The Belarusian question in the policy of the Polish Government-in-Exile, 1939–1944

Roman Wysocki

Abstract


The paper discusses the Belarusian issue in the policy of the Polish Government-in-Exile and its national agencies in 1939–1944. That period covered the years of the Soviet Union and Nazi German occupation of the north-eastern provinces of the Second Republic of Poland, inhabited by Belarusians. The Belarusian issue sometimes is marginalized, or presented in the shadow of the Ukrainian and Lithuanian questions, despite the fact that was a very important part of the Polish national policy. The World War II did not conducive to creating a model of the Polish-Belarusian relations that would been acceptable to the both sides. The new the Polish-Soviet border in 1944, and overtaking the rule by the communists in Poland made outdating actions of the Polish Government-in-Exile. However the considerations on the Belarusian issue in the policy of the Polish Government-in-Exile was very important contribution to the Polish political thought and the idea of the Polish-Belarusian relations in modern history.


Keywords


Polish Government-in-Exile; Belarusian question; Belarusians; World War II; nationalities policy

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Dokumenty drukowane i wspomnienia

Archiwum Adama Bienia. Akta narodowościowe (1942–1944), oprac. J. Brzeski, A. Roliński, Kraków 2001.

Armia Krajowa w dokumentach, t. 1–3, Wrocław 1990.

Deklaracja porozumienia politycznego czterech stronnictw stanowiących Krajową Reprezentację Polityczną, „Polska Zwycięży” 1943, nr 15.

Deklaracja Rządowa z dnia 24 lutego 1942 r., „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, 9 sierpnia 1943, nr 8.

O co walczy naród polski. Deklaracja Rady Jedności Narodowej, Warszawa 1944.

Odezwa Rządu z dnia 18 grudnia 1939 r. do ogółu społeczeństwa w kraju, „Monitor Polski”, 19 grudnia 1939, nr 277–284.

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1940, red. M. Hułas, Warszawa 2010.

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1941, red. J. Tebinka, Warszawa 2013.

Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 2, 4, oprac. W. Rojek, A. Suchcitz, Kraków 1995, 1998.

Przemówienie Prezesa Rady Ministrów Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Generała Władysława Sikorskiego wygłoszone z rozgłośni polskiej radia w Paryżu do Narodu Polskiego w dniu 1 marca 1940 r., „Monitor Polski”, 9 marca 1940, nr 51–57.

Rukszto Cz., Wspomnienia wileńskie, [w:] Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939–1945. Księga wspomnień, t. 2, Warszawa 1995.

Uchwała Rady Ministrów z dnia 21 lipca 1943 r., „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, 9 sierpnia 1943, nr 8.

Monografie i artykuły

Boćkowski Daniel, Na zawsze razem. Białostocczyzna i Łomżyńskie w polityce radzieckiej w czasie II wojny światowej (IX 1939–VIII 1944), Instytut Historii PAN, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2005.

Ciesielski Stanisław, Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej i problem identyfikacji narodowej, [w:] Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931–1948, red. S. Ciesielski, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2004.

Daniłow Iwan, Nieudobnaja istorija głazami zapadnogo biełorusa, Minsk: Izd. W. Chursik, 2009.

Fertacz Sylwester, Polska myśl słowiańska w okresie drugiej wojny światowej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.

Gnatowski M., Kwestia białoruska w dokumentach Delegatury Rządu i Armii Krajowej przechowywanych w Polsce, „Studia Podlaskie” 2003, t. 13.

Grabowski Waldemar, Polska tajna administracja cywilna 1940–1945, Warszawa: IPN, 2003.

Grzybowski Jerzy, Białoruski ruch niepodległościowy wobec Polski i Polaków na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją niemiecką (1941–1944), „Dzieje Najnowsze” 2011, nr 1.

Grzybowski Jerzy, Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939–1956, Warszawa: Wyd. Bel Studio, 2011.

Piskunowicz Henryk, Polskie podziemie a kwestia białoruska w latach 1941–1944, [w:] Stosunki polsko-białoruskie w województwie białostockim w latach 1939–1956, Warszawa: IPN, 2005.

Ruchniewicz Małgorzata, Stosunki narodowościowe w latach 1939–1948 na obszarze tzw. Zachodniej Białorusi, [w:] Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931–1948, red. Stanisław. Ciesielski, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2004.

Tec Nechama, Daniel w jaskini lwa. Życie Oswalda Rufeisena, Warszawa: Wyd. Nowy Świat, 2008.

Turkowski Romuald, Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej (1939–1945), [w:] Władze RP na obczyźnie podczas II wojny światowej 1939–1945, red. Zbigniew Błażyński, Londyn: Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie, 1994.

Turonek Jerzy, Białoruś pod okupacją niemiecką, Warszawa 1993.

Turonek Jerzy, Kwestia białoruska w polityce obozu londyńskiego (1941–1944) „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej”, t. 19, Polska Akademia Nauk. Instytut Historii, Wrocław-Warszawa-Kraków-Łódź-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983.

Turonek Jerzy, Stosunki polsko-białoruskie w okresie drugiej wojny światowej, „Znak” 1989, nr 6 (409).

Turonek Jerzy, Stosunki polsko-białoruskie w Okręgu Białostockim 1941–1944, [w:] Stosunki polsko-białoruskie w województwie białostockim w latach 1939–1956, red. J. J. Milewski, A. Pyżewska, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2005.

Turonek Jerzy, Wacław Iwanowski i odrodzenie Białorusi, Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”, 1992.

Wierzbicki Marek, Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939–1941, Warszawa: Wyd. Volumen, 2000.

Ермолович Иванович, Жумарь Сергей Владимирович, Огнём и мечом. Хроника польского националистического подполья в Белоруссии (1939–1953 гг.), Minsk: Biełorusskij nauczno--issledowatielskij centr dokumientowiedienija, archieografii i archiwnogo dieła, 1994.

К’яры Б., Штодзённасць за лініяй фронту. Акупацыя, калябарацыя і супрпціў у Белaрусі (1941–1944 г.), Мінск.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2015.9.55
Date of publication: 2016-02-26 08:00:37
Date of submission: 2015-07-07 12:59:21


Statistics


Total abstract view - 1281
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2015 Roman Wysocki

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.