika litewska. (1846). W: Pomniki do dziejów litewskich: pod względem historycznym, dyplomatycznym, geograficznym, statystycznym, obyczajowym, orcheograficznym, itp. zebrane przez Teodora Narbutta. Wilno: Nakładem Rubena Rafałowicza księgarza wileńskiego.

Studies

Ânkoǔskì, Fedar. (1983). Gìstaryčnaâ gramatyka belaruskaj movy. Mìnsk: Vyšèjšaâ škola. [Янкоўскі, Федар. (1983). Гістарычная граматыка беларускай мовы. Мінск: Вышэйшая школа].

Barszczewska, Nina; Jankowiak, Mirosław. (2012). Dialektologia białoruska. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy (SOW).

Blìnava, Èvelìna; Mâcelʹskaâ, Eǔdakìâ. (1980). Belaruskaâ dyâlektalogìâ. Mìnsk: Vyšèjšaâ škola. [Блінава, Эвеліна; Мяцельская, Еўдакія. (1980). Беларуская дыялекталогія. Мінск: Вышэйшая школа].

Borkovskij, Viktor; Kuznecov, Pëtr. (2006). Istoričeskaâ grammatika russkogo âzyka. Moskva: Komkniga. [Борковский, Виктор; Кузнецов, Пётр. (2006). Историческая грамматика русского языка. Москва: КомКнига].

Bulyka, Alâksandr; Žuraǔskì Arkadzìj; Kramko Ìvan; Svâžynskì, Uladzìmìr. (1988). Mova belaruskaj pìsʹmennascì XIV–XVIII stst. Mìnsk: Navuka ì tèhnìka. [Булыка, Аляксандр; Жураўскі Аркадзій; Крамко Іван; Свяжынскі, Уладзімір. (1988). Мова беларускай пісьменнасці XIV–XVIII стст. Мінск: Навука і тэхніка].

Bulyka, Alâksandr; Žuraǔskì Arkadzìj; Kramko Ìvan. (1979). Gìstaryčnaâ marfalogìâ belaruskaj movy. Mìnsk: Navuka ì tèhnìka. [Аляксандр Мікалаевіч; Жураўскі Аркадзій; Крамко Іван. (1979). Гістарычная марфалогія беларускай мовы. Мінск: Навука і тэхніка].

Čamâryckì Vâčaslaǔ (red.). (2015). Letapìsy ì hronìkì Vâlìkaga Knâstva Lìtoǔskaga XV–XVII stst. Mìnsk: Belaruskaâ navuka. [Чамярыцкі Вячаслаў (рэд.). (2015). Летапісы і хронікі Вялікага Княства Літоўскага XV–XVII стст. Мінск: Беларуская навука].

Čamâryckì, Vâčaslaǔ. (1969). Belaruskìâ letapìsy âk pomnìkì lìtaratury. Minsk: Navuka ì tèhnìka. [Чамярыцкі, Вячаслаў. (1969). Беларускія летапісы як помнікі літаратуры. Miнск: Навука і тэхніка].

Citko, Lilia. (2006), „Kronika Bychowca” na tle historii i geografii języka białoruskiego. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Grabowska, Katarzyna. (2020). Język Latopisu supraskiego 1519 r. Fonetyka. Fleksja. Słowotwórstwo. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Jasińska-Socha, Teresa. (1979). System fleksyjny starobiałoruskich zabytków II połowy XVI w. Opowieść o Tristanie, Opowieść o Bowie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Karskij, Evfimij. (1955). Belorusy. Âzyk belorusskogo naroda, vyp. 1. Moskva: Izdatelʹstvo Akademii nauk SSSR. [Карский, Евфимий. (1955). Белорусы. Язык белорусского народа, Вып. 1. Москва: Издательство Академии наук СССР].

Karskij, Evfimij. (1956). Belorusy. Âzyk belorusskogo naroda, vyp. 2. Moskva: Izdatelʹstvo Akademii nauk SSSR. [Карский, Евфимий Федорович. (1956). Белорусы. Язык белорусского народа, вып. 2. Москва: Издательство Академии наук СССР].

Maroz, Valâncìna. (2015). Barkulabaǔskì zbornìk: mova ì tèkst. Mìnsk: Akadèmìâ MUS. [Мароз, Валянціна Канстанцінаўна. (2015). Баркулабаўскі зборнік: мова і тэкст. Мінск: Акадэмія МУС].

Ûrgelevìč, Pëtr. (1974). Kurs sučasnaj belaruskaj movy z gìstaryčnymì kamentaryâmì. Mìnsk: Vyšèjšaâ škola. [Юргелевіч, Пётр. (1974). Курс сучаснай беларускай мовы з гістарычнымі каментарыямі. Мінск: Вышэйшая школа].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2023.17.243-258
Date of publication: 2024-02-01 14:35:56
Date of submission: 2023-09-15 20:19:49


Statistics


Total abstract view - 386
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2024 Lilia Citko

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.