Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Życie towarzyskie Ormian lwowskich od połowy XIX wieku do 1939 roku
Streszczenie w języku polskim
W tekście zostało przedstawione życie towarzyskie Ormian polskich zamieszkujących we Lwowie bądź też związanych z tym miastem koneksjami rodzinnymi w okresie od połowy XIX w. do 1939 r. Ze względu na zachowane materiały źródłowe przedmiotem rozważań były sfery ziemiańskie oraz inteligencja. W pierwszej części autorka podjęła problematykę skomplikowanej kwestii „dziwnej” tożsamości Ormian zamieszkujących na terenach polskich. Wykazała, iż na początku XX w. wykształciła się specyficzna tożsamość Ormian polskich, co można określić łacińską formułą gente Armeni natione Poloni. Ich odmienność od etnicznych Polaków polegała na pamięci o innym pochodzeniu, innym rodzie (gens), a jedynym namacalnym dowodem pozostał obrządek. Następnie omówiła konkretne przykłady życia towarzyskiego, opisując bale karnawałowe, zarówno te organizowane w prywatnych domach, jak i te oficjalne (w tym słynny z okresu międzywojennego na całą Polskę „bal ormiański”), omówiła najbardziej popularne sposoby spędzania wolnego czasu – życie salonowe, organizacje i uczestnictwo w potańcówkach, przedstawieniach teatralnych, koncertach muzycznych imprezach charytatywnych, polowaniach, gonitwach koni; wyjazdy na kuracje oraz wczasy zagraniczne. Dzięki artykułowi możemy poznać zwyczaje i reguły panujące w tym środowisku na przestrzeni omawianego okresu oraz śledzimy proces akulturacji Ormian. Artykuł jest szczególnie cenny dla współczesnej mniejszości ormiańskiej, która jest bardzo aktywna w odkrywaniu i pielęgnowaniu historii swojego narodu. Dzięki niemu członkowie niektórych rodów – zwłaszcza ci odkrywający dopiero swoją „ormiańskość”, mogą również poszerzyć wiedzę o swoich przodkach.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła archiwalne
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne miasta Lwowa (CDIAUL), fond 475, opis 1, sprawa 698.
Wspomnienia, pamiętniki
Chłędowski K., Pamiętniki. Galicja 1843–1880, Wrocław 2006.
Danilewicz A., Ormianie z prawego brzegu Czeremoszu. W okresie wojennym i nieco wcześniej, Kraków 1994.
Jabłonowski L., Pamiętniki, oprac. wstęp i przypisy K. Lewicki, Kraków 1964.
Krzeczunowicz A., Bołszowce. Wspomnienia z dzieciństwa na Kresach, Warszawa 2014.
Krzeczunowicz K., Historia jednego rodu i dwu emigracji, t. 1, Londyn 1973.
Longchamps de Berier B., Ochrzczony na szablach powstańczych… Wspomnienia (1884–1918), Wrocław–Warszawa–Kraków 1983.
Nahlik S.E., Przesiane przez pamięć, t. 1: W rodzinnym gnieździe, Kraków 1987.
Rosco Bogdanowicz M., Wspomnienia, t. 1, oprac. J. Ginter, Kraków 1959.
Tyrowicz M., Wspomnienia o życiu kulturalnym i obyczajowym Lwowa 1918–1939, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
Wasylewski S., Bardzo przyjemne miasto, Poznań 1929.
Opracowania
Agopsowicz M., Kresowe Pokucie. Rzeczpospolita Ormiańska, Łomianki 2014.
Bal ormiański, „Posłaniec św. Grzegorza” 1930, 4, 32–33.
Bal ormiański, „Posłaniec św. Grzegorza” 1931, 5, 44.
Bal ormiański we Lwowie, „Gregoriana” 1936, 1–2.
Bal ormiański we Lwowie, „Gregoriana” 1937, 1–2.
Bara A., Adolf Abrahamowicz, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935.
Biedrzycka A., Kalendarium Lwowa 1918–1939, Kraków 2012.
Chodubski A., Tożsamość kulturowa Armenii w recepcji polskich zesłańców i podróżników XIX i początku XX wieku, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego” 2000, 21/22.
Dancing jesienny, „Posłaniec św. Grzegorza” 1931, 5, 55.
Drąg K., W galicyjskim tyglu etnicznym, narodowym i społecznym (Kajetan Abgarowicz – Abgar Sołtan), Kraków 2012.
Dziedzic T., Stanisław Barącz – zapomniany poeta Młodego Lwowa, w: Modernistyczny Lwów – teksty życia, teksty sztuki, red. E. Paczoska, D.M. Osiński, Warszawa 2009.
Haliczer J., Ormianie w Polsce południowo-wschodniej, „Rocznik Ziem Wschodnich” 1939, 5.
Isakowicz-Zaleski T., Arcybiskup ormiański Izaak Mikołaj Isakowicz „Złotousty”: duszpasterz, społecznik, patriota 1824–1901, Kraków 2001.
Kałwa D., Polska doby rozbiorów i międzywojenna w: Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2004.
Kamińska-Kwak J., Inteligencja województwa lwowskiego w okresie międzywojennym, Rzeszów 2005.
Kierkorowicz E., Polscy potomkowie rodzin ormiańskich, Kraków 2009.
Komisja Naukowo-Literacka i Artystyczna, „Posłaniec św. Grzegorza” 1931, 5, 55.
Korwin Ludwik, Ormiańskie rody szlacheckie, Kraków 1934.
Kościów Z., Kultura muzyczna Ormian polskich, Wołomin 2011.
Kowecka E., W salonie i w kuchni. Opowieść o kulturze materialnej pałaców i dworów polskich w XIX w., Warszawa 1984.
Kronika z 1938 roku „Gregoriana” – jednodniówka z 1938 r. (wydana przez Fundację Dziedzictwa i Kultury Ormian Polskich w 2008 r.).
Kronika: Zbyszko Szymonowicz, „Posłaniec św. Grzegorza” 1933, 7, 72–73.
Król-Mazur R., Działalność polityczna abp. Józefa Teofila Teodorowicza w latach 1888–1923, Kraków 2013.
Król-Mazur R., Polscy Ormianie, Polacy ormiańskiego pochodzenia, Ormianie w Polsce – czyli o dylematach i problematyce integracji środowisk ormiańskich, w: Spis podróżny. Polscy Ormianie, Ormianie w Polsce, red. M. Maciejewska, L. Graczyk, Bydgoszcz 2010.
Król-Mazur R., Z życia salonowego Ormian lwowskich w XIX i XX wieku, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego” 2013, 72/73.
Lam J., Kroniki lwowskie umieszczane w „Gazecie Narodowej” w r. 1868 i 1869 jako przyczynek do historii Galicji, Lwów 1874.
Leist A., Szkice z Gruzji, Warszawa 1885.
Ludwik Korwin L. Ormiańskie rody szlacheckie, Kraków 1934.
Łoziński W., Salon i kobieta (Z estetyki i dziejów życia towarzyskiego), Lwów 1921.
Majka J., Ostatni dzień Lwowa, Kraków 2004.
Mojzesowicz K., Mój Pap Miko, w: Liturgia polskich Ormian, Oborniki Śląskie 2007.
Niewiara A., Wyobrażenia o narodach w pamiętnikach i dziennikach z XVI–XIX wieku, Katowice 2000.
Nikorowicz J., Wspomnienia o wybitnych członkach rodu Nikorowiczów w dziejach Polski, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego” 2008, 52/53.
Orłowicz M., Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Lwów 1919 (reprint Krosno 2008).
Petrus J.T., Archidiecezjalne Muzeum Ormiańskie we Lwowie, w: Ormianie polscy. Odrębność i asymilacja. Przewodnik po wystawie, Kraków 1999.
Pisowicz A., Czy polscy Ormianie mówili po tatarsku?, „Przegląd Tatarski” 2009, 1.
Pisowicz A., Ormianie polscy. Problem świadomości narodowej a kwestia języka, w: Język a tożsamość narodowa. Slavica, red. M. Bobrownicka, Kraków 2000.
Rapsodia armena, „Posłaniec św. Grzegorza” 1933, 7, 72–73.
Rościszewski M., Księga obyczajów towarzyskich, Wrocław 1993.
Smirnow J., Bronisława Wójcik-Keuprulian – muzykolog, działaczka Archidiecezjalnego Związku Ormian we Lwowie, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego” 2006, 46/47.
Sprawozdanie z działalności Zarządu za rok 1932, „Posłaniec św. Grzegorza” 1933, 7, 72–73.
Stopka K., „Nasza polska nacja”. Kształtowanie się patriotyzmu polskiego wśród Ormian w okresie staropolskim, w: Formuły patriotyzmu w Europie Wschodniej i Środkowej. Od nowożytności po współczesność, red. A. Nowak, A.A. Zięba, Kraków 2009.
Stopka K., Ormianie w Polsce dawnej i dzisiejszej, Kraków 2000.
Stopka K., Ormiańskie „sacrum i profanum”, czyli o fundamencie tożsamości kulturowej Ormian polskich, w: Ormianie, red. B. Machul-Telus, Warszawa 2014.
Stopka K., Słowo od redaktora, „Lehahayer. Czasopismo poświęcone dziejom Ormian Polskich” 2010, 1.
Szolginia W., Pudełko lwowskich wspomnień pełne, Wrocław 1994.
Szolginia W., Tamten Lwów, t. 4: My Lwowianie, Wrocław 1993.
Szolginia W., Tamten Lwów, t. 5: Życie miasta, Wrocław 1994.
Szymczyk-Furgał A., Przejaw życia kulturalno-towarzyskiego we Lwowie lat 1918–1939, „Rocznik Wschodni” 2006/2007, 12.
Teodorowicz L., Nieco o heraldyce i rodach Ormian polskich, Lwów 1925.
Uroczystość św. Mikołaja, „Posłaniec św. Grzegorza” 1931, 5, 55.
Wasyl F., Dziwna etniczność. Kształty tożsamości Ormian galicyjskich, „Krakowskie Pismo Kresowe” 2012, 4.
Wasyl F., Gente Armeni Natione Poloni. Tożsamość Ormian galicyjskich w XIX wieku, „Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego” 2015, 80/81.
Wasyl F., Ormianie w przedautonomicznej Galicji. Studium demograficzno-historyczne, Kraków 2015.
Wójcik-Keprulian B., Ormianie w Polsce, Lwów 1933.
Wykaz nadesłanych i złożonych datków pieniężnych na „Bal Ormian” urządzony w dniu 8 lutego 1936, „Gregoriana” 1936, 1–2.
Wynnyczuk J., Knajpy Lwowa, Warszawa 2008.
Wystawa zabytków ormiańskich i muzeum, „Posłaniec św. Grzegorza” 1933, 7, 72–73.
Zięba A.A., Etniczność jako kostium, w: Etniczność – o przemianach społeczeństw narodowych, red. M. Szmej, Kraków 2008.
Z Kołomyi, Ormiańska wieczornica taneczna, „Posłaniec św. Grzegorza” 1931, 5, 44.
Z życia naszego Związku, „Posłaniec św. Grzegorza” 1931, 5, 48–49, 55.
Z życia naszego Związku, „Posłaniec św. Grzegorza” 1932, 6, 56.
Z życia naszego Związku, „Posłaniec św. Grzegorza” 1933, 7, 72–73.
Z życia naszego Związku, „Posłaniec św. Grzegorza” 1934, 8, 80–81.
Z życia naszego Związku, „Posłaniec św. Grzegorza” 1939, 13, 114.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2016.42.183-219
Data publikacji: 2017-03-23 12:35:50
Data złożenia artykułu: 2016-05-15 16:44:25
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2017 Renata Maria Król-Mazur
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.