Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Rewolucja lutowa i jej konsekwencje w propagandzie środowisk lewicy niepodległościowej w Królestwie Polskim w 1917 roku
Streszczenie w języku polskim
Jednym z kluczowych wydarzeń z punktu widzenia sprawy polskiej w czasie I wojny światowej była rewolucja lutowa. Znalazło to w 1917 r. odzwierciedlenie między innymi w propagandzie lewicowych partii niepodległościowych z Królestwa Polskiego (Polska Partia Socjalistyczna, Polskie Stronnictwo Ludowe, Partia Niezawisłości Narodowej i inne), dla których głównym autorytetem pozostawał Józef Piłsudski.
Politycy wspomnianych partii twierdzili, że upadek caratu w Rosji był uwarunkowany różnymi czynnikami. Wskazywano tu na takie przede wszystkim kwestie jak: słabość władzy carskiej i klęski wojenne Rosji; braki żywnościowe w miastach; działalność zarówno opozycji liberalnej, jak też ruchu rewolucyjnego w Rosji; a także, zewnętrzna (brytyjska) inspiracja przewrotu.
W propagandzie partii lewicy niepodległościowej poddawano zdecydowanej krytyce rosyjskich liberałów, którzy objęli władzę po przewrocie. Paweł Milukow, Aleksander Guczkow i inni politycy z tego kręgu byli oskarżani o imperialistyczne tendencje. Nadzieje działaczy polskiej niepodległościowej lewicy wiązały się z aktywnością rosyjskich demokratycznych socjalistów, zwłaszcza zaś Aleksandra Kiereńskiego. Powszechne było też przekonanie, że rewolucyjne przeobrażenia zakończą się w Rosji dopiero w momencie zawarcia pokoju.
Latem i jesienią 1917 r. polscy socjaliści i inni lewicowi sympatycy Piłsudskiego z Królestwa Polskiego byli przekonani, że Rosja znajduje się u progu kolejnego przewrotu, a dni rządu Kiereńskiego są już policzone.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Sources
Archiwum Akt Nowych w Warszawie:
Akta Jędrzeja i Zofii Moraczewskich
Polska Partia Socjalistyczna – Frakcja Rewolucyjna
Zbiór druków ulotnych.
Biblioteka Narodowa w Warszawie:
Dokumenty Życia Społecznego.
Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego:
Dokumenty Życia Społecznego.
Press
‘Biuletyn’ 1917
‘Do Czynu!’ 1917
‘Goniec Częstochowski’ 1917
‘Jedność Robotnicza’ 1917
‘Kiliński’ 1917
‘Nowa Gazeta’ 1917
‘Nowiny Socjalistyczne’ 1917
‘Ojczyzna i Postęp. Z Dokumentów Chwili’ 1917
‘Polak’ 1917
‘Robotnik’ 1917
‘Rząd i Wojsko’ 1917
‘Walka’ 1917
‘Wiadomości Robotnicze’ 1917
‘Widnokrąg’ 1917
‘Wyzwolenie’ 1917
‘Ziemia Kielecka’ 1917
Memories, accounts
Hołówko T., Przez dwa fronty, introduction by J. Pisuliński, Rzeszów 2014.
Niedziałkowski M., 1914–1918, in: Księga Jubileuszowa Polskiej Partii Socjalistycznej 1892–1932, editorial committee A. Krieger et al., Warszawa [1933].
Studies
Dufrat J., Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2001.
Garlicka A., Prasa w Królestwie Polskim pod okupacją niemiecką i austriacką (1915–1918), in: Z. Kmiecik et al., Prasa polska w latach 1864–1918, Warszawa 1976.
Holzer J., Polska Partia Socjalistyczna 1917–1919, Warszawa 1962.
Kulczycki L., Druga rewolucja rosyjska, Warszawa 1917.
Lewandowski J., Koncepcje polityczne Wydziału Narodowego Lubelskiego 1915–1917, in: Szkice z dziejów polskiej myśli politycznej, ed. J. Jachymek, A. Koprukowniak, Lublin 1987.
Molenda J., Piłsudczycy a narodowi demokraci 1908–1918, Warszawa 1980.
Molenda J., Polskie Stronnictwo Ludowe w Królestwie Polskim 1915–1918, Warszawa 1980.
Monasterska T., Narodowy Związek Robotniczy 1905–1920, Warszawa 1973.
Nałęcz D., Sen o władzy. Inteligencja wobec niepodległości, Warszawa 1994.
Nowak A., Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku), Kraków 2001.
Pająk J.Z., Centralny Komitet Narodowy w latach 1915–1917, ‘Dzieje Najnowsze’ 1997, 3.
Pająk J.Z., Lewica niepodległościowa na Kielecczyźnie w latach I wojny światowej, ‘Między Wisłą a Pilicą. Studia i materiały historyczne’ 2010, 10.
Pająk J.Z., O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003.
Pająk J.Z., Wydział Narodowy Radomski (1915–1917), ‘Rocznik Świętokrzyski. A Series. Nauki Humanistyczne’ 2005, 29.
Tokarski J., Historie przyszłości. Wizje bolszewizmu w Rosji 1917–1921, Kraków 2012.
Zackiewicz G., Idea odbudowy niepodległego państwa jako monarchii w polskiej debacie politycznej po 5 listopada 1916 roku, in: Lata Wielkiej Wojny. Dojrzewanie do niepodległości 1914–1918, ed. D. Grinberg et al., Białystok 2007.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2019.47.225-243
Data publikacji: 2019-12-13 09:01:47
Data złożenia artykułu: 2018-01-23 12:04:48
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Grzegorz Zackiewicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.