Stan i perspektywy badań nad funkcjonowaniem oraz dorobkiem izb parlamentarnych Rzeczypospolitej Polskiej i ich namiastek od połowy października 1938 do grudnia 1939 r.

Maciej Wojtacki

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu było przedstawienie obecnego stanu badań nad funkcjonowaniem Sejmu V kadencji (1938–1939) oraz uwarunkowaniami powołania przez prezydenta Władysława Raczkiewicza Rady Narodowej w grudniu 1939 r. W tym celu poruszono najważniejsze uwarunkowania o charakterze polityczno-prawnym, m.in.: kwestie wyborów i kampanii parlamentarnej jesienią 1938 oraz problem zmiany regulaminów obu izb i ordynacji wyborczej na ostatnim posiedzeniu Sejmu II Rzeczpospolitej – 2 września1939 r. Omówiono również główne obszary działalności mniejszości narodowych na forum Sejmu V kadencji (1938–1939) oraz kwestię działalności Sejmu Śląskiego przed wybuchem II wojny światowej. Działania te pozwoliły na przedstawienie postulatów badawczych, tak w zakresie koniecznych badań podstawowych jak i w obszarze analizy pojęć w oparciu o metodę historyczno-prawną, z elementami komparatystyki. W związku z tym podniesiono konieczność przeprowadzenia kwerend tak w krajowych jak i zagranicznych archiwach i bibliotekach (m.in. we Francji, USA i Wielkiej Brytanii) oraz analizy formalnej ostatnich uchwał Sejmu i Senatu we wrześniu 1939 r.

Słowa kluczowe


Sejm; Senat; Rada Narodowa; rząd na uchodźstwie; ustrój polityczny

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Printed sources (Źródła archiwalne)

“Monitor Polski” 1938.

Parlamentaria polskie 1919–2001, htt ps://bs.sejm.gov.pl/F?func=fi le&fi le_name=fi nd-nowe-&local_base=ars01 [access: 12.07.2022].

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1938–1939, Sprawozdania stenografi czne, Warszawa 1938–1939.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej 1938–1939, Druki, Warszawa 1938–1939.

Sprawozdanie Stenografi czne z Posiedzenia Sejmu Śląskiego (1922–1939), https://sbc.org.pl/dlibra/publication/430?language=pl [access: 4.08.2022].

Studies (Opracowania)

Adamczyk A., Bogusław Miedziński (1891 – 1972). Biografia polityczna, Toruń 2001.

Ajnenkiel A., Historia Sejmu polskiego, T. II, cz. 2: II Rzeczpospolita, Warszawa 1989.

Ajnenkiel A., Parlamentaryzm II Rzeczypospolitej, Warszaw 1978.

Ankieta na temat reformy ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1939, nr 1.

Ciągwa J., Funkcja ustawodawcza Sejmu Śląskiego w latach 1922 – 1939, „Czasopismo Prawno – Historyczne” 2002, z. 2.

Ciągwa J., IV Sejm Śląski 1935 – 1939. Zagadnienia wybrane, w: Z historii ustroju i konstytucjonalizmu Polski. Księga Jubileuszowa dedykowana w osiemdziesiątą rocznic urodzin profesora Mariana Kallasa, red. Dariusz Makiłła, Warszawa 2018.

Duraczyński E., Rząd polski na uchodźstwie 1939 – 1945: organizacja, personalia, polityka, Warszawa 1993.

Duraczyński E., Turkowski R., O Polsce na uchodźstwie: Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej 1939 – 1945, Warszawa 1997.

Fałowski J., Parlamentarzyści mniejszości niemieckiej w Drugiej Rzeczypospolitej, Częstochowa 2000.

Hauser P., Przedstawiciele mniejszości niemieckiej w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2015.

Hubner M., Sprawozdanie z konferencji naukowej „Depozyt Niepodległości – Rada Narodowa RP (1939–1991)”, Warszawa, 8 XII 2016, „Dzieje Najnowsze”, R. XLIX, 2017, nr 1.

Komarnicki W., Ustrój państwowy Polski współczesnej. Geneza i system, Wilno 1937.

Komarnicki W., Ustrój państwowy Rzeczypospolitej Polskiej, z. 2, Londyn 1943.

Komarnicki W., Zarys ustroju państwowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923.

Kulisiewicz W., Biblioteka Sejmowa 1919-2009, http://biblioteka.sejm.gov.pl/wp-content/uploads/2015/02/BS_1919_2009.pdf [data dostępu: 15.07.2022].

Kulka G., Komisje prawno – ustrojowe Rady Narodowej RP na emigracji w latach 1939 – 1991, Warszawa 2009.

Mackiewicz – Cat S., Historia Polski od 11 listopada 1918 r. do 17 września 1939 r., Londyn 1985.

Mackiewicz – Cat S., Lata nadziei: (17 września 1939 – 5 lipca 1946), Warszawa 1986.

Małajny R. J., Parlamentaryzm europejski, Warszawa 2019.

Marcoń W., Leksykon posłów Sejmu Śląskiego, Tarnowskie Góry 2019.

Marszałek P.K., Najwyższe władze wojskowe w systemie ustrojowym II Rzeczypospolitej, Wrocław 2011.

Parlamentaryzm w Polsce we współczesnej historiografii, red. Juliusz Bardach, Warszawa 1995.

Paruch W., Myśl polityczna obozu piłsudczykowskiego 1926 – 1939, Lublin 2005.

Paruch W., Organ przedstawicielski w systemie autorytarnym. Obóz piłsudczykowski wobec parlamentaryzmu w okresie międzywojennym, „Polityka i Bezpieczeństwo”, T. 1: 2010.

Pobóg – Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski Okres 1914 – 1939, T. II: cz. II, Gdańsk 1990.

Pobóg – Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski Okres 1939–1945, [T.] 1 Gdańsk 1989.

Rabiański J, Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej podczas II wojny światowej. Wybrane aspekty funkcjonowania, w: Depozyt Niepodległości – Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939–1991), red. Zbigniew Girzyński i Paweł Ziętara, Toruń 2018.

Rudnicki Sz., Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2015.

Rzepecki T i W, Sejm i Senat 1928 – 1933: podręcznik dla wyborców zawierający wyniki wyborów w województwach, okręgach i powiatach, podobizny posłów i senatorów, statystyki i mapy poglądowe, Poznań 1928.

Rzepecki T. i W., Sejm i Senat: podręcznik dla wyborców zawierający wyniki wyborów w powiatach, okręgach, województwach, Poznań 1923.

Rzepecki T., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku: z życiorysami i podobiznami 311-stu posłów, mapa okręgów wyborczych oraz 3-ma tabelami statystycznymi, wykazującymi ilość oddanych głosów i siły stronnictw politycznych, Poznań 1920.

Scriptor (Leon Zieleniewski), Sejm i Senat (1935 – 1940). IV kadencja, Warszawa 1936.

Scriptor (Leon Zieleniewski), Sejm i Senat (1938 – 1943). V kadencja, Warszawa 1939.

Sioma M., Spadkobiercy Piłsudskiego. Parlament i parlamentarzyści piłsudczykowscy w latach 1935-1939, [w:] Józef Piłsudski a parlamentaryzm polski, pod red. nauk. A. Adamczyka, Warszawa – Bełchatów 2009.

Sioma M., Spadkobiercy Piłsudskiego. Parlament i parlamentarzyści piłsudczykowscy w latach 1935 – 1939, [w:] Józef Piłsudski a parlamentaryzm Polski, red. Arkadiusz Adamczyk, Warszawa – Bełchatów 2009.

Szumiło M., Ukraińska reprezentacja parlamentarna w Sejmie i Senacie RP (1928 – 1939), Warszawa 2007.

Tusiński P.A., Postępowanie ustawodawcze w Sejmie i Senacie II Rzeczypospolitej 1918–1939, Radom 2008.

Wynot E. D., Polish politics in transition: the camp of national unity and the struggle for a power 1935 – 1939, Athens 1974.

Zaporowski Z. , Koło Parlamentarne Obozu Zjednoczenia Narodowego w Sejmie V kadencji (1938 – 1939), Lublin 1998, („Res Historica” 4).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.58.71-88
Data publikacji: 2024-12-18 10:04:21
Data złożenia artykułu: 2023-03-29 00:42:48


Statystyki


Widoczność abstraktów - 27
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 11

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2024 Maciej Wojtacki

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.