Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Początki chrześcijaństwa w Polsce
Streszczenie w języku polskim
Chrzest Mieszka i początki chrystianizacji jego państwa od wielu dziesięcioleci stanowią wyzwanie dla historyków. Wynika to ze skromnych i późnych źródeł oraz konieczności wykorzystania materiałów z badań archeologicznych. Najważniejszym momentem był chrzest w 966 r., który poprzedził sojusz z Czechami i małżeństwo z księżniczką Dobrawą. Następnie książę Polan pozyskał własnego biskupa (968 r.) i rozpoczęła się chrystianizacja jego poddanych. Chrzest i zapoczątkowany dzięki niemu proces chrystianizacji doprowadził nie tylko do zmiany wyznania, ale także do głębokiej, choć stopniowej, przebudowy cywilizacyjnej państwa Piastów.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Anonim tzw. Gall, Kronika czyli dzieje książąt i władców polskich, wyd. K. Maleczyński, Monumenta Poloaniae Historica, s.n., t. 2, Kraków 1952.
Anonim tzw. Gall, Kronika polska, tłum. R. Grodecki, oprac. M. Plezia, Wrocław 1989.
Jan Długosz, Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, ks. 2, Kraków 2009.
Kronika książąt polskich, wyd. Z. Węclewski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 3, Lwów 1878.
Kronika Mierzwy, wyd. A. Bielowski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 2, Lwów 1872.
Kronika polska, wyd. L. Ćwikliński, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 3, Lwów 1878.
Kronika Wielkopolska, tłum. K. Abgarowicz, oprac. B. Kürbis, Kraków 2010.
Kronika Wielkopolska, wyd. B. Kürbis, Monumenta Poloniae Historica n.s, t. 8, Warszawa 1970.
Mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem, Kronika Polska, wyd. and oprac. Marian Plezia, Monumenta Poloniae Historica n.s, t. 11, Kraków 1994.
Rocznik dawny, w: Monumenta Poloniae Historica, s.n., t. V, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Warszawa 1978.
Rocznik kapituły krakowskiej, w: Monumenta Poloniae Historica, s.n., t. 5, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Warszawa 1978.
Rocznik kapituły poznańskiej, w: Monumenta Poloniae Historica, s.n., t. 6, wyd. B. Kürbis, Warszawa 1962.
Rocznik krótki, w: Monumenta Poloniae Historica, s.n., t. 5, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Warszawa 1978.
Rocznik poznański I (starszy), w: Monumenta Poloniae Historica, s.n., t. 6, wyd. B. Kürbis, Warszawa 1962.
Rocznik Sędziwoja, wyd. A. Bielowski, w: Monumenta Poloniae Historica, t. 2, Lwów 1872.
Thietmar, Kronika, wyd., tłum., oprac. M.Z. Jedlicki, Poznań 1953.
Banaszkiewicz J., Kronika Dzierzwy. XIV-wieczne kompendium historii ojczystej, Wrocław 1979.
Bardach J., Historia państwa i prawa Polski, t. 1, do połowy XV wieku, wyd. 2, Warszawa 1964.
Buczek K., Targi i miasta na prawie polskim, Warszawa 1964.
Buko A., 1050-lecie chrześcijaństwa na ziemiach polskich. Państwo Mieszka I i problem wczesnej chrystianizacji Polski w perspektywie badań archeologicznych, „Nauka” 2016, 2.
Buko A., Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia, hipotezy, interpretacje, Warszawa 2011.
Buko A., Świt państwa polskiego, Warszawa 2021.
Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej. Katalog wystawy, red. T. Janiak, D. Stryniak, Gniezno 1998.
Danielewski M., Dzieje polityczne we wczesnym średniowieczu, w: Dzieje Gniezna pierwszej stolicy Polski, red. J. Dobosz, Gniezno 2016.
Dąbrowski J., Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław 1964.
Dobosz J., Between source facts and historiogaphic facts; knowledge abuot the first Bishop of Poland, w: Polonia coepit habere episcopum. The origin of the Poznań bishopric in the light of the latest research, red. J. Dobosz, T. Jurek, Poznań 2019.
Dobosz J., Chrzest Mieszka I w średniowiecznej tradycji dziejopisarskiej, „Przegląd Wielkopolskiˮ 2016, 30, 3.
Dobosz J., Gniezno jako centrum monarchii piastowskiej, w: Studia nad dawną Polską, t. 4, red. T. Sawicki, Gniezno 2015.
Dobosz J., Jan Długosz o początkach państwa i Kościoła polskiego, w: „Powtórka przed…” VI Spotkania z historia dla uczniów szkól ponadgimnazjalnych, red. J. Dobosz, D. Konieczka-Śliwińska, Poznań 2012.
Dobosz J., Miejsce chrztu Mieszka I, „Kronika Miasta Poznania” 2016, 1.
Dobosz J., Monarcha i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku, Poznań 2002.
Dobosz Józef, Początki państwa i Kościoła polskiego w przekazie Roczników Jana Długosza, „Zeszyty Długoszowskie” 2010, 9.
Drelicharz W., Annalistyka małopolska XIII–XV wieku. Kierunki rozwoju wielkich roczników kompilowanych, Kraków 2003.
Dumézil B., Chrześcijańskie korzenie Europy. Konwersja i wolność w królestwach barbarzyńskich od V do VIII wieku, tłum. P. Rak, Kęty 2008.
Gawlas S., O kształt zjednoczonego królestwa. Niemieckie władztwo terytorialne a geneza społecznoustrojowej odrębności Polski, Warszawa 1996.
Gąsiorowski Antoni, Podróże panującego w średniowiecznej Polsce, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1973, 25, 2.
Gieysztor A., Mitologia Słowian, Warszawa 1982.
Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych. Nowe fakty, nowe interpretacje, red. Z. Kurnatowska, Poznań 2001.
Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa–Wrocław [1992]
Jasiński T., O pochodzeniu Galla Anonima, Kraków 2008.
Jasiński T., Początki Polski w nowym świetle, „Naukaˮ 2007, 4.
Jasiński T., The Circumstances of Appointig the First Bishop of Poland, w: Polonia coepit habere episcopum. The origin of the Poznań bishopric in the light of the latest research, red. J. Dobosz, T. Jurek, Poznań 2019.
Jurek T., Biskupstwo poznańskie w wiekach średnich, Poznań 2018 [„Dzieje Archidiecezji Poznańskiej”, red. J. Dobosz, t. 1].
Jurek T., O czasie i okolicznościach chrztu Mieszka, „Roczniki Historyczne” 2015, 81.
Kara M., Archeologia o początkach państwa Piastów (wybrane zagadnienia), w: Kolory i struktury średniowiecza, red. W. Fałkowski, Warszawa 2004.
Kara M., Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań 2009.
Kara M., Wczesnośredniowieczne grodziska Wielkopolski w nowszych studiach archeologii (wybrane zagadnienia), w: Wielkopolska w dziejach. Archeologia o regionie, red. H. Machajewski, Poznań 2008.
Kara M., Stan badań dendrochronologicznych wczesnośredniowiecznych grodzisk z terenu Wielkopolski, w: Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie Zjazdu Gnieźnieńskiego, red. A. Buko, Z. Świechowski, Warszawa 2000.
Kóčka-Krenz H., Poznań in the 10th century, Poznań 2011.
Kóčka-Krenz H., Pozycja Poznania w X wieku w źródłach archeologicznych, w: Tu się wszystko zaczęło. Rola Poznania w państwie pierwszych Piastów, red. A. Wojtowicz, Poznań 2010.
Krawiec A., Kilka uwag na temat na temat genezy Kroniki Wielkopolskiej, w: Wielkopolska – Polska – Czechy. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesorowi Bronisławowi Nowackiemu, red. Z. Górczak, J. Jaskulski, Poznań 2009.
Kürbis B., Refleksje kronikarzy nad chrystianizacją Polski, „Nasza Przeszłośćˮ 1988, 69.
Kürbis B., Wstęp, w: Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika Polska, tłum., oprac. B. Kürbis, Wrocław 1992.
Kurnatowska Z., Początki Polski, Poznań 2002 [Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Mała Biblioteka PTPN, t. 9].
Kutrzeba S., Historia ustroju Polski. Korona, wyd. 9, Poznań 2001.
Labuda G., Mieszko I, Wrocław 2002.
Labuda G., Pierwsze wieki monarchii piastowskiej, Poznań 2012.
Labuda G., Studia nad początkami państwa polskiego, t. 1–2, Poznań 1987–1988.
Labuda G., Zamiana Galla-Anonima, autora pierwszej Kroniki dziejów Polski, na Anonima Wenecjanina, „Studia Źródłoznawcze” 2006, 44.
Łowmiański H., Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e., t. 5, Warszawa 1973.
Łowmiański H., Religia Słowian i jej upadek (w. VI–XII), Warszawa 1986.
Michałowski R., Zjazd Gnieźnieński. Religijne przesłanki powstania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, Wrocław 2005.
Modzelewski K., Chłopi w monarchii wczesnopiastowskiej, Warszawa 1986.
Modzelewski K., Organizacja gospodarcza państwa piastowskiego. X–XIII wiek, Wrocław 1975.
Początki państwa polskiego. Księga Tysiąclecia, t. 1, Organizacja polityczna, red. K. Tymieniecki, Poznań 1962.
Początki państwa polskiego. Księga Tysiąclecia, t. 2, Społeczeństwo i kultura, red. K. Tymieniecki, Poznań 1962.
Polonia coepit habere episcopum. The origin of the Poznań bishopric in the light of the latest research, red. J. Dobosz, T. Jurek, Poznań 2019.
Sawicki T., Badania przy kościele św. Jerzego w Gnieźnie, w: Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych. Nowe fakty. Nowe interpretacje, red. Z. Kurnatowska, Poznań 2001.
Sawicki T., Wczesnośredniowieczny zespół grodowy w Gnieźnie, w: Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych. Nowe fakty. Nowe interpretacje, red. Z. Kurnatowska, Poznań 2001.
Sikorski D.A., Jak wyglądałaby nasza wiedza o początkach Polski bez źródeł archeologicznych, w: Materiały V Kongresu Mediewistów Polskich, t. 4, Badania interdyscyplinarne, red. A. Buko, K. Kollinger, S. Jędrzejewska, Rzeszów 2018.
Sikorski D.A., Religie dawnych Słowian. Przewodnik dla zdezorientowanych, Poznań 2018.
Sikorski D.A., The oldest Poznań bishopric in the Times of bishops Jondan und Unger (968–1012), w: Polonia coepit habere episcopum. The origin of the Poznań bishopric in the light of the latest research, red. J. Dobosz, T. Jurek, Poznań 2019.
Skibiński E., Dzierzwa i kronikarz wielkopolski. Powrót problemu, w: Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, red. D. Zydorek, Poznań 2001.
Skibiński E., Problem pochodzenia Kroniki Wielkopolskiej, w: Wielkopolska – Polska – Czechy. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesorowi Bronisławowi Nowackiemu, red. Z. Górczak, J. Jaskulski, Poznań 2009.
Skierska I., Gąsiorowski A., Średniowieczna monarchia objazdowa: władca w centralnych ośrodkach państwa, w: Sedes regni principales. Materiały z konferencji Sandomierz 20–21 października 1997 r., red. B. Trelińska, Sandomierz 1999.
Społeczeństwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 1979.
Strzelczyk J., Bolesław Chrobry, Poznań 1999.
Strzelczyk J., Mieszko Pierwszy, Poznań 1992.
Strzelczyk J., Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
Strzelczyk J., Otto III, Wrocław 2000.
Strzelczyk J., Zjazd gnieźnieński, Wrocław 2000.
Tu Polska się zaczęła..., red. H. Kóčka-Krenz, Poznań 2007.
Urbańczyk P., Bolesław Chrobry – lew ryczący, Toruń 2017.
Urbańczyk P., Mieszko Pierwszy tajemniczy, Toruń 2012.
Urbańczyk P., Trudne początki Polski, Wrocław 2008.
Werner W., Idea genezy, mit genezy, „Historyka. Studia Metodologiczne” 2000, 30.
Werner W., Kult początków. Historyczne zmagania z czasem, religią i genezą, Poznań 2004.
Węcowski P., Początki Polski w pamięci historycznej późnego średniowiecza, Kraków 2014.
Wielgosz Zbigniew, Kronika polska w twórczości dziejopisarskiej klasztoru lubiąskiego, w: Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, red. D. Zydorek, Poznań 2001.
Wojciechowski Z., Państwo polskie w wiekach średnich. Dzieje ustroju, wyd. 2, Poznań 1948.
Wyrwa A.M., Gdecz – Giecz. Scire est reminisci. Krótka historia wydobywania z zapomnienia rezydencji piastowskiej, Dziekanowice–Lednica 2014.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.57.121-139
Data publikacji: 2024-10-22 08:44:44
Data złożenia artykułu: 2023-09-30 13:36:20
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Józef Dobosz
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.