Remarks on estate and political consciousness in the interregnum after Louis of Anjou

Dariusz Adam Wróbel

Abstract


The interregnum after the death of Louis of Anjou (1382-1384) was an important period for the development of the social and political consciousness of active social groups in medieval Poland. The main sources of information on these issues are documents produced during public meetings and discussions. The Chronicle of John of Czarnkow also provides a lot of interesting information. An important component of the social consciousness of that time was the concept of political community (lat. communitas) at the local and national level. They were used to emphasize political unity and attachment to the idea of the common good. The noble landowner communities formed in the second half of the 14th century confederated in 1382, and two years later they also opened up to townspeople. The political community of the Kingdom composed of representatives of the nobility and townspeople turned out to be a short-lived entity, existing until the end of the interregnum. Later it was reduced to nobility.


Keywords


the Interregnum 1382-1384; nobility; townspeople; estate consciousness; political consciousness; political community; landed communities

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Akta Unji Polski z Litwą 1385-1791, wyd. S. Kutrzeba, W. Semkowicz, Kraków 1932.

Codex epistolaris saeculi decimi quinti (1384-1492), t. I, cz. 1, wyd. A. Sokołowski, J. Szujski, Kraków 1876; t. II, wyd. A. Lewicki, Kraków 1891.

Joannis de Czarnkow Chronicon Polonorum. Jana z Czarnkowa Kronika Polska 1333-1384, oprac. J. Szlachtowski, w: Monumenta Poloniae historica, t. II, wyd. A. Bielowski, Lwów 1872.

Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. III, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1892.

Antoniewicz M., De colloquio in Radomsko per regnicolas habito – czyli o wiecu rycerstwa polskiego w Radomsku u zarania wielkiego bezkrólewia, w: Kultura parlamentarna epoki staropolskiej, red. A. Stroynowski, Warszawa 2013.

Biskup M., Rola miast w reprezentacji stanowej Królestwa Polskiego i Prus Krzyżackich w XIV i XV wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1978, 30, 1.

Borek A., Tożsamość średniowiecznego prałata na przykładzie Janka z Czarnkowa, w: Symboliczne i realne podstawy tożsamości społecznej w średniowieczu, red. S. Gawlas, P. Żmudzki, Warszawa 2017.

Choińska-Mika J., Parlamentaryzm koronny za Jagiellonów, w: Europa Jagiellonica 1386-1572. Sztuka, kultura i polityka w Europie Środkowej za panowania Jagiellonów, red. P. Mrozowski, P. Tyszka, P. Węcowski, Warszawa 2015.

Dąbrowski J., Korona Królestwa Polskiego w XIV wieku. Studium z dziejów rozwoju monarchii stanowej, wyd. 2, Kraków 2010.

Dąbrowski J., Ostatnie lata Ludwika Węgierskiego (1370-1382), Kraków 1918.

Frost R., Oksfordzka historia unii polsko-litewskiej, t. 1: Powstanie i rozwój 1385-1569, przeł. T. Fiedorek, Poznań 2018.

Gawlas S., Badania nad społeczeństwem polskim późnego średniowiecza. Aktualne problemy, w: Historia społeczna późnego średniowiecza. Nowe badania, red. idem, Warszawa 2011.

Gawlas S., Król i stany w późnośredniowiecznej Europie Środkowo-Wschodniej wobec modernizacji państwa, w: Król w Polsce XIV i XV wieku, red. A. Marzec, M. Wilamowski, Kraków 2006.

Gawlas S., Świadomość społeczna w polskich badaniach historycznych, „Roczniki Historyczne” 1984, 50.

Geremek B., Życie publiczne i kultura polityczna, w: Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., red. idem, Warszawa 1997.

Iwańczak W., Kultura polityczna szlachty w późnośredniowiecznej Polsce, w: Historia vero testis temporum. Księga jubileuszowa poświęcona Profesorowi Krzysztofowi Baczkowskiemu w 70. rocznicę urodzin, red. J. Smołucha i in., Kraków 2008.

Janicki M. A., „I uszkodziłeś króla i wszytką koronę pospólstwa”. Compromissum w Koszycach w 1419 roku oraz proces Wojciecha Jastrzębca na zjeździe w Łęczycy w 1420 roku w świetle współczesnego łacińsko-polskiego dokumentu Mikołaja Trąby i relacji Jana Długosza, w: Wojciech Jastrzębiec – w służbie monarchii i Kościoła, red. B. Czwojdrak, F. Kiryk, J. Sperka, Katowice 2018.

Jawor G., „Pracowici i szlachetni”. Ślady przenikania kmieci do szlachty w piętnastowiecznych źródłach lubelskich, w: Na pograniczu kultur, języków i tradycji. Prace ofiarowane Profesorowi Ryszardowi Szczygłowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. M. Mądzik, A. A. Witusik, Lublin 2004.

Jawor G., Dzieje jednej kariery chłopskiej w późnośredniowiecznej Polsce. Jakub Łowiesza z Krępca, „Res Historica” 2006, 23.

Kurtyka J., Odrodzone Królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w świetle nowszych badań, Kraków 2001.

Marzec A., Pod rządami nieobecnego monarchy. Królestwo Polskie 1370-1382, wyd. 2, Kraków 2021.

Moszczeńska W., O interpretację Janka z Czarnkowa, „Kwartalnik Historyczny” 1926, 40.

Orzechowski K., „Communitas terrae” w polskich źródłach do końca XIV wieku, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1983, 38, 2.

Piekosiński F., Wiece, sejmiki, sejmu i przywileje ziemskie w Polsce wieków średnich, Kraków 1900.

Samsonowicz H., Problem stanów w Polsce średniowiecznej, „Przegląd Historyczny” 1989, 80, 4.

Samsonowicz H., Wieki XIV-XV: społeczeństwo postulowane, społeczeństwo rzeczywiste, w: Człowiek w społeczeństwie średniowiecznym, red. R. Michałowski, Warszawa 1997.

Słownik staropolski, t. 6, red. S. Urbańczyk, Wrocław etc. 1970-1973.

Sperka J., Władysław książę opolski, wieluński, kujawski, dobrzyński, pan Rusi, palatyn Węgier i namiestnik Polski (1326/1330 – 8 lub 18 maja 1401), wyd. 2, Kraków 2016.

Starzyński M., Krakowska rada miejska w średniowieczu, Kraków 2010.

Szujski J., Uchwały zjazdu w Radomsku dnia 2 marca 1384. Przyczynek do dziejów ustawo-dawstwa polskiego XIV. wieku, w: Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności, Kraków 1874, 1.

Szweda A., Stronnictwo starosty Domarata z Pierzchna w czasie wojny domowej w Wielkopolsce, w: Książęta, urzędnicy, złoczyńcy, red. B. Śliwiński, Gdańsk 1999.

Tęgowski J., Postawa polityczna arcybiskupa gnieźnieńskiego Bodzanty w czasie bezkrólewia po śmierci Ludwika Węgierskiego, w: Genealogia – rola związków rodzinnych i rodowych w życiu publicznym w Polsce średniowiecznej na tle porównawczym, red. A. Radzimiński, J. Wroniszewski, Toruń 1996.

Wróbel D., Na pierwszym planie. Możni i szlachta polska wobec bezkrólewia po śmierci Ludwika Andegaweńskiego, Lublin 2020.

Wróbel D., U zarania polskiego parlamentaryzmu – aktywność protoparlamentarna w okresie bezkrólewia 1382-1384, „Przegląd Sejmowy” 2021, 5(266).

Wyrozumski J., Badania nad społeczeństwem średniowiecznej Polski, w: Pytania o średniowiecze. Potrzeby i perspektywy badawcze polskiej mediewistyki, red. W. Fałkowski, Warszawa 2001.

Wyrozumski J., Horyzont polityczny Janka z Czarnkowa, „Studia Źródłoznawcze” 1990, 32/33.

Wyrozumski J., Miasta w życiu politycznym Polski średniowiecznej, w: Studia nad dziejami miast i mieszczaństwa w średniowieczu, t. 2, red. R. Czaja, J. Tandecki, Toruń 1996.

Elektroniczny Słownik Łaciny Średniowiecznej w Polsce (A-Q) – https://elexicon.scriptores.pl [dostęp: 05.11.2023].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.301-316
Date of publication: 2024-10-22 08:45:05
Date of submission: 2023-12-05 18:55:41


Statistics


Total abstract view - 144
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 63

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2024 Dariusz Wróbel

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.