Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
O deformacji idei, czyli dlaczego warto studiować historię myślenia o Europie Środkowo-Wschodniej
Streszczenie w języku polskim
Jednym z ważniejszych elementów debaty publicznej są znaki, koncepcje i idee, pozostające w związku z koncepcjami dyskutowanymi w przeszłości przez naukowców, myślicieli, filozofów i praktyków. Często, wokół pojedynczej koncepcji narasta wiele znaczeń, co wywołuje nie tylko dyskusje między profesjonalistami, ale powadzi również do istotnych sporów politycznych. Przykładem takiej koncepcji są projekty integracji regionalnej w Europie Środkowo-Wschodniej dyskutowane w Polsce i regionie praktycznie przez cały XX w. Dyskutowano je zarówno w krajach regionu jak i na emigracji. Ten przykład pokazuje dobitnie jak w przeszłości wyglądały dysputy na tematy fundamentalne, jak demokracja, współistnienie narodów, dobre sąsiedztwo, integracja polityczna itp. Ale to pokazuje również jak rozbieżne narracje mogą towarzyszyć różnym tradycjom myślenia o tych kategoriach i jak to jest przyjmowane przez współczesny dyskurs publiczny. Główną kwestią dyskutowaną w tym artykule jest sytuacja w której naukowcy ignorują fakt różnorodności koncepcji i próbują do prowadzić zmiany znaczeń istniejących pojęć i idei. Aktualna dyskusja wokół starych koncepcji integracyjnych pokazuje to znakomicie. Jednym z przykładów, analizowanym szczegółowo w tym artykule, jest książka Marka J. Chodakiewicza pt. ‘Międzymorze’. Autor użył w niej starej i wypracowanej idei, w taki sposób, aby pozbawić ją historycznego kontekstu i nadać zupełnie nowe znaczenie.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Bieliszczuk B., Trójmorze: współpraca na rzecz unijnego i regionalnego rynku gazu, ‘Biuletyn PISM’ 2017, 63.
Chodakiewicz M.J., Międzymorze, Biblioteka Wolności, Warszawa 2017.
Chodakiewicz M.J., Intermarium: the Land Between the Black and Baltic Seas, New Brunswick–London 2013.
Chodakiewicz M.J., Narodowe Siły Zbrojne. „Ząb” przeciw dwu wrogom, Warszawa 1999.
Dlaczego Trójmorze nie jest Międzymorzem? I czego może chcieć od Trumpa?, „Dziennik.pl” 5 VII 2017 r., http://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/553504,trojmorze-co-to-jest-jak-dziala.html [access: 27 XII 2017].
Halecki O., Borderlands of Western Civilisation. A History of East Central Europe, New York 1952.
Halecki O., The Limits and Divisions of European History, London–New York 1950.
Już nie Międzymorze i nie ABC. Szczerski o Trójmorzu i współpracy regionalnej. Rozmowa Zbigniewa Parafianowicza i Michała Potockiego z Krzysztofem Szczerskim, „Dziennik.pl” 6 IX 2016, http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/530239,trojmorze-rosnie-dzieki-wspolpracy-z-rumunia-i-chorwacja.html [access: 27 XII 2017].
Levy J., The Intermarium: Wilson, Madison, & East Central European Federalism, Boca Raton 2006.
Łaptos J., Działalność federalnych klubów Europy Środkowej 1942–1952, in: Z dziejów prób integracji europejskiej od średniowiecza do współczesności, ed. M. Pułaski, Kraków 1995.
Łaptos J., Europa jedna czy dwie? Projekty i koncepcje integracji europejskiej w latach 1944–1950, Kraków 1994.
Łaptos J., Na drodze do federacji środkowoeuropejskiej. Projekty udziału uchodźców politycznych w armii europejskiej (1950–1953), in: Pamięć zbiorowa w procesie integracji Europy, ed. J. Łaptos, Kraków 1996.
Łaptos J., Koncepcje integracji Europy Środkowo-Wschodniej w świetle publikacji „Intermarium”, in: Ku zjednoczonej Europie. Studia nad Europą środkową i południowo- wschodnią w XIX i XX wieku, ed. I. Stawowy-Kawka, W. Rojek, ‘Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne’ 1997, 124.
Łaptos J., L’apport des exilés d’au-delà du rideau de fer à la construction européenne, in: Intégration ou représentation? Les exilés polonais en Belgique et la construction européenne, ed. M. Dumoulin, I. Goddeeris, Louvain-la-Neuve 2005.
Łukasiewicz S., Oskar Halecki jako federalista, in: Oskar Halecki i jego wizja Europy, ed. M. Dąbrowska, vol. 1, Warszawa–Łódź 2012.
Łukasiewicz S., Partia w warunkach emigracji. Dylematy „Polskiego Ruchu Wolnościowego >>Niepodległość i Demokracja<<” 1945–1994, Lublin–Warszawa 2014.
Łukasiewicz S., Trzecia Europa. Polska myśl federalistyczna 1940–1971, Lublin–Warszawa 2010.
Magris C., Dunaj, transl. Joanna Ugniewska i Anna Osmólska-Mętrak, Warszawa 2004.
Okulewicz P., Koncepcja „międzymorza” w myśli i praktyce politycznej obozu Józefa Piłsudskiego w latach 1918–1926, Poznań 2001.
Roider K.A., [a review of M. Chodakiewicz, Intermarium…] ‘Sarmatian Review’, September 2013, http://www.ruf.rice.edu/~sarmatia/913/913roider.pdf [access: 27 XII 2017].
Skrzypek A., W kręgu koncepcji Międzymorza i taktyki balansowania, 1935–1938, in: Historia dyplomacji polskiej, vol. 4: 1918–1939, ed. M. Leczyk et. all, Warszawa 1995.
Stasiuk A., Andruchowycz J., Moja Europa. Dwa eseje o Europie zwanej Środkową, Wołowiec 2000.
Szczerek Z., Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową, Czarne 2016.
Szczerski K., Utopia europejska. Kryzys integracji i polska inicjatywa naprawy, Kraków 2017.
Wandycz P., O federalizmie i emigracji. Reminiscencje o rzeczach istotnych i błahych. Rozmowy przeprowadził Sławomir Łukasiewicz, Lublin 2003.
Wolański M., Europa Środkowo-Wschodnia w myśli politycznej emigracji polskiej 1945–1975, Wrocław 1996.
Wolański M., Kluby federalne na emigracji, ich geneza i programy, ‘Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka’ 1996, 1/3.
Zaniewicz M., Międzymorze czy trójmorze? Słownik koncepcji polskiej polityki wschodniej, „eastbook.eu”, http://www.eastbook.eu/2017/10/11/miedzymorze-czy-trojmorze-slownik-koncepcji-polskiej-polityki-wschodniej/ [access: 27 XII 2017].
Żurawski vel Grajewski P., Baeva Motusic A., Adriatic-Baltic-Black Sea, ed. Kinga Redłowska, Warszawa 2017.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2019.47.313-331
Data publikacji: 2019-12-13 09:01:52
Data złożenia artykułu: 2018-03-01 12:15:56
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Sławomir Łukasiewicz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.