Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Stan badań nad administracyjnymi i policyjnymi działaniami władz rumuńskich wobec Polski i Polaków od połowy października 1938 r. do końca grudnia 1939 r.
Streszczenie w języku polskim
W tekście dokonano przeglądu polskiej i w mniejszym stopniu rumuńskiej literatury oraz źródeł publikowanych, dotyczących w całości lub w części działań Rumunii wobec Polaków w okresie od połowy października 1938 r. do końca 1939 r. Szczególnie przydatne do badań nad działaniami rumuńskiego państwa są opracowania Andrzeja i Tadeusza Dubickiego, Krzysztofa Dacha, Waldemara Rezmera, Wojciecha Rojka, Małgorzaty Willaume, a także publikacje Związku Polaków w Rumunii. Spośród dokumentów publikowanych, najwięcej informacji w tym względzie znajduje się w zbiorze wydanym w 2013 r. staraniem Instytutu Pamięci Narodowej i Narodowych Archiwów Rumunii pod tytułem: Polscy uchodźcy w Rumunii 1939–1947. Dokumenty z narodowych archiwów Rumunii. Stanowią one punkt wyjścia dla badań nad działaniami rumuńskich władz w 1939 r. Dołączona bibliografia wykracza poza pozycje cytowane w tekście.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Printed sources (Źródła drukowane)
Anghel F., Mares N., Preda D., România-Polonia. Relaţii diplomatice, vol. 1, 1918–1939, Bucureşti 2003.
Gaydamowicz T., Moje wspomnienia z uchodźstwa w Rumunii w latach 1939–1945, in: Bliżej siebie. Relacje polsko-rumuńskie, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2003.
Iar pământul vostru a devenit casa noastră. Refugiaţii polonezi în România în anii 1939–1945, Varşovia 2012.
„Jeden naród o dwóch sztandarach”, Przymierze polsko-rumuńskie (1918) 1921–1926. Dokumenty i materiały “Un singur popor cu două drapele”. Alinţa polono-română (1918) 1921–1926. Documente şi materiale, eds. K. Nowak, H. Walczak, Warszawa 2020.
Konstytucja Królestwa Rumunii z dnia 27 lutego 1938 r., transl. H. Gorazdowski, G. Chiţulescu, 2nd edition, Warszawa 1938.
Konstytucja rumuńska z dnia 20-go lutego 1938 r., transl. and introduction T.W. Stark, Kraków–Warszawa 1938.
„Najbezpieczniejsza gwarancja pokoju i cywilizacji w Europie Wschodniej”: przymierze polsko-rumuńskie 1926–1932, dokumenty i materiały/Garanţia cea mai sigură a păcii şi a civilizaţiei în răsăritul Europei: alianţa polono-româna 1926–1932: documente şi materiale, eds. K. Nowak, H. Walczak, Warszawa 2022.
Państwo Podziemne w dokumentach, vol. 1, Protokoły posiedzeń Komitetu dla spraw Kraju, part 1, 1939–1941, ed. W. Grabowski, Warszawa 2008.
Polacy w Rumunii mówią o sobie, selection and edition A. Mamulska, Lublin–Leszno 2000.
Polscy uchodźcy w Rumunii 1939–1947. Dokumenty z narodowych archiwów Rumunii, vol. 1, parts 1–2, eds. F. Anghel et al., Warszawa–Bukareszt 2013.
Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1938, eds. M. Kornat et al., Warszawa 2007.
Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1939, eds. W. Rojek et al., Warszawa 2007.
Protokoły z posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, vo. I. pażdziernik 1939-czerwiec 1940. Ed. Wojciech Rojek , Andrzej Suchcitz, Kraków 1994.
Raczyński R., Zapiski Ambasadora Rogera Raczyńskiego dotyczące przejścia naczelnych Władz Polskich do Rumunii i rezygnacji b. Prezydenta RP, Prof. Ignacego Mościckiego, “Kultura,” 1948, 9/10.
Rumuński Azyl. Losy Polaków 1939–1945, Warszawa 2009.
Studies (Opracowania)
Anghel F., Dyktatura pamięci. Polscy uchodźcy w Rumunii 1939–1945, in: Polscy uchodźcy w Rumunii 1939–1947. Dokumenty z narodowych archiwów Rumunii, eds. F. Anghel et al., Warszawa–Bukareszt 2013.
Anghel F., Despre o problemă aproape necunoscută: frontiera româno-polonă în perioada interbelică (1918–1939), “Revista Istorica” 1997, 3–4.
Anghel F., The difficult union: Besarabia and Romania 1918–1940, “Slavic Review” 2009, 68 (2).
Anghel F., Polskie społeczności w Wielkiej Rumunii (1918–1940), “Studia Polonijne” 1966, 17.
Anghel F., Topografie memorii exilului polon. Babadag 1939–1947, “Studii şi materiale de istorie contemporană” 2018.
Balan A. et al., Ordinea internă şi apărarea româniei 1939–1941. Contribuţia Jandarmeriei române la apărarea instituţiilor de stat, Bucureşti 1999.
Bolovan I. et al., A History of Romania, Iaşi 1996.
Brodziński W., System konstytucyjny Rumunii, Warszawa 2006.
Bruja R.F., Drama Poloniei din septembrie 1939, in: O relacjach polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków w stulecie nawiązania polsko-rumuńskich relacji dyplomatycznych, ed. E. Wieruszewska-Calistru, Suceava, 2021.
Burghelea I., Burghelea D., Constituţia României din 27 februarie 1938, Târgu–Mureş 1998.
Buzatu G., Scurtu I., Istoria Românilor în secolul XX, Bucureşti 1999.
Calcan G., Refugiul polonez din anul 1939 în România: punctări în presa vremii, in: O relacjach polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków w stulecie zawarcia polsko-rumuńskiego sojuszu wojskowego, ed. E. Wieruszewska-Calistru, Suceava 2022.
Calcan G., Unificarea administartivă a României întegrite (1918–1925).
Integrarea Basarabiei, Bucovinei şi Transilvaniei în structurile administraţiei româneşti, Cluj–Napoca, 2016.
Căpreanu I., Partide şi idei polityce în România (1880–1947), Bucureşti 1994.
Căruntu M., Bucovina şi drama refugiaţilor polonezi în toamna anului 1939, in: Druga wojna światowa na tle stosunków polsko-rumuńskich, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2000.
Chistol A., Cronica unui eşec aşteptat. Guvernerea Goga-Cuza, Craiova 2011.
Ciorteanu C., Frontierele Bucovinei în perioada 1918–1947, Târgovişte 2017.
Damaskin J., Pasiuni şi crime regale. Viaţa aventuroasă a Regului Carol al II-lea şi crimele sale, Bucureşti 1997.
Demel J., Historia Rumunii, Wrocław 1986.
Dubicki A., Wojenne uchodźstwo polskie w Rumunii w ujęciu statystycznym, in: Druga wojna światowa na tle stosunków polsko-rumuńskich, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2000.
Dubicki T., Konspiracja polska w Rumunii 1939–1945, vol. 1, 1939–1940, Warszawa 2002.
Dubicki T., Początek internowania władz II RP w Rumunii w świetle dokumentów rumuńskich, in: Polska i Rumunia w Europie Środkowej w XX i XXI wieku, ed. A. Kastory, H. Walczak, Kraków 2017.
Dubicki T., Polska konspiracja na Bukowinie w latach 1939–1944, in: Druga wojna światowa na tle stosunków polsko-rumuńskich, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2000.
Dubicki T., Polscy uchodźcy w Rumunii 1939–1945. Studia i materiały, Warszawa 1995.
Dubicki T., Ppłk Bolesław Ziemiański (1901–1976). Szef ochrony marszałka Józefa Piłsudskiego. Oficer wywiadu polskiego w Rumunii w czasie II wojny światowej, Łomianki 2016.
Dubicki T., Próba ucieczki płka Becka z Rumunii (20.10.1940) w świetle archiwaliów rumuńskich, “Zeszyty Historyczne” 1996, 117.
Dubicki T., Wojsko polskie w Rumunii 1939–1941, Warszawa 1994.
Dubicki T., Żołnierze polscy internowani w Rumunii w latach 1939–1945, Łódź 1990.
Dubicki T., Dach K., Marszałek Ion Antonescu. Biografia żołnierza i polityka, Łódź 2003.
Dubicki T., Dach K., Żelazny Legion Michała Archanioła. Z dziejów ruchu faszystowskiego w Rumunii, Warszawa 1996.
Dubicki T., Spruch K., Przedmoście rumuńskie. Wrzesień 1939, Częstochowa 2000.
Dyktatury w Europie Środkowo-Wschodniej1918–1939, ed. J. Żarnowski, Wrocław 1973.
Encyklopedia Nauk Politycznych, Warszawa 1936.
Focşeneanu E., Istoria constituţională a României 1859–1991, Bucureşti 1998.
Gołdyn P., Polsko-rumuńska konwencja o współpracy kulturalno-oświatowej z 1937 roku, in: O relacjach polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków w Stulecie Odzyskania Niepodległości Polski i Wielkiego Zjednoczenia Rumunii, eds. E. Wieruszewska-Calistru, K. Stempel-Gancarczyk, Suceava 2019.
Gruszka A., Zasady administracji wojskowej oraz organizacja służby intendentury w Rumunii, Warszawa 1935.
Halicki K., Internowanie funkcjonariuszy Policji państwowej w Rumunii, in: Polska i Rumunia – związki historyczne i kulturowe – przeszłość i dzień dzisiejszy, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2011.
Hrenciuk D., Continuitate şi schimbare: integrarea minirităţilor naţionale din Bucovina istorică în Regatul României Marii (1918–1940), vol. 1, Perspectiva naţional-liberală (1918–1928), Rădăuţi 2005.
Hrenciuk D., Continuitate şi schimbare: integrarea minirităţilor naţionale din Bucovina istorică în Regatul României Marii (1918–1940), vol. 2, (1928–1940), Suceava 2007.
Hrenciuk D., România şi Polonia 1918–1931. Relaţii polityce, diplomatice şi militare, Rădăuţi 2003.
Hrenciuk D., România şi Polonia 1932–1939. Relaţii polityce şi diplomatice, Suceava 2005.
Hrenciuk D., Vizitele regilor României întegrite în a Doua Republică Poloneză (1923–1937), Cluj–Napoca 2015.
Hułas M., Goście, czy intruzi: rząd polski na uchodźstwie IX 1939–VII 1943, Warszawa 1996.
Însemnări politice: 1916–1939. Armand Călinescu, ed. A.G. Savu, Humanitas, Bucureşti 1990.
Istrăţescu E., Din cronica solidarităţii româno-polone – anul 1939. Mărturi documentare, in: Druga wojna światowa na tle stosunków polsko-rumuńskich, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2000.
Kampania polska 1939. Polityka – społeczeństwo – kultura, vol. 2, eds. M.P. Deszczyński, T. Pawłowski, Warszawa 2014.
Karpinski Z., Losy złota polskiego podczas II wojny światowej, “Najnowsze Dzieje Polski. Materiały i Studia z okresu II wojny światowej,” 1957, 1.
Kornat M., Polityka zagraniczna Polski 1938–1939. Cztery decyzje Józefa Becka, Gdańsk 2012.
Kornat M., Wołos M., Józef Beck. Biografia, Kraków 2020.
Koryn A., Rumunia w II wojnie światowej, in: Państwa narodowe Europy Środkowo-Wschodniej w XX wieku, ed. W. Balcerak, Łowicz–Warszawa 2000.
Mamina I., Monarhia constituţionala în România. Enciclopedie politică 1866–1938, Bucureşti 2000.
Nowak K., Plany reorganizacji polskiego życia narodowego w Rumunii w latach 1938–1939, in: W kręgu relacji polsko-rumuńskich, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2005.
Păunescu C., Matei D., Jak ocalono polskie złoto, Bucureşti, 2013.
Petraru M., Situaţia refugiaţilor polonezi pe teritoriul României in timpul Celui de al II-lea Război Mondial, in: Druga wojna światowa na tle stosunków polsko-rumuńskich, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2000.
Pokovailova T.A., Polonezi în România după anul 1939, Craiova 1996.
Polonezi în România după anul 1939, “Oltenia. Studii şi comunicări,” ed. L. Deaconu, Craiova 1996.
Rezmer W., Potencjał wojskowy międzywojennego Królestwa Rumunii w ocenie polskich władz wojskowych, in: Polska i Rumunia – związki historyczne i kulturowe – przeszłość i dzień dzisiejszy, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska-Calistru, Suceava 2011.
Rezmer W., Przysposobienie Wojskowe w Rumunii w połowie lat 30. XX wieku w ocenie Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego, in: O relacjach polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków w stulecie nawiązania polsko-rumuńskich relacji dyplomatycznych, ed. E. Wieruszewska-Calistru, Suceava, 2021.
Rogoyski D., Jeszcze o ucieczce Min. Józefa Becka, “Zeszyty Historyczne” 1979, 47.
Rojek W., Odyseja Skarbu Rzeczypospolitej. Losy Banku Polskiego 1939–1950, Kraków 2000.
Roman W.K., Dorobek historiografii w zakresie internowania Polaków w Rumunii, in: Historia i dzień dzisiejszy, eds. K. Stempel-Gancarczyk, E. Wieruszewska-Calistru, Suceava 2017.
Roman W.K., Źródła do dziejów stosunków polsko-rumuńskich w okresie międzywojennym w zasobach polskich archiwów państwowych, in: O relacjach polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków w stulecie zawarcia polsko-rumuńskiego sojuszu wojskowego, ed. E. Wieruszewska-Calistru, Suceava 2022.
Şinca F., Generalul Gabriel Marinescu. Poliţistul Regelui Carol al II-lea, Bragadiru 2018.
Smoliński A., Przekroczenie granicy polsko-rumuńskiej we wrześniu 1939 roku w wybranych pamiętnikach polskich kombatantów uczestniczących w kampanii jesiennej, in: O relacjach polsko-rumuńskich na przestrzeni wieków w stulecie zawarcia polsko-rumuńskiego sojuszu wojskowego, ed. E. Wieruszewska-Calistru, Suceava 2022.
Spruch K., Internowanie marszałka Śmigłego-Rydza w Rumunii, in: Polska i Rumunia – związki historyczne i kulturowe – przeszłość i dzień dzisiejszy, eds. S. Iachimovschi, E. Wieruszewska, Suceava 2011.
Ştirbu G.S., Liberalismul românesc în anii 1930–1940, Bucureşti 2011.
Stoian M., Vespasian Pella despre situaţia juridică a refugiaţilor politici aflaţi în România, in: Oltenia. Studii şi comunicari. Polonezi în România după anul 1939, eds. L. Deaconu, O. Gherghe, Craiova 1996.
Stosunki polsko-rumuńskie w XX wieku, eds. M. Patelski, M. Białokur, Toruń–Opole 2012.
Trzaski, Everta i Michalskiego Encyklopedia XX wieku, Warszawa 1938.
Walczak H., Sojusz z Rumunią w polskiej polityce zagranicznej w latach 1918–1931, “Uniwersytet Szczeciński, Rozprawy i Studia” 2008, 776.
Walczak H., Wizyty szefów państw w ramach wzajemnych stosunków Polski i Rumunii w dwudziestoleciu międzywojennym, Szczecin 2019.
Willaume M., Polska w odbiorze społecznym w Rumunii (październik 1938–październik 1939), in: Kampania polska 1939. Polityka – społeczeństwo – kultura, vol. 2, eds. M.P. Deszczyński, T. Pawłowski, Warszawa 2014.
Willaume M., Polacy w Rumunii, Lublin 1981.
Willaume M., Rumunia, Warszawa 2004.
Woszczyński B., Stosunki Polsko-rumuńskie 1919–1939 w świetle akt Centralnego Archiwum Wojskowego, “Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej” 1969, 5.
Wyrwa T., Ambasador Francji (Adrien Thierry) w Bukareszcie o sytuacji Rządu Polskiego w Rumunii we wrześniu 1939 r., “Zeszyty Historyczne” 1987, 81.
Wyrwa T., Raport ambasadora Francji (Adriena Thierry’ego) w Bukareszcie o Polakach internowanych w Rumunii jesienią 1939 r., “Zeszyty Historyczne” 1984, 67.
Zgórniak M., Europa w przededniu wojny. Sytuacja militarna w latach 1938–1939, Kraków 1993.
Zgórniak M., Sytuacja polityczno-strategiczna Rumunii i państw bałkańskich w ocenach najwyższych władz wojskowych Francji 1939–1940, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 1997, 124.
Żabirek K., Pobyt w Rumunii żołnierzy polskich w świetle literatury wspomnieniowej, in: Historia i dzień dzisiejszy, eds. K. Stempel-Gancarczyk, E. Wieruszewska-Calistru, Suceava 2017.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2024.58.709-727
Data publikacji: 2024-12-18 10:05:14
Data złożenia artykułu: 2023-03-25 10:06:03
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Agnieszka Małgorzata Kastory
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.