Hide
Show all
Email this article 
Perception of the Body in the Middle Ages in Light of the Polish Chronicles
Abstract
The aim of this article is to show the perception of a body in the Middle Ages through the prism of Polish chronicles. For this purpose, the Chronicle of Gallus Anonymus, the Polish Chronicle of Wincenty Kadłubek, the Chronicle of Wielkopolska and the Chronicle of Jan of Czarnków were analyzed in terms of occurrence of body references, both quantitative, metaphorical, symbolic and veristic. Although the chronicles are a source of information on mentality of their times, they are subject to the literary conventions used at the time, which needs to be borne in mind when interpreting the obtained data. In the presentation of the results, the division of a body into noble parts (head, heart), non-noble ones (belly, hands, genitals), and filters (eyes, lips and ears) was applied. According to this division, individual elements of the body were discussed and their appearance in chronicles was shown. Studies have shown that the number of body messages in all four chronicles come to 297 mentions. No chronicler, apart from Wincenty Kadłubek, directly explained his attitude to the body. Kadłubek, speaking through his characters, shows body and soul as two integral elements. The political metaphor was noted above all in relation to the head as a metaphor of a ruler or a leader. It should be noted that these studies are an introduction to the research on the perception of the body in Polish Middle Ages.
Keywords
Full Text:
PDFReferences
Printed sources
Anonima tzw. Galla Kronika czyli Dzieje książąt i władców polskich, ed. K. Maleczyński, Pomniki Dziejowe Polski, series 2, vol. 2, Kraków 1953.
Chronica Poloniae Maioris, ed. B. Kürbis, Pomniki Dziejowe Polski, series 2, vol. 8, Warszawa 1970.
Gall Anonim, Kronika Polska, transl. R. Grodecki, ed. M. Plezia, Wrocław–Warszawa–Kraków 2008.
Joannis de Czarnkow Chronicon Polonorum, 1333–1384, ed. J. Szlachtowski, Pomniki Dziejowe Polski, ed. A. Bielowski, vol. 2, Lviv 1872.
John of Salisbury, Policraticus. Of the Frivolities of Courtiers and the Footprints of Philosophers, transl. C. Nederman, Cambridge 1991.
Kosmasa Kronika Czechów, transl. M. Wojciechowska, Warszawa 1968.
Kronika Jan z Czarnkowa, transl. J. Żerbiłło, ed. M.D. Kowalski, Kraków 2001.
Kronika Wielkopolska, transl. K. Abgarowicz, Kraków 2010.
Magistri Vincentii dicta Kadłubek Chronica Polonorum, ed. Plezia, Pomniki Dziejowe Polski, series 2, vol. 11, Kraków 1994.
Mistrz Wincenty (the so-called Kadłubek), Kronika Polska, transl. B. Kürbis, Wrocław 2008.
Studies
A Cultural History of the Human Body in the Middle Ages, ed. L. Kalof, Oxford–New York 2010.
Althoff G., Potęga rytuału. Symbolika władzy w średniowieczu, transl. A. Gadzała, Warszawa 2011.
Banaszkiewicz J., Podanie o Piaście i Popielu: studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi, Warszawa 2010.
Banaszkiewicz J., Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka, Wrocław 2002.
Bieniak J., Jan (Janek) z Czarnkowa. Niedokończona kronika polska z XIV wieku, ‘Studia Źródłoznawcze’ 2009, 47.
Biniaś-Szkopek M., Małżeńska przeszkoda impotencji i oziębłości płciowej w świetle akt poznańskiego konsystorza z XV wieku, ‘Kwartalnik Historyczny’ 2019, 126, 2.
Bochenek K., Dusza jako zasadniczy punkt odniesienia krakowskiej antropologii średniowiecznej, ’ΣΟΦΙA’ 2011, 11.
Bogdanowicz P., Zjazd gnieźnieński w roku 1000, ‘Nasza Przeszłość’ 1962, 16.
Brzozowska-Ciura J., Stosunek do ludzkiego ciała i sekcji zwłok polskich przekazach średniowiecznych, ‘Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie’ 2000, Zeszyty Historyczne 6.
Bubczyk R., Kazimierz Sprawiedliwy – władca idealny Mistrza Wincentego (Chronica Polonorum, LIB.4), ‘Kwartalnik Historyczny’ 2009, 106, 1.
Cabré M., Beatiful Bodies, in: A Cultural History of the Human Body in the Middle Ages, ed. L. Kalof, Oxford–New York 2010.
Chmielewska L., Johannes Althusius: pierwszy teoretyk federalizmu, ‘Doctrina. Studia społeczno-polityczne’ 2012, 9.
Forstner OSB D., Świat symboliki chrześcijańskiej, transl. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Warszawa 1990.
Gender and Difference in the Middle Ages, eds. S. Farmer, C. Braun Pasternack, ‘Medieval Cultures’ 2003, 32.
Gilson É., Thomism. The Philosophy of Thomas Aquinas, transl. R.K Shook, A. Maurer, Toronto 2002.
Grabarczyk T., Na gardle karanie. Kara śmierci w średniowiecznej Polsce, Warszawa 2008.
Graczyk W., Znaczenie Zjazdu Gnieźnieńskiego, ‘Notatki Płockie’ 2000, 45, 1.
Green M.H., Bodily Essences. Bodies as Categories of Difference, in: A Cultural History of the Human Body in the Middle Ages, ed. L. Kalof, Oxford–New York 2010.
Grzeszczak J., Bonifacy VII wobec średniowiecznych zwyczajów grzebalnych. Bulla Destande feritatis i jej interpretacje, ‘Poznańskie Studia Teologiczne’ 2013, 27.
Hartnell J., Medieval Bodies: Life, Death and Art in the Middle Ages, London 2018.
Historia ciała, vol. 1, Od renesansu do oświecenia, ed. G. Vigarello, transl. T. Stróżyński, Gdańsk 2011.
Kantorowicz E.H., Dwa Ciała Króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej, transl. M. Michalski, A. Krawiec, ed. J. Strzelczyk, Warszawa 2007.
Karras R.M., Seksualność w średniowiecznej Europie, transl. A. Bugaj, Warszawa 2012.
Karras R.M., Murrat J., The Sexual Body, in: A Cultural History of the Human Body in the Middle Ages, ed. L. Kalof, Oxford–New York 2010.
King P., Why Isn’t the Mind-Body Problem Medieval?, in: Forming the Mind. Essays on the Internal Senses and the Mind/Body Problem from Avicenna to the Medical Enlightenment, ed. H. Lagerlund, New York 2007.
Konarska K., Niesforne ciało, in: Ciało cielesne, ed. K. Konarska, Wrocław 2011.
Kowalska B., Dwoistość ludzkiego ciała w opisach żywotów świętych, ‘Częstochowskie Teki Historyczne’ 2015, 5.
Krawiec M., Seksualność w średniowiecznej Polsce, Poznań 2000.
Le Goff J., Człowiek średniowiecza, in: Człowiek średniowiecza, ed. J. Le Goff, transl. M. Radożycka-Paoletti, Warszawa–Gdańsk 1996.
Le Goff J., Truong N., Historia ciała w średniowieczu, transl. I. Kania, Warszawa 2006.
Markowski M., Epistemologia a metafizyka św. Tomasza z Akwinu, in: Homo viator. Teksty i studia nad antropologią filozoficzną w średniowieczu, ed. M. Karas, Kraków 2009.
Matczak M., Archeologia ciała, ‘Przegląd Archeologiczny’ 2013, 61.
Mazurczak U.M., Dwie starożytne tradycje rozumienia ciała w sztuce średniowiecznej, ‘Roczniki Humanistyczne’ 2007, 44–45, 3.
Mazurczak U.M., Metafory ciała: głowa-twarz. Na wybranych przykładach malarstwa Duccia i Giotta, ‘Roczniki Humanistyczne’ 2010, 58, 4.
Michałowska T., Średniowiecze, Warszawa 1996.
Nikodem J., Nieskruszony syn marnotrawny: Gall Anonim o dwóch powrotach Zbigniewa do Polski, ‘Studia Periegetica’ 2010, 4.
Ozorowski M., Cele małżeństwa w nauczaniu teologów średniowiecza, ‘Studia Teologiczne’ 2002, 20.
Pac G., Kobiety, asceza i władza nad ciałem w późnym średniowieczu, ‘Przegląd Historyczny’ 2009, 100, 3.
Peklar B., Discussing Medieval Dialogue Between the Soul and the Body Questions of Dualism, ‘Ars & Humanitas’ 2015, 9, 2.
Piech Z., Ikonografia pieczęci Piastów, Kraków 1993.
Pogorzelska M., Cele małżeństwa w doktrynie i w prawie kanonicznym, ‘Studia Teologiczne Nawróćcie się i wierzcie w Ewangelię’ 2014, 32.
Richards J., Sex, Dissidence and Damnation: Minority Groups in the Middle Ages, London–New York 1990.
Rosiński F.M., Antropologia biblijna ciała i cielesności, in: Ciało cielesne, ed. K. Konarska, Wrocław 2011.
Ryszard P., Jan z Salisbury koncepcja filozofii i nauczania, ‘Rozprawy z Dziejów Oświaty’ 1974, 17.
Sauer M.M., Gender in Medieval Culture, London–New Delhi–New York–Sydney 2015.
Saunders C., Voices and Visions: Mind, Body and Affect in Medieval Writing, in: The Edinburgh Companion to the Critical Medical Humanities, eds. A. Whitehead et al., Edinburgh 2016.
Sex and Sexuality in Anglo-Saxon England: Essays in Memory of Daniel Gilmore Calder, eds. C. Pasternack, L.C. Weston, ‘The Review of English Studies’ 2006, 57.
Starnawska M., Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 2008.
Sutowicz A., Elementy formacji zakonnej w klasztorach żeńskich na przykładzie XIV-wiecznych konstytucji norbertanek cyrkarii wrocławskiej. Gest jako element języka »sacrum«, ‘Saeculum Christianum’ 2011, 2.
Śliwiński B., Bezprym pierworodny syn pierwszego króla Polski (986–zima/wiosna 1032), Kraków 2014.
Święcki C.K., Szkic o życiu i twórczości Janka z Czarnkowa, ‘Notatki Płockie’ 2008, 2 (215).
Teterycz-Puzio A., Kobieta w świetle wybranych środkowoeuropejskich źródeł narracyjnych z XI–XIV wieku, ‘Słupskie Studia Historyczne’ 2012, 18.
Tomczyk J., Antropologia filozoficzna i przyrodnicza w poszukiwaniu istoty człowieka, ‘Studia Philosophiae Christianae’ 2008, 39, 1.
Vauchez A., Duchowość średniowiecza, transl. H. Zaremska, Gdańsk 2004.
Warylewski J., Krzyże i kapliczki pokutne (pojednania), jako element średniowiecznej jurysdykcji karnej, ‘Studia Gdańskie’ 2016, 38.
Wiszewski P., Struktura, Fabuła i historia. Wokół opowieści o odzyskaniu wzroku przez Mieszka (Galii Anonymi Cronicae, I, 4), ‘Biuletyn Polskiej Misji Historycznej’ 2009, 9.
Wółkiewicz E., Grube ciało. Społeczne postrzeganie otyłości w średniowieczu, ‘Przegląd Historyczny’ 2009, 100, 3.
Wyrozumski J., Horyzont polityczny Janka z Czarnkowa, ‘Studia Źródłoznawcze’ 1990, 32–33.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2020.49.133-160
Date of publication: 2020-12-21 13:05:28
Date of submission: 2019-01-14 18:51:50
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2020 Edyta Pluta-Saladra
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.