Wartości elity chłopskiej antykomunistycznego podziemia (w świetle zachowanych zapisek memuarystycznych Zdzisława Brońskiego „Uskoka” i Edmunda Edwarda Taraszkiewicza „Żelaznego”)

Streszczenie w języku polskim

Po 1947 r. walkę z komunistycznymi władzami w Polsce prowadzili głównie żołnierze pochodzenia chłopskiego, co jest wyjątkowym zjawiskiem w historii Polski. Taka sytuacja nie miała wcześniej miejsca. W województwie lubelskim walkę podziemną prowadzili Zdzisław Broński „Uskok” i Edmund Edward Taraszkiewicz „Żelazny”. Walczyli od końca wojny aż do śmierci, odpowiednio w 1949 i 1951 r. Ich pamiętniki, przejęte przez organy bezpieczeństwa i opublikowane przez IPN (Instytut Pamięci Narodowej), pozwalają na rekonstrukcję ich systemu wartości, który obejmował takie elementy, jak: ojczyzna i jej wolność, wiara w Boga, honor i rodzina. Wartości te były silnie związane z historią narodową i w pełni zgodne z tradycyjnie rozumianym polskim patriotyzmem. Ponadto wartości instrumentalne, kluczowe dla osiągnięcia wyżej wymienionych priorytetów, obejmowały: odwagę, heroizm, troskę o podwładnych i współpracowników, bezkompromisową postawę i oddanie organizacji. Obaj dowódcy wykazywali również wartości polityczne i społeczne: antyradzieckość, antykomunizm i akceptację demokracji jako systemu społecznego. Biorąc pod uwagę system wartości, który przyjęli i którego przestrzegali, oraz ich zdecydowaną postawę, można ich uznać za część elity walczącej o niepodległość Polski.